محققان در سال ۲۰۱۹ یک سیگنال گرانشی غیرمعمول را دریافت کردند که باعث شگفتی دانشمندان شد. این سیگنال که GW190521 نامیده می‌شود، کمتر از ده میلی‌ثانیه طول داشت و برخلاف سیگنال‌های معمول حاصل از برخورد سیاه‌چاله‌ها، هیچ الگوی افزایش تدریجی نداشت. چنین مشخصه‌ای باعث شد تا دانشمندان فرض کنند که این سیگنال …

با انفجار موشک در شکم هواپیما، غلامحسینی برای لحظاتی از هوش رفت و سپس در حالی به هوش آمد که هواپیمای آتش گرفته با چرخش شدید در حال سقوط به‌سمت زمین بود. فرامین هواپیما قفل شده و کار نمی‌کرده و هرلحظه نیز امکان انفجارش وجود داشت...

مدارگردها از دهه۱۹۶۰ تا امروز با چرخش به دور سیارات منظومه شمسی پایه‌گذار بسیاری از کشف‌های مهم علمی بوده‌اند.

شرکت معدنی و صنعتی چادرملو، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بازیگران زنجیره فولاد کشور، چندی پیش تفاهم نامه‌ای با سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور امضا کرده که از نظر بسیاری از فعالان صنعت و معدن، یک چرخش استراتژیک در رویکرد این مجموعه محسوب می‌شود. 

یک متخصص ژئوتکنیک درباره تاثیر فرونشست بر مسجد جامع عباسی اصفهان تصریح کرد: ستون‌های سنگی این مسجد به دلیل بار گنبد دچار کج شدگی هستند و در ستون‌های شبستان این مسجد شاهد چرخش پنج و هشت سانتی‌متری در ۲ جهت مختلف هستیم.

شرکت معدنی و صنعتی چادرملو، به‌عنوان یکی از مهم‌‌ترین بازیگران زنجیره فولاد کشور، چندی پیش تفاهم‌ نامه‌ای با سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور امضا کرده که از نظر بسیاری از فعالان صنعت و معدن، یک چرخش استراتژیک در رویکرد این مجموعه محسوب می‌‌شود.

در شرایطی که نگرانی‌ها از کاهش ذخایر معدنی و تداوم تأمین مواد اولیه تولید فولاد به اوج رسیده، شرکت چادرملو چندی پیش با امضای تفاهم نامه‌ای با سازمان زمین‌شناسی،...

یک عکاس طبیعت در این تایم‌لپس ۸ ساعته با استفاده از هزاران عکسی گرفته شده چرخش زمین را به وضوح نشان می‌دهد.

یک عکاس طبیعت در این تایم‌لپس ۸ ساعته با استفاده از هزاران عکسی گرفته شده چرخش زمین را به وضوح نشان می‌دهد.

فرارو/ سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده تصاویری ثبت کرده که گردبادی را نشان می‌دهد که در برابر دیوار درخشان و نارنجی‌رنگی از فواره‌های گدازه در حال چرخش است؛ فواره‌هایی که صدها متر به هوا پرتاب می‌شدند. 🔹 آخرین خبر در روبیکا 🔹 آخرین خبر در ایتا 🔹 آخرین خبر در بله بازار

آخرین خبر/ در سال 1984، در ارتفاعی زیاد از سطح زمین یک فضانورد موفق شد ماهواره‌ای را در آغوش بگیرد تا با اتصال ابزار کنترلی آن را به زمین بازگرداند. فضانورد «دال گاردنر» با استفاده از یک دستگاه مانور تک نفره به صورت آزادانه در فضا پرواز کرده و خود را به ماهواره در حال چرخش «وستار 6» رساند تا ابزار ک

در زیر هر رانش زمین یا توده شن، جریان‌های نامرئی در حال چرخش هستند. یک روش جدید اشعه ایکس آنها را ثبت می‌کند و مدل‌های فیزیکی و ایمنی را تغییر شکل می‌دهد.

یک عکس خیره‌کننده که در سال ۲۰۱۶ توسط یک فضانورد گرفته شده، مجموعه‌ای از چرخش‌های شیری‌رنگ را در آب‌های دریاچه وان ترکیه، بزرگترین «دریاچه جوشان» روی زمین، نشان می‌دهد. اگرچه این چرخش‌ها شبیه به یک پدیده طبیعی رایج به نظر می‌رسند، اما در واقع چیزی بسیار کمیاب‌تر هستند.

پارسینه/ دوربین رو تثبیت کردن تا گردش زمین رو نشون بدن، تصاویر زیبایی ثبت شده. 🔹 آخرین خبر در روبیکا 🔹 آخرین خبر در ایتا 🔹 آخرین خبر در بله بازار

حادثه ای عجیب پس از برخورد دو موتورسیکلت رخ داد؛ به دلیل گیر کردن فرمان و گاز، هر دو موتور بعد از تصادف به شکل غیرقابل کنترلی روی زمین به دور هم

مهدی زارع

در اقدامی استراتژیک برای مقابله با بحران ناترازی انرژی و حمایت از تولید پایدار، شرکت شهرک‌های صنعتی استان بوشهر با ارائه بسته‌های حمایتی جذاب، از سرمایه‌گذاران برای تولید برق از طریق انرژی خورشیدی دعوت به همکاری کرده است. این طرح شامل تامین زمین با شرایط ویژه و کمک به تامین سرمایه برای احداث نیروگاه‌های …

در یک پدیده عجیب، سرعت چرخش سیاره زمین به دور خود درحال افزایش است. این شتاب‌گیری غیرمنتظره باعث شده تا روز سه‌شنبه ۵ آگوست (۱۴ مردادماه) به یکی از کوتاه‌ترین روز‌های ثبت‌شده در تاریخ مدرن تبدیل شود. این تغییر کوچک در زندگی روزمره ما محسوس نیست، بااین‌حال ممکن است برای زمان‌سنجی جهانی مشکل ایجاد کند …

زمین در روز سه‌شنبه ۱۵ مرداد ۱۴۰۴ یکی از کوتاه‌ترین روزهای ثبت‌شده در تاریخ را تجربه کرد. براساس اعلام سرویس بین‌المللی سیستم‌های مرجع چرخش زمین (IERS) و رصدخانه نیروی دریایی آمریکا، زمین در این روز بین ۱.۲۵ تا ۱.۵۱ میلی‌ثانیه سریع‌تر از حد معمول به دور خود چرخید.

زمین در روز سه‌شنبه ۱۵ مرداد ۱۴۰۴ یکی از کوتاه‌ترین روزهای ثبت‌شده در تاریخ را تجربه کرد. براساس اعلام سرویس بین‌المللی سیستم‌های مرجع چرخش زمین (IERS) و رصدخانه نیروی دریایی آمریکا، زمین در این روز بین ۱.۲۵ تا ۱.۵۱ میلی‌ثانیه سریع‌تر از حد معمول به دور خود چرخید.

چرخش سریع‌تر سیاره زمین باعث شد روز سه‌شنبه، ۵ آگوست (۱۴ مردادماه)، به یکی از کوتاه‌ترین روزهای ثبت‌شده در تاریخ مدرن تبدیل شود.

چرخش سریع‌تر سیاره زمین باعث شد روز سه‌شنبه، ۵ آگوست (۱۴ مردادماه)، به یکی از کوتاه‌ترین روزهای ثبت‌شده در تاریخ مدرن تبدیل شود.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که چرخش زمین در تابستان امسال در روزهای ۱۹ خرداد، ۱ تیر و ۱۴ مرداد سریع‌تر از همیشه بوده است.

این رویداد ۱۴ مرداد را در کنار تاریخ‌های دیگری مانند ۱۵ تیرماه ۱۴۰۳  (با ۱.۶۶ میلی‌ثانیه کوتاه‌تر)  و ۹ تیرماه ۱۴۰۱  (با ۱.۵۹ میلی‌ثانیه کوتاه‌تر)  به عنوان یکی از کوتاه ترین روزهای ثبت‌شده در تاریخ مدرن قرار می‌دهد.

زمین به دلایلی که هنوز کاملاً مشخص نیست، سریع‌تر از گذشته می‌چرخد؛ اتفاقی که باعث می‌شود روزهایمان در حد میلی‌ثانیه کوتاه‌تر شوند.

جنگنده‌های مدرن طوری طراحی شده‌اند که می‌توانند شگفت‌انگیزترین مانورها را در آسمان انجام دهند؛ از چرخش‌های سریع و ناگهانی گرفته تا پشتک زدن و تغییر جهت آنی در سرعت‌های فوق‌العاده بالا. در میان تمام این حرکات هیجان‌انگیز، یک مانور وجود دارد که واقعاً غیرمنتظره و قابل توجه است: پرواز به عقب.

طلوع خورشید در سیاره مریخ، مانند زمین، پدیده‌ای است که به دلیل چرخش مریخ به دور محور خود رخ می‌دهد/ با این حال، چند تفاوت قابل توجه وجود دارد/زمان طلوع خورشید در مریخ کمی طولانی‌تر از زمین است و همچنین به دلیل جو رقیق مریخ، رنگ آسمان در هنگام طلوع و غروب خورشید به جای آبی، سرخ فام است.

​فرایند تست و ارزیابی عملکرد ماهواره ناهید ۲ در مدار زمین با موفقیت ادامه دارد و بر اساس اعلام سازمان فضایی ایران، زیرسامانه پایدارسازی دورانی (چرخش‌زدایی) این ماهواره نیز با موفقیت مورد ارزیابی قرار گرفته است.

فرایند تست و ارزیابی عملکرد ماهواره ناهید ۲ در مدار زمین با موفقیت ادامه دارد و بر اساس اعلام سازمان فضایی ایران، زیرسامانه پایدارسازی دورانی (چرخش‌زدایی) این ماهواره نیز با موفقیت مورد ارزیابی قرار گرفته است.

این عبارت که «دنیا را متوقف کن، می‌خواهم پیاده شوم»، از دهه ۱۹۵۰ در آثار موسیقی مختلف وجود داشته است. اما اگر قرار بود دنیا واقعا چرخیدن را متوقف کند، عواقب آن کمتر شبیه موسیقی رمانتیک و بیشتر شبیه فیلم ترسناک آخرالزمانی می‌شد.

این عبارت که «دنیا را متوقف کن، می‌خواهم پیاده شوم»، از دهه ۱۹۵۰ در آثار موسیقی مختلف وجود داشته است. اما اگر قرار بود دنیا واقعا چرخیدن را متوقف کند، عواقب آن کمتر شبیه موسیقی رمانتیک و بیشتر شبیه فیلم ترسناک آخرالزمانی می‌شد.

زمین با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال چرخش است و دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که روز پنجم آگوست ۲۰۲۵ یکی از کوتاه‌ترین روزهای ثبت‌شده تاریخ خواهد بود

بر اساس داده‌های «سرویس بین‌المللی چرخش زمین»، روزهای ۳۱ تیر و ۱۴ مرداد هم از جمله کوتاه‌ترین روزهای سال خواهند بود. این تغییرات بسیار جزئی اما بااهمیت، توسط ساعت‌های اتمی رصد می‌شود، ابزاری که از ۱۹۵۵ مرجع رسمی زمان در جهان هستند.

آستروگراف یک تایم‌لپس هشت ساعته خیره‌کننده از چرخش زمین را از جزیره لا پالما، قناری‌ها ضبط کرده است.

آخرین خبر/برای نزدیک به دو قرن، دانشمندان در مورد اینکه آیا می‌توان از چرخش زمین به عنوان منبع تولید الکتریسیته استفاده کرد، گمانه‌زنی کرده‌اند. اکنون، محققان دانشگاه پرینستون می‌گویند نشان داده‌اند که این امر امکان‌پذیر است – البته در این مرحله به مقدار مفید. به گزارش نیوزویک، این تیم با استفاده از

آخرین خبر/اگر احساس کرده‌اید که روزهای تابستان به سرعت سپری می‌شوند، اشتباه نمی‌کنید – حداقل از نظر علمی. کارشناسان مشاهده کرده‌اند که سرعت چرخش زمین در حال افزایش است و این امر باعث شده برخی از روزها کمی کوتاه‌تر از ۲۴ ساعت استاندارد باشند. به نقل از نیوزویک، در تاریخ ۹ ژوئیه ۲۰۲۵، دانشمندان در سرو

خبرآنلاین/ حدود ۱۳۰۰ عکس ثبت‌شده با دوربین مدارگرد شناسایی ماه (Lunar Reconnaissance Orbiter) برای ثبت این نمای دیدنی از چهره آشنای سمت پیدای ماه مورد استفاده قرار گرفته‌اند. به گزارش خبرآنلاین، ماه با سرعت یکسان تقریباً هر ۲۸ روز یک بار به دور محور خود و به دور زمین می‌چرخد. چرخش هم‌زمان که در این

پایگاه خبری فوتبالی - ماتئوس کونیا تنها خرید بزرگ منچستریونایتد در تابستان امسال بوده و شیاطین سرخ به سرعت برای به دست آوردن او اقدام کردند. کونیا فصل گذشته در بازی مقابل منچستریونایتد در مولینیو، نفس‌ها را در سینه حبس کرد.به گزارش فوتبالی، کونیا با یک گل مستقیم از روی کرنر، دروازه را در نیمه دوم باز …

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، یکی از پست‌هایی که باشگاه پرسپولیس به دنبال تقویت آن برای فصل آتی بود، هافبک دفاعی و پست شماره شش است. جایی که قرار است اکنون طی مذاکره با هافبک ۳۱ ساله مونته‌نگرویی برای فصل آینده او را به خدمت بگیرند؛ بازیکنی با رزومه‌ای متنوع در فوتبال اروپای مرکزی و جنوبی، …

دو سیاه‌چاله عظیم با جرم ۱۳۷ و ۱۰۳ برابر جرم خورشید، موفق شدند با وجود جرم ترکیبی عظیم خود، به هم چسبیده بمانند و با سرعت ۴۰۰ هزار برابر سرعت چرخش زمین بچرخند تا سیاه‌چاله‌ای حتی بزرگتر را تشکیل دهند.

اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست هرچند لفاظی تند ترامپ علیه پوتین شاید ترس‌ها از اینکه کاخ سفید اوکراین را کاملاً رها کند کاهش دهد، این تغییر لزوماً به معنی چرخش عمیق سیاست واشنگتن به‌نفع کی‌یف نیست. دونالد ترامپ صبح جمعه در زمین چمن جنوبی کاخ س

انتظار می‌رود زمین در هفته‌های آینده سریع‌تر بچرخد و این باعث می‌شود برخی از روزها به‌طور غیرمعمولی کوتاه‌تر شوند. در تاریخ‌های ۱۸ تیر، ۳۱ تیر و ۱۴ مرداد، موقعیت ماه طوری بر چرخش زمین تأثیر خواهد گذاشت که هر روز بین ۱٫۳ تا ۱٫۵۱ میلی‌ثانیه کوتاه‌تر از حالت عادی باشد.

زومیت/ پژوهش جدیدی نشان می‌دهد حجم عظیمی از آب که پشت سدهای سراسر جهان به دام افتاد‌ه‌ است، موجب تغییر مکان قطب‌های زمین شده‌اند. ساخت سدها از سال ۱۸۳۵ تاکنون باعث انحراف تدریجی قطب‌های زمین از محور چرخش آن شده و علت این امر وزن عظیم آب ذخیره‌شده در مخازن سدها بوده است. بازار سدهای بزرگ حجم بسیار

در حالی که انتظار می‌رفت روند کُند شدن چرخش زمین ادامه یابد، اما مشاهدات جدید حاکی از آن است که سرعت چرخش زمین رو به افزایش است.

سرگئی بویتسوف، ورزشکار ماجراجوی روس، روی میله‌ای افقی که از یک بالن هوای گرم آویزان بود، در حالی که حدود ۱۵۰۰ متر از سطح زمین فاصله داشت، موفق به اجرای چندین چرخش ژیمناستیک شد. این ورزشکار ۳۰ ساله، بدون هیچ‌گونه تجهیزات ایمنی، از جمله چتر نجات، این نمایش نفس‌گیر را انجام داد و توجه جهانیان را به جسارت …

سرگئی بویتسوف، ورزشکار ماجراجوی روس، روی میله‌ای افقی که از یک بالن هوای گرم آویزان بود، در حالی که حدود ۱۵۰۰ متر از سطح زمین فاصله داشت، موفق به اجرای چندین چرخش ژیمناستیک شد. این ورزشکار ۳۰ ساله، بدون هیچ‌گونه تجهیزات ایمنی، از جمله چتر نجات، این نمایش نفس‌گیر را انجام داد و توجه جهانیان را به جسارت …

تفاوت در کشش گرانشی بین زمین و ماه باعث خواهد شد که روزهای ۹ جولای، ۲۲ جولای و ۵ اوت (۱۸ تیر، ۳۱ تیر و ۱۴ مرداد ۱۴۰۴) کوتاه‌تر از حد معمول باشند.

دانشمندان اعلام کرده‌اند که امروز چهارشنبه، ۹ جولای، می‌تواند کوتاه‌ترین روز در تاریخ بشر باشد، به گونه‌ای که انتظار می‌رود چرخش زمین به طور بی‌سابقه‌ای تسریع شود.

ایسنا/ زمین در پنج‌شنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۴ به «اپهلیون» می‌رسد؛ رخدادی نجومی که طی آن فاصله زمین تا خورشید به بیش از ۱۵۲ میلیون کیلومتر می‌رسد. برخلاف تصور رایج، این فاصله زیاد اثری بر گرمای تابستان ندارد و عامل اصلی فصل‌ها، انحراف محور چرخش زمین است. در پنج‌شنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۴ (مطابق با ۴ ژوئیه ۲۰۲۵)، کره زم

زمین در پنج‌شنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۴ به «اپهلیون» می‌رسد؛ رخدادی نجومی که طی آن فاصله زمین تا خورشید به بیش از ۱۵۲ میلیون کیلومتر می‌رسد. برخلاف تصور رایج، این فاصله زیاد اثری بر گرمای تابستان ندارد و عامل اصلی فصل‌ها، انحراف محور چرخش زمین است.

رکنا: زمین در تابستان 1404 با سرعت چرخش بیشتر نسبت به حالت معمول خود، کوتاه‌ترین روزهای چند سال اخیر را تجربه خواهد کرد؛ تاریخ‌های 9 و 22 تیر و 15 مرداد شاهد سریع‌ترین چرخش زمین و کوتاه‌ترین روزها خواهند بود.

شکل یک آنالما به خروج از مرکز مدار یک سیاره و شیب محور چرخش آن بستگی دارد. بنابراین، منحنی‌های آنالما می‌توانند برای جهان‌های گوناگون، متفاوت به نظر برسند. به عنوان مثال مریخ را در نظر بگیرید. شیب محوری سیاره سرخ مشابه زمین است اما مدار آن به دور خورشید، خروج از مرکز کمتری نسبت به مدار زمین دارد.

تریبون اقتصاد_هوش مصنوعی اکنون به یکی از ابزارهای کلیدی در مسیر درک سیاهچاله‌های کلان‌جرم تبدیل شده است. تیمی بین‌المللی از پژوهشگران با استفاده از میلیون‌ها شبیه‌سازی رایانه‌ای از رفتار سیاهچاله‌ها، شبکه‌ای عصبی را آموزش داده‌اند که توانایی تحلیل داده‌هایی را دارد که پیش‌تر در پروژه تلسکوپ افق رویداد …

یک مدل هوش مصنوعی که با میلیون‌ها شبیه‌سازی رایانه‌ای از سیاهچاله‌ها آموزش دیده، توانسته داده‌های پیش‌تر کنار گذاشته‌شده از تلسکوپ افق رویداد را تحلیل کند و تصویری تازه از سیاهچاله ساگیتاریوس A* در مرکز کهکشان راه‌شیری ارائه دهد. این تحلیل نشان می‌دهد که سیاهچاله با سرعتی نزدیک به حداکثر ممکن در حال …

شفقنا/ چرخش مشتری به دور خود تندتر از هر سیاره دیگری در منظومه شمسی است. تنها ۹ ساعت و ۵۶ دقیقه نیاز است تا مشتری یک بار به دور خود بچرخد. برای اندازه‌گیری تندی گردش سیاره‌های گازی به دور خود، دانشمندان ناگزیرند از روش‌های غیر مستقیم استفاده کنند. آن‌ها نخست سرعت میانگین چرخش ابرهای قابل مشاهده را ا

در رقابت‌های قهرمانی دو و میدانی ایالت اورگن (OSAA) در یوجین، ورزشکار دبیرستانی، «بروکلین اندرسون»، پس از برخورد با آخرین مانع در دوی ۱۰۰ متر با مانع، به طرز تماشایی و با یک چرخش در هوا، از خط پایان عبور کرد.

از منظر فیزیک فضایی، پرتاب ماهواره‌ها از عرض‌های جغرافیایی پایین به دلیل سرعت بالاتر چرخش زمین، نیازمند انرژی کمتری است که این امر منجر به کاهش قابل توجه مصرف سوخت و هزینه‌های پرتاب می‌شود.

آخرین خبر/ این سد عظیم رو که می‌بینید اسمش سه دره ست و توی چین ساخته شده، این سد چرخش زمین رو کند کرده و روز ما رو ۰.۰۶ میکروثانیه افزایش داده. به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید instagram.com/akharinkhabar بازار

در نهمین پرواز آزمایشی فضاپیمای Starship، شرکت SpaceX موفق شد این موشک را با موفقیت به مدار زمین برساند اما فضاپیما در ادامه دچار چرخش کنترل‌نشده شد و در نهایت به‌ صورت ناموفق در اقیانوس هند فرود آمد.

در زندگی‌هایی که گاهی انگار سریع‌تر از چرخش زمین می‌چرخند، چندکارگی به امری عادی تبدیل شده است. چه برای رسیدن به معیارهای بهره‌وری در کار و چه برای پاک کردن همه‌ی وظایف از فهرست شخصی، مسئولیت‌های متعدد به شکل ناخودآگاه وارد زندگی ما می‌شوند. آیا این روش چندکارگی بهتر است؟ عقل سلیم ممکن است بگوید بله، …

اکوایران: در حالی که طبق گفته مقامات ارشد آمریکایی و اروپایی و کارشناسان نظامی، رئیس‌جمهور دونالد ترامپ از فشار بر مسکو برای پایان جنگ عقب‌نشینی کرده است، قدرت رزمی روسیه در اوکراین شروع به کاهش کرده و ممکن است تا سال آینده با کمبود جدی نیروی انسانی و تجهیزات نظامی مواجه شود.

طبق گفته ناسا، فعال‌ترین منطقه خورشید درحال چرخش به‌سمت زمین است. ناسا هشدار می‌دهد این اتفاق ممکن است در روزها و هفته‌های آینده با شفق‌های قطبی دیدنی، خاموشی‌ها و قطعی برق همراه باشد.

داستان گوی: چرخش کره زمین - فصل 1 - قسمت 14 : پس از یادگیری آموزه های بدعت آمیز در مورد زمین و خورشید، یک کودک اعجوبه در حالی که از تفتیش عقاید فرار می کند، به جستجوی تحقیقات پنهان استاد خود می پردازد.

تحقیقات نجومی جدید نشان داده‌اند زمین در مسیر چرخش خود به‌دور مرکز کهکشان راه شیری، سریع‌تر از تصورات پیشین حرکت می‌کند و در موقعیتی نزدیک‌تر به سیاهچاله مرکزی قرار دارد.

طبق گفته ناسا، سد عظیم چینی چرخش زمین را کند کرده و طول روز را افزایش می‌دهد. دانشمندان کشف کرده‌اند که بزرگترین نیروگاه برق آبی جهان 'سه دره' ده‌ها میلیارد تن آب را در خود جای داده است.

ایسنا/ بزرگ‌ترین قمر زحل موسوم به «تایتان»(Titan) مانند قمر زمین در چرخش هم‌زمان با سیاره خود قفل شده است. به نقل از ناسا، این عکس که ترکیبی از عکس‌های ثبت‌شده توسط فضاپیمای «کاسینی»(Cassini) در مه ۲۰۱۲ است، سمت خلاف زحل را نشان می‌دهد که همیشه دور از غول گازی حلقه‌دار است. تایتان تنها قمر منظومه شم