نصرت‌الله امینی (زاده خرداد ۱۲۹۴، اراک – درگذشته ۳۱ فروردین ۱۳۸۸) فعالیت سیاسی را همزمان با نهضت ملی شدن صنعت نفت آغاز کرد و در دوران نخست وزیری مصدق، رئیس بازرسی دفتر وی و همچنین مدتی نیز شهردار تهران بود.

یکی از حساس‌ترین، حماسی‌ترین و امیدبخش‌ترین صحنه‌های تاریخ ایران را که در جریان نبرد استبدادطلبان و آزادی‌خواهان رقم خورد، احمد کسروی اینگونه به تصویر می‌کشد: «از ایران آذربایجان ماند. از آذربایجان تبریز. از تبریز کوی امیرخیز و از کوی امیرخیز یک کوچه که در آن ستارخان مقاومت می‌کرد.».

احمد کسروی می‌گوید: پدران ما تا اسلام را نمی‌شناختند، در برابر آن جنگیدند و، چون شناختند، در راه آن جنگیدند! بی‌تردید اسلام، تأثیرات گسترده و تحولات ژرفی در ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران به بار آورد، تحولات بزرگی که خط، زبان و اندیشه ایرانی را از قید و بند سلاطین و طبقه حاکم و موبدان زرتشتی رهانید …

بدون کمک علما، انقلاب مشروطه آغاز نمی‌شد؛ زیرا اگر مردم تهییج نمی‌شدند، حرکت به راه نمی‌افتاد. پس از شروع مجلس شورای ملی، روحانیون از تریبون‌ها سخنرانی و روند حرکت را هدایت کردند.

احمد کسروی منشاء مشروطه را «بیداری ایرانیان» می‌داند. منظور کسروی از بیداری ایرانیان، وقوف آن‌ها به عقب‌ماندگی و ضعف در برابر کشورهای پیشرفته و اعتراض به حکومت استبدادی است.

از نامه‌های مهم دوره مشروطه نامه کوتاه اما پرمعنی سید محمد طباطبایی سنگلجی، از روحانیان بنام پایتخت، درباره پیگیری جنبش مردمی مشروطه است که پیش از امضای سند مشروطه به دست مظفرالدین شاه، به وی نوشته است؛ نامه‌ای که بازتابی چشمگیر داشت. متن نامه و پاسخ کوتاه مظفرالدین شاه به آن مبنی‌ بر سپردن خواسته‌های …

احمد کسروی با استناد به نامه محمد طباطبایی درباره مشروطه می‌گوید: این عالِم بهتر از دیگران معنی مشروطه را فهمیده است. ایده ایران در دوره مشروطه در این نامه کاملا پیداست و جرات و شجاعت طباطبایی در بیان بی‌پرده حقایق ستودنی است. شاید بتوان گفت که چکیده جنبش مشروطه از دیدگاه نظری و عملی در این نامه جلوه …

اصطلاح مجاهدان روز شنبه را نخستین بار احمد کسروی و مهدی ملک‌زاده در کتاب‌های «تاریخ مشروطه ایران»، «تاریخ هجده‌ساله آذربایجان» و «تاریخ انقلاب مشروطیت ایران» به کار برده‌اند.

کسرویانی (کسرویان) منسوب است به کسانی که از سید احمد کسروی تبعیت می‌کنند. کسروی که مورخ، زبان‌شناس و از رجال دوره قاجار و پهلوی بود در آذربایجان متولد شد با وجود این که ابتدا تحصیلاتش را در حوزه شروع کرد ولی بعداً یکی از کسانی شد که نسبت به تشیع و ائمه معصومین – علیهم السلام – بیشترین اهانت و توهین را …