ده نمکی از دیروز تا امروز

مسعود ده نمکی , متولد سال ۱۳۴۸ در آذربایجان شرقی شهرستان اهر است

مسعود ده‌نمکی ، متولد سال ۱۳۴۸ در آذربایجان شرقی شهرستان اهر است. ده‌نمکی در دانشگاه علوم سیاسی درس خوانده است و با نگاهی به پیشینه او می توان به این نکته پی‌برد که او همیشه به ماسائل سیاسی علاقمند بوده است اما در کنار فعالیت‌های سیاسی به فرهنگ و هنر هم روی خوش نشان داده است.

او قبل از اینکه فیلمسازی را تجربه کند، دنیای مطبوعات را آزموده و نشریاتی مانند شلمچه ، جبهه و صبح را منتشر کرده است.

ده‌نمکی مدعی است که در این نشریات هم حرف حق را می‌گفته به همین دلیل این نشریات همیشه مورد غضب دولتمردان بوده و کار حتی به توقیف هم کشیده شده است.

ده‌نمکی از سال ۸۲ فیلمسازی را با ساخت فیلم مستند «فقر و فحشا» تجربه کرد. او همیشه گفته است که این فیلم یکی از متفاوت‌ترین مستنداتی است که در بعد از انقلاب ساخته شده است، مستندی که از دل واقعیت بیرون آمده برای همین نتوانسته نه در سینما و نه در تلویزیون اکران عمومی شود.

ده‌نمکی در گفتگوهای مختلف عنوان کرده است که فیلم فقر و فحشا یک فیلم اجتماعی ، انتقادی است به همین دلیل کسی جرات نمایش آن را ندارد البته وی چنین ادعایی را درباره فیلم «کدام پیروزی کدام استقلال» هم دارد.

ده‌نمکی این فیلم را هم فیلمی کاملا نقادانه درباره وضعیت‌های مختلف اجتماعی می‌داند. وقتی در سال ۸۶ ده‌نمکی اولین فیلم بلند سینمایی خود با نام اخراجی‌ها را ساخت و آن را در جشنواره فیلم فجر به نمایش گذاشت، همه از نوع ساختار و فیلمنامه این فیلم تعجب کردند.

ده‌نمکی برای اولین بار در سینمای بعد از انقلاب یک عده لمپن و دزد را به تصویر کشیده بود که راهی جبهه می‌شدند و در آنجا برخی از آنها متحول می‌شوند.

نگاه طنزی که ده‌نمکی برای این فیلم انتخاب کرده بود و موضوع آن واکنش‌های مختلف را برانگیخت و عده‌ای شدیدا به آن اعتراض کردند. ده‌نمکی در اخراجی ها برای اولین بار در سینمای کمدی بعد از انقلاب از الفاظ و دیالوگ‌هایی استفاده کرد که کمتر فیلمسازی در آثار خود می‌توانست از آنها استفاده کند. از همین زمان بود که این گفته دهان به دهان چرخید که ده‌نمکی تنها فیلمسازی است که می‌تواند از خطوط قرمز عبور کند و این «رانت» فقط در اختیار اوست.

هرچند خود ده‌نمکی هیچ‌وقت این ادعا را قبول نکرد. با همه اینها فیلم اخراجی‌ها در اکران عمومی چنان به موفقیت در گیشه دست پیدا کرد که ده‌نمکی تصمیم گرفت اخراجی‌های ۲ را نیز بسازد و با اکران این فیلم ، رکورد فروش در سینمای ایران را چنان جابجا کند که فروش اخراجی‌ها به یک پدیده تبدیل شود.

با این سابقه ده‌نمکی تصمیم گرفت شانس خود را در زمینه سریال‌سازی هم بیازماید. به همین دلیل ساخت سریال «دارا و ندار» را برای نوروز شبکه تهران به عهده گرفت؛ سریالی که فیلمنامه اولیه آن را خشایار الوند و رضا مقصودی نوشته بودند اما ده‌نمکی برای این‌که آن را مقابل دوربین ببرد حسابی دستی به سر و صورت آن کشید و به اصطلاح فیلمنامه را از آن خود کرد.

دارا و ندار در ایام نوروز از شبکه تهران و در کنار سریال‌های چاردیواری و زن بابا به روی آنتن رفت و شانس خود را در جذب مخاطب آزمود. اما انگار ده‌نمکی نتوانست در تلویزیون رقیبان دیگر را کنار بزند به همین دلیل بود که اولین کارگردان نوروزی بود که در مقابل نظرسنجی‌ها و نقدها واکنش نشان داد. ده‌نمکی تلویحا اعلام کرد که نظرسنجی ‌ها را قبول ندارد چون هر شبکه‌ای تلاش می‌کند سریال خود را پر مخاطب‌ترین سریال معرفی کند.

از طرفی ده‌نمکی به منتقدان هم توپید و گفت که آنها همیشه آماده هستند تا او را بکوبند و او را فیلمسازی ضعیف جلوه دهند. ده‌نمکی در صحبت‌هایش گفته است که برای منتقدان فیلم نمی‌سازد و برای مردم فیلمسازی می‌کند، بنابراین نظر منتقدانی که حتی در زمان اکران موفق اخراجی‌ها دست از نقدهای منفی برنداشتند کاری ندارد.

ده‌نمکی مدعی است که صدها لینک دانلود موسیقی سریال دارا و ندار در اینترنت موجود است و وقتی یک سریال این همه طرفدار دارد چگونه می‌تواند ضعیف باشد.

واکنش‌های تند ده‌نمکی به منتقدان چنان بالا گرفت که شبکه تهران تصمیم گرفت برنامه نقد و بررسی سریال دارا و ندرا را به صورت زنده برگزار کند تا منتقدان موافق و مخالف و ده‌نمکی بتوانند حرف‌های خود را به صورت زنده بزنند.

اولین قسمت این برنامه پنجشنبه هفته گذشته با حضور محمدتقی فهیم (منتقد و موافق سریال)، حمید رسایی (نماینده مجلس و از موافقان سریال) و ده‌نمکی برگزار شد، اما نکته جالب این جاست که حتی ده‌نمکی نتوانست اندک خرده‌ای را که دوستانش به سریال دارا و ندار گرفتند را برتابد و با رسایی و فهیم هم برخوردهای تندی صورت داد.

ده‌نمکی در این برنامه گفت که شدیدا از محتوا و ساختار اثرش دفاع می‌کند و آن را سریالی کاملا هنری می‌داند. این تاکیدها را ده‌نمکی در حالی به زبان آورد که فهیم و رسایی مدعی بوند محتوای سریال بر ساختار و فرم آن برتری دارد و آنچه باعث بحث شده محتوای آن است که حمایت از فقراست اما سریال در ساختار و کارگردانی حرفی برای گفتن ندارد البته در پایان این برنامه فهیم در گفتاری فشرده این نکته را بیان کرد که در سریال دارا و ندار دیدیم که باید ثروتمندان تصمیم بگیرند که متحول شوند و ثروت خود را به فقرا ببخشند.

این یعنی این‌که تا ثروتمندان نخواهند و تصمیم نگیرند اتفاق خاصی در احوالات فقرا به وجود نمی‌آید که این اشتباه است. ادامه این برنامه پنجشنبه هفته جاری به روی آنتن شبکه تهران می‌رود.