سایه ورزش قهرمانی بر مدارس

می خواهند ساعت ورزش را از دو ساعت در هفته به سه ساعت ارتقاء دهند اما مشکل ما زمان نیست مشکل اصلی زنگ ورزش محتوا و نگرش است اگر این نگرش را درست کنیم, سایر مشکلات هم حل می شود

تعلیم دهنده مناسب در مدارس وجود ندارد. خیلی از معلمان ورزش تخصص ندارند و فقط یک توپ می اندازند وسط حیاط و می گویند بازی کنید . فضا و امکانات هم نداریم. حیاط مدارس آسفالت است و در این فضا نمی توان ورزش کرد. وقتی فضا نداریم درمورد چه صحبت کنیم سایه ورزش قهرمانی بر سر مدارس ما هم افتاده است، می خواهیم از مدارس، دانش آموزان را وارد ورزش قهرمانی کنیم و این کار از لحاظ علمی جای سؤال دارد. مدارس نباید دروازه ورزش قهرمانی شوند.

از نظر اجتماعی جایگاه ورزش در آموزش و پرورش بالاست اما باید دید در عمل ورزش در آموزش و پرورش به چه شکل اجرا می شود. ورزش در آموزش و پرورش جدا از مقاطع قبلی و بعدی نیست. اگر می خواهیم به فکر سلامت جامعه باشیم باید از زمانی که کودک به دنیا می آید برای او برنامه ریزی کنیم اما متاسفانه در مهد کودک ها، پیش دبستانی ها و مدارس راهنمایی و دبیرستان هیچ کاری برای توسعه ورزش صورت نمی گیرد. فرد بعد از آن که وارد مدرسه شد با ورزش آشنا می شود. پایه های سلامت باید از مهد کودک ها جدی گرفته شود.

مربیان ورزش در مهد کودک ها تخصصی ندارند و ورزش فقط یک برنامه برای پر کردن ساعت کار مهدهاست و هیچ دیدگاه علمی نسبت به ورزش در مهد کودک ها وجود ندارد.

بعد از مهد کودک هم شخص وارد مدرسه ابتدایی می شود. به نظر من در دوران ابتدایی کم توجهی به درس ورزش علی رغم اهمیتی که دارد، بیشتر از سایر مقاطع است.

ویژگی بدنی و ذهنی کودک، معلم، امکانات و فضای ورزشی، نگرش آموزشی، تربیتی، پرورشی، سیاسی و اجتماعی نسبت به ورزش از عوامل مؤثر در افزایش بهروری ورزش دانش آموزی است. ویژگی ذهنی و بدنی کودکان دبستانی با سایر مقاطع متفاوت است و در نتیجه باید برنامه ریزی و طرح درس با توجه به ویژگی های رشدی کودک نوشته شود اما متاسفانه در مدارس ابتدایی اصلا به این قضیه توجهی نمی شود. سرفصل های درس تربیت بدنی در مدارس ابتدایی به این عوامل توجهی ندارد و حتی این سرفصل ها با تمام مشکلات به طور کامل اجرا نمی شود.

در مدارس، اصلا فضایی برای انجام ورزش وجود ندارد، هر چند بعضی از مدارس از فضای ورزشی اطراف مدارس استفاده می کنند اما در بسیاری از آنها این اتفاق نمی افتد. حیاط مدارس آسفالت است و این فضا، شرایط مناسبی برای ورزش کردن فراهم نمی کند.

وقتی فضا نداریم، در مورد چه چیزی صحبت کنیم. آموزش و پرورش، باید با دانشگاه ها و مراکز ورزشی تربیت بدنی ارتباط برقرار کرده و از آنها فضا بگیرد. لازم است تمام ارگان ها کمک کنند و فضای فیزیکی در اختیار مدارس قرار دهند.

فضای فیزیکی مدارس را که نمی توان بزرگ کرد. یکی دیگر از راه کارها استفاده از بعضی رشته ها همچون دارت و تیروکمان و... است که به فضا نیاز ندارند.

متأسفم از اینکه می خواهیم مدارس بچه ها را وارد ورزش قهرمانی کنیم، مدارس نباید عرصه رشد ورزش قهرمانی شود. باید زمینه رشد سلامت را در مدارس فراهم کنیم. سایه ورزش قهرمانی روی مدارس هم افتاده است. این یک امتیاز نیست و تأثیرات سویی دارد. در سطح مدارس مسابقه اجرا می شود، این مسابقات جاذبه را زیاد می کنند اما نباید دروازه را باز کنیم که به ورزش قهرمانی برسیم. مشکلات موجود در مدارس معلولان هزار برابر می شود. وقتی وارد مراکز آموزشی کودکان استثنایی می شویم، می بینیم این کودکان در حیاط مدرسه نشسته اند و به یک گوشه خیره شده اند. ورزش کردن برای این بچه ها مهمتر است، باید سطح توان جمعی آنها را بالا ببریم.

دانشگاه هم باید نگاه ویژه به آموزش و پرورش داشته باشد اما متاسفانه خیلی از دانشگاه ها از آموزش و پرورش دوراند. آموزش و پرورش و دانشگاه دو حلقه جدا هستند و یک حلقه واسط می خواهند که این دو را به هم پیوند زند. کل کشور باید به ورزش آموزش و پرورش توجه کند. توجه به بحث آموزش علمی در مدارس را باید در اولویت کارهای خود قرار دهیم چرا که افراد از مدرسه وارد دانشگاه می شوند.

طرح جامع به ورزش دانش آموزی نیز توجه کرده بود اما برخلاف اینکه انرژی، هزینه و وقت زیادی برای نگارش طرح جامع صرف شده بود اما آن را کنار گذاشتند. هر چند طرح جامع مشکلاتی در دل خود داشت اما باید آنها را حل می کردیم. نه اینکه طرح را کنار بگذاریم، امیدوارم این طرح جریان بیفتد. کسی نمی داند چرا طرح جامع را اجرا نمی کنند.

و اما راهکار بهبود وضعیت زنگ ورزش، در درجه اول باید دیدگاه علمی را در ارتباط با برنامه ریزی مورد توجه قرار دهیم و از متخصصین دانشگاهی استفاده کنیم. دوم اینکه تعامل نزدیک دانشگاه ها و آموزش و پرورش در ارتباط با افزایش امکانات فیزیکی آموزش و پرورش می تواند مفید باشد. در درجه سوم، مربیان ورزش باید ارتقای علمی یافته و هر چند وقت یک بار بازآموزی شوند و در نهایت به اهمیت آموزش و پرورش در تضمین سلامت جامعه توجه شده و محتوای درس تربیت بدنی مناسب با اهداف سلامت روحی و جسمی کودکان تنظیم شود.

می خواهند ساعت ورزش را از دو ساعت در هفته به سه ساعت ارتقاء دهند اما مشکل ما زمان نیست. مشکل اصلی زنگ ورزش محتوا و نگرش است. اگر این نگرش را درست کنیم، سایر مشکلات هم حل می شود.

دکتر سارا کشتگر

عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا