در اطراف خیابان‌ها تا گار [ایستگاه اصلی] راه‌آهن همه‌جا مردم از زن و مرد ازدحام کرده و متصل می‌گفتند «شاه زنده باد». الحق به وضع بسیار خوشی ما را مشایعت و مهمانی و اظهار محبت و مهربانی کردند.

قدری از منسوجات بوداپست خواسته بویدم که ملاحظه نماییم همین‌طور که در همه چیز مجارستان ترقی کرده است در منسوجات چطور است، دیدیم بسیار خوب است قدری خریدیم. (عکس تزئینی است)

به اوپرای بوداپست رفتیم، بسیار خوب تماشاخانه‌ایست... الحق از تئاترهای اعلای فرنگستان است.

ساعت هفت بعدازظهر که تقریبا سه ربع از شب رفته بود وارد شهر بوداپست شدیم. نواب آرشیدوک ژوزف اگوست فرمانفرمای مجارستان و رئیس وزرای مجارستان با سایر وزرا و حاکم شهر و تمام اعیان و صاحب‌منصبان نظامی و قلمی در گار راه‌آهن حاضر بودند.

تمام خیابان‌ها را از دو طرف درخت نشانیده و اشجار را را با قیچی به طوری پیراسته و آراسته‌اند که همه مثل گنبد مدور سبز یا به شکل پیرامیدی (مخروطی) و غیره می‌باشد.

به جناب اشرف صدراعظم فرمودیم... قرار بدهند دو عراده توپ یازده سانتی‌متری برای بنادر ایران و هفت عراده توپ هشت سانتی‌متری و هشت عراده هفت سانتی‌متری و چهار هزار قبضه تفنگ ورندل و یک دستگاه نورد که آهن و برنز را صفحه می‌کند و یک دستگاه چرخ شرنپل‌سازی که خیلی به کار دولت می‌خورد ابتیاع نمایند.

سفرای خارجه مقیم دربار اطریش به حضور آمدند. هرچه سفرای کبار بودند در تالار مخصوص جداگانه پذیرفته شدند و وزرای مختار در سالون بزرگ حاضر شده بودند.

اعلیحضرت امپراطور اطریش و پادشاه مجارستان هم با لباس رسمی و نشان و حمایل دولت ایران و تمثال شاه شهید [ناصرالدین‌شاه] در گار حاضر بودند.

از یک طرف ما پیرمردی نشسته بود یک روزنامه سر چوب کرده در دست داشت، گاهی روزنامه می‌خواند و گاهی مات و مبهوت به ما نگاه می‌کرد.

به حمام ژیمناستیک رفته کمر و دست و پای خودمان را به بعضی ماشین‌ها دادیم مالش خوبی داد.

دیگر کتب خطی قدیم ایرانی چند جلد دیده شد که به خط خوش نوشته‌اند، مرقع و قطعات ایرانی به خط جلی اعلی نیز بود، کتب فرنگی بسیار از هر قبیل و نفایس قدیمی و تاریخی و اشیای خوب و قالی‌های مرغوب قدیم ایران در آن‌جا موجود بود.

به قهوه‌خانه «ایکرلندن» که چشم‌انداز و منظر بسیار خوبی دارد، جناب اشرف صدراعظم هم آن‌جا بودند. منظر جلوی قهوه‌خانه خیلی شبیه است به منظر صاحبقرانیه شمیران به طرف طهران.

رفتیم در آخر شهر به کارخانه بلورسازی ماریم‌باد که خیلی اعلی است... بعضی ظروف هم دستورالعمل و سفارش دادیم که برای ما حاضر نمایند.

مظفرالدین‌شاه قاجار در دفتر خاطرات خود درباره سفر به فرنگ نوشت: به اتاقی دیگر که اسبابی در آن‌جا تعبیه کرده‌اند مانند دولابی [محفظه] بزرگ به قدر نشستن یک نفر آدم روی صندلی که سرش از دولاب بیرون است و تمام دیوار این دولاب را چراغ الکتریک نصب کرده‌اند، وقتی که شخص آن‌جا نشست و در را بستند... این چراغ‌ها …

هرچه گشتیم کبکی نپرید مگر یک خرگوشی از دور فرار کرد خیلی دور بود تیری انداختیم تقریبا امروز به شکل شکار خودمان در ایران گردش کردیم.

بعضی جاها و آلات و اسباب مختلفه است که شخص روی آن‌ها می‌نشیند، حرکات عجیب و غریب به انسان می‌دهد [صندلی ماساژ] که خیلی مضحک است.

ساعت هفت بعدازظهر رفتیم به تئاتر، بازی ژاپونی‌های را در دو پرده درآوردند. چندان خوب نبود. جمعیت زیادی بود. تا ساعت نه در تئاتر بودیم.

دختر عاج‌فروشی آمد، قدری اسباب عاج از او خریدیم، بعد از صرف ناهار قدری استراحت کرده از خواب که بیدار شدیم نماز خوانده کالسکه خواستیم سوار شده رفتیم به جنگل.

امشب کتاب «تذکره‌الشعرا» امیر دولتشاه سمرقندی را از منزل آورده بودند ملاحظه می‌کردیم.

یک ساعت به غروب مانده آمدیم به منزل فرستادیم ناصرخاقان را آوردند فرمودیم قدری کتاب خواند.

دو ساعت و نیم از شب رفته در جلوی هتل آتش‌بازی حاضر کرده بودند که از بالکن خوب پیدا بود. آتش‌بازی خیلی خوبی بود.

رفتیم به تئاتر، جناب اشرف صدراعظم و امیربهادر جنگ و ناصرالسلطنه و سایر پیش‌خدمت‌ها بودند. در دو پرده بازی کردند. خیلی بازی مضحک بامزه‌ای بود.

گردش و حرکت زیادی کردیم. چند قطعه عکس انداختیم. از نوکرها هم تماما یکی دو تا عکس گروپ [گروهی] انداختیم.

تئاتر این‌جا بسیار قشنگ است دو پرده بازی کردند جمعیت زیادی هم بود.

قنسول‌ها یک تلمبه الکتریک که بعضی مجسمه‌ها از طلا و نقره داشت که صورت رستم و رودابه و سام و نریمان را ساخته بودند و بسیار تلمبه ممتازی است به حضور آوردند.

عکاس‌باشی یک دوربین عکاسی با نازبالش تازه آورده بود، خریدیم و چند قطعه عکس از آن انداختیم. چند قطعه عکس هم ما از صدراعظم و نوکرها انداختیم.

جمعیت زیادی از زن و مرد در جلوی هتل برای دیدن ما جمع شده بودند. ما هم آن‌ها را که اشخاص مختلف و به وضع‌های مختلف بودند تماشا می‌نمودیم.

این بررسی بر اهمیت اخلاق انسانی در فضای دیجیتال تأکید دارد، عرصه‌ای که بیان و نوشتن هر نظر، هرچند کوتاه، می‌تواند هم بازتولیدکننده قدرت باشد و هم نقطه‌ای برای مقاومت در برابر آن. در واقع فضای مجازی، چه خودآگاه و چه ناخودآگاه، به عرصه‌ای جدید برای نبرد همیشگیِ روایت‌ها بر سر معنای قدرت، اخلاق و تاریخ …

بعد از ناهار قدری کتاب احوال حضرت سید سجاد علیه‌السلام را خواندیم. امروز همه‌جا از جنگل‌ها و سبزه‌زارهای خوب می‌گذشتیم بعضی اشیا مردم به فرقون بار کرده می‌بردند. (عکس تزئینی است)

در سفرنامه نخست مظفرالدین‌شاه به فرنگ آمده است: صبح چند نفر از فرنگی‌ها به حضور آمدند که ازجمله آن‌ها رئیس کارخانه‌جات تفنگ‌سازی دولتی بود و یک قبضه تفنگ هم پیش‌کش آورده بود. بعد از رفتن آن‌ها آب کنترکسویل که تازه می‌خوریم، خورده قدری در اتاق حرکت کردیم. بعد از آن «بارون درب» وزیرمختار سابق بلجیک [بلژیک] …

عمارات [بناها] شهر لاهه از دوطبقه الی سه‌طبقه زیادتر نیست... درخانه‌های [منازل] این‌جا و بروکسل از هم سواست، مثلا اگر شخص بخواهد منزلی اجاره کند باید یک آپارتمان تنها کرایه کند و این وضع خیلی خوب است زیرا مثل سایر شهرهای فرنگ نیست که از درخانه [منزل] هرکس هزار نفر داخل و خارج می‌شود.

بعد ناهار خورده به گار [ایستگاه اصلی] راه‌آهن رفتیم. تمام اطراف راه سواره و سرباز نظامی زیادی ایستاده، کمال تعظیمات و تشریفات را به عمل آوردند. از وقت حرکت ما از عمارت تا ورود به گار هم توپ زیادی انداختند و رسم پذیرایی را به کمال رسانیدند.

بعضی ماشین‌آلات و اسباب دارالضرب هم که وزیر دربار سفارش داده است برای تکمیل نواقص ضرابخانه ایران بسازند، نمونه آن‌ها را نیز آوردند ملاحظه شد. بسیار خوب بود. بعد از آن‌جا مراجعت به منزل شد. (عکس کاور تزئینی است)

رکنا: مظفرالدین‌شاه قاجار در سفر نخست خود به فرنگ، به بلژیک رفت و با پادشاه این کشور دیدار کرد. در این گفت‌وگو علاوه بر بحث درباره فرش‌های ایرانی، چند قالیچه به وی اهدا شد و سفارش فرش ویژه‌ای برای یکی از اتاق‌های سلطنتی بلژیک داده شد.

موثق‌الدوله و ظهیرالدوله در حضور بودند. چند عکس آن‌ها را انداختیم. بعد آمدیم بالا شخص جواهری آمده بود قدری جواهر از او خریدیم. (عکس تزئینی، و مربوط به سفر مظفرالدین‌شاه به مجارستان است)

مظفرالدین‌شاه قاجار سفر نخست خود به فرنگ را در ماه آخر سال ۱۳۱۷ ه ق. آغاز کرد. او شرح همه روزهای این سفر را به صورت روزنوشت به نگارش درآورده است.

در اواخر شام اعلیحضرت پادشاه [بلژیک] نطق مفصلی در دوستی و یک‌جهتی خودشان با دولت ایران نمودند و پیاله خود را نوشیدند

سفر مظفرالدین‌شاه قاجار به فرنگ در سال ۱۲۷۹ خورشیدی با لحظاتی خاص و تجربه‌های تازه همراه بود؛ از خرید نخستین اتومبیل برای دربار گرفته تا شکایت او از صدای پیانو در محل اقامتش در بلژیک.

یک کشتی بزرگی از دریا می‌آمد که به قدر دویست چراغ الکتریسیته در آن روشن بود. خیلی جلوه و تماشا داشت.

وزیر اول دولت بلجیک [بلژیک] (کنت دواسمت دونایر) به حضور آمد، جناب اشرف صدراعظم و سعدالدوله وزیرمختار ما هم بودند. قدری با وزیر بلجیک صحبت داشتیم، بسیار مرد عاقل فهمیده دانشمندی به نظر آمد.

چند بطری هم فرمودیم حاضر کردند. لیموها را سر بطری گذارده نشانه تفنگ قرار دادیم و سه بطری را با گلوله زدیم.

جمعی از زردشتی‌ها را به حضور آوردند شکل و هیأتی مخصوص داشتند سلطان محمدخان نواده مرحوم آقاخان محلاتی هم شرفیاب شد به او اظهار مرحمت فرموده سرداری شمسه مرصع و نشان تمثال مرصع خودمان را به او التفات نمودیم.

مظفرالدین‌شاه (۳ فروردین ۱۲۳۲– ۱۲ دی ۱۲۸۵) از سال ۱۲۷۵/۱۸۹۶ تا ۱۲۸۵/۱۹۰۶ پنجمین شاه از دودمان قاجار با مشروطیت موافقت کرد و فرمان مشروطیت را امضا نموده و تنها ده روز پس از امضای قانون اساسی درگذشت.

یک زن نقاشی آمده طرح صورت ما را کشید و قرار شد که چند روز عصرها بیاید به قدر نیم ساعتی صورت ما را بکشد.

بعد نماز خواندیم. امشب در سالون هتل، مجلس بال [باله] بود. بعد از نماز رفتیم پایین به مجلس بال وارد شدیم. خیلی خوش گذشت. بعد از اتمام بال آمدیم بالا. در ساعت دوازده نصف شب بود خوابیدیم.

رفتیم به محل دیروز برای تماشای اسب‌دوانی در همان جای روز قبل نشستیم... دفعه آخر خیلی مضحک و باتماشا بود؛ چند رأس الاغ مثل خرهای بارکش ایران همه‌ رنگ سوار شده خردوانی غریبی کردند!

در ششم شهر جمادی‌الاول، خداوند عالم پسری به مظفرالدین‌میرزای ولیعهد از تاج‌الملوک دختر عزت‌الدوله داده است

در یک آن چهار دست به هوا بلند شد، در هر کدام از این دست‌ها کارد نوک‌تیز برنده‌ای جلب توجه می‌کرد که برق می‌زد دفعتا هر چهار دست فرود آمد و در یک چشم به هم زدن فریاد جان‌خراش و دردناک چهار نفر راهزن بلند شد.

شبی که قرار بود فردای آن روز راهزن قصاص ببیند و به مجازات برسد، پدرم خوابش نبرد.

معمولا شاگرد میرغضب‌ها پس از چند سال که کار می‌کردند در اوایل مامور می‌شدند فقط گوش و بینی و دست مجرمین را قطع کنند و به‌تدریج همین که لیاقت خود را به ثبوت رساندند و تخصص یافتند تازه نوبت سر بریدن به آن‌ها می‌رسید.

دیواندره اگرچه مرکز تمدن های باستانی بوده اما نام آن برای اولین بار در اواخر عصر مظفرالدین شاه و در یک کتاب خاطرات آمده است.