۲۹ سال همگام با شرکت ملی حفاری ایران

نفت به عنوان اساسی ترین منبع انرژی, از جایگاهی ویژه در نظام اقتصادی و صنعتی جهان برخوردار است و اگرچه تلاش فراوانی برای تهیه منابع انرژی جایگزین صورت گرفته, اما وابستگی جهان به نفت به گونه ای است که در آینده نزدیک جایگزین مطمئنی برای آن متصور نیست

نفت به عنوان اساسی ترین منبع انرژی، از جایگاهی ویژه در نظام اقتصادی و صنعتی جهان برخوردار است و اگرچه تلاش فراوانی برای تهیه منابع انرژی جایگزین صورت گرفته، اما وابستگی جهان به نفت به گونه ای است که در آینده نزدیک جایگزین مطمئنی برای آن متصور نیست.

تولید این ماده هیدروکربور با ارزش و استراتژیک از ژرفای زمین، نیازمند داشتن تجهیزات، ماشین آلات و دانش فنی و مهندسی است و در این میان حفاری چاه های نفت و گاز، کلیدی و تخصصی ترین و در همین حال دشوار و پیچیده ترین بخش این فعالیت هاست.

اگرچه هم اکنون در زمینه اکتشاف ذخایر زیرزمینی از مطالعات ماهواره ای و امکانات و تجهیزات پیشرفته استفاده می شود، اما هنوز حرف اول را چرخش مته حفاری می زند.

● ویژگی صنعت حفاری

انجام کار در شرایط مختلف آب و هوایی، مناطق کوهستانی و سخت گذر، دور افتاده و بیابانی، کویر لم یزرع و دریای مواج، سرمای ۳۰ درجه زیر صفر و گرمای سوزان بالای ۶۰ درجه سانتیگراد و رطوبت بالای هوا (شرجی) در کنار ماشین آلات سنگین با آلودگی صوتی و سیالات شیمیایی اشتعالزا و سمی از موارد عینی است که کارکنان دکل های حفاری با آن دست و پنجه نرم می کنند.

علاوه بر این شرایط دشوار و شکننده، ستیز با طبیعت ناشناخته در اعماق زمین که نیازمند تخصص های گوناگون و ماشین آلات پیچیده و خدمات پشتیبانی فنی و مهندسی است، سختی و اهمیت این صنعت را ترسیم می کند.

کار در این صنعت پر مشقت در حالی است که کارکنان همواره از خانواده خود دور هستند و با برخورداری از حداقل امکانات رفاهی، بیش از ۱۵ سال از ۳۰ سال عمر کاری خود را روی دکل می گذرانند.

● سرآغاز فعالیت شرکت ملی حفاری ایران

با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و تاسیس شرکت ملی حفاری ایران در اول دی ۱۳۵۸به فرمان مبارک بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(ره)، نیروهای ایرانی چرخ های این صنعت بزرگ را به حرکت درآوردند و صنعت حفاری استقلال واقعی خود را به دست آورد و صنعت نفت کشور به طور کامل ملی شد.

تا قبل از انقلاب، بیش از ۴۰ شرکت و پیمانکار خارجی عملیات حفاری و خدمات جانبی چاه ها را در ایران انجام می دادند و نزدیک به ۲ هزار حلقه چاه حفاری کرده بودند.

● شرکت ملی حفاری در دوران دفاع مقدس

با شروع جنگ تحمیلی در شهریور سال ۱۳۵۹، کارکنان متعهد و متخصص شرکت تازه تاسیس ملی حفاری با درک مسئولیت خطیر خود توانستند در آن شرایط دشوار ضمن حفظ و صیانت از دستاوردهای انقلاب، موفقیت های چشمگیری به دست آورند.

همراه با این موفقیت ها از نظر کارکرد اقتصادی و نقش مهم در تولید نفت و گاز، ویژگی های فرهنگی و اجتماعی این شرکت نیز قابل توجه است.

در این زمینه می توان به ایجاد انگیزه و افزایش اعتماد به نفس متخصصان و کارشناسان، روحیه بالندگی، عزت و خودباوری، گسترش و ترویج فرهنگ خودکفایی و خوداتکایی، کارآفرینی و اشتغالزایی، احساس مالکیت ملی بر منابع نفت و گاز و تحقق شعار «ما می توانیم» اشاره داشت.

در دوران دفاع مقدس، حفارمردان دلاور شرکت ملی حفاری ایران در حالی که تاسیسات نفتی زیر آتش دشمن متجاوز قرار داشت در اجرای وظیفه ذاتی در امر تولید نفت و گاز نقش آفرینی کردند و با تقدیم ۴۱ شهید، ۲۷۹ جانباز و ۱۶ آزاده، کارنامه پر افتخاری در عرصه ایثار و مقاومت به نام خود به ثبت رساندند.

در مستندات این شرکت گزارش حفاری ۳۰۹ حلقه چاه اکتشافی، توسعه ای و تعمیری با متراژ بیش از ۶۰۰ هزار متر و انجام افزون بر ۵ هزار و ۴۰۰ عملیات فنی و تخصصی در مناطق نفت خیز و گاز خیز کشور که به طور عمده در مناطق جنگی قرار داشت در دوران دفاع مقدس به چشم می خورد.

● شرکت ملی حفاری در دوران سازندگی

این شرکت در این دوران نیز که کشور برای بازسازی آسیب های ناشی از ۸ سال جنگ، نیاز به درآمدهای اقتصادی داشت، توانست توان عملیاتی خود را در کمتر از یک سال به ۱۰۰درصد افزایش داده و با همکاری شرکت های متقاضی عملیات حفاری، برنامه های افزایش تولید را با سرافرازی در بخش حفاری چاه های نفتی و گازی تحقق بخشد.

● عملکرد شرکت ملی حفاری در برنامه های توسعه کشور

در برنامه نخست توسعه(۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲) با استفاده از ۴۰ دکل، متراژ حفاری در مناطق مختلف دریایی و خشکی کشور یک میلیون و ۸۸ هزار و ۹۷۱ متر بود که روی ۴۷۳ حلقه چاه اکتشافی، توصیفی، توسعه ای و تعمیری نفت و گاز انجام شد.

در این دوره همچنین ضمن انجام ۱۲ هزار و ۹۴۵ مورد خدمات فنی و مهندسی و پشتیبانی به منظور تکمیل و بهره برداری از چاه های نفت و گاز، ۱۶۳ حلقه چاه عمیق آب نیز با متراژ ۲۱ هزار و ۲۰۰ متر نیز حفاری شد.

در برنامه دوم توسعه(۱۳۷۳ تا ۱۳۷۷) در حالی که تعداد دکل های حفاری خشکی و دریایی به ۴۶ دستگاه افزایش یافت جمع متراژ حفاری به یک میلیون و ۲۰۹ هزار و ۲۱۴ متر افزایش و تعداد چاه های نفت و گاز اکتشافی، توصیفی، توسعه ای و تعمیری به ۵۶۷ حلقه رسید که نسبت به برنامه اول ۹۴ حلقه بیشتر بود.

در این دوره در بخش حفاری ویژه (انحرافی/افقی)، ۶۸ حفره با متراژ ۳۶ هزار و ۲۳۸ متر و ۱۶ هزار و ۵۱۲ مورد خدمات فنی، مهندسی و پشتیبانی انجام شد و این در حالی بود که در بخش چاه های عمیق آب نیز حفاری ۲۹۴ حلقه چاه با متراژ ۴۱ هزار و ۹۹۸ متر تحقق یافت.

در برنامه سوم توسعه( ۱۳۸۲تا ۱۳۷۸ ) شرکت ملی حفاری ایران در این پنج سال، تعداد دکل های حفاری خشکی و دریایی خود را به ۴۷دستگاه افزایش داد و با دستیابی به متراژ حفاری یک میلیون و ۳۵۰ هزار و ۵۵۶ متر نسبت به ۲ دوره گذشته رکورد شکنی کرد.

در این مدت ۶۳۳ حلقه چاه اکتشافی، توصیفی، توسعه ای و تعمیری حفاری، ۲۰ هزار و ۴۱۹ مورد خدمات فنی مهندسی اجرا و در زمینه حفاری ویژه شامل انحرافی و افقی نیز ۳۰۹ حفره به متراژ ۱۳۸ هزار و ۳۵۱ متر حفاری شد.

همچنین در این برنامه تعداد چاه های عمیق آب حفاری شده در کشور ۲۱۸ حلقه به متراژ ۳۷ هزار و ۷۲۵ متر بود.

در برنامه چهارم توسعه(۱۳۸۳ تا کنون) دکل های حفاری به ۵۶ دستگاه شامل ۵۲ دستگاه خشکی و ۴ دستگاه دریایی افزایش یافته و متراژ حفاری چاه های نفت و گاز به یک میلیون و ۶۳۹ هزار و ۵۸ متر رسید که در مقایسه با برنامه اول ۵۵۱ هزار و ۸۷ متر و برنامه دوم ۲۸۸ هزار و ۵۰۲ متر رشد نشان می دهد.

در این مدت تعداد ۷۵۹ حلقه چاه اکتشافی، توصیفی، توسعه ای و تعمیری نفت و گاز حفاری، ۲۵ هزار و ۹۹۸ مورد خدمات فنی مهندسی و پشتیبانی انجام و در اجرای عملیات حفاری ویژه انحرافی و افقی ۳۲۴ حفره با متراژ ۱۵۸ هزار و ۳۹۶ متر حفاری صورت گرفته و در همین مدت ۱۴۸ حلقه چاه عمیق آب به متراژ ۳۱ هزار و ۳۳۹ متر حفاری و تکمیل شده است.

● به کارگیری فناوری های نوین

ضرورت به کارگیری روش های جدید با فناوری های پیشرفته در صنعت حفاری یکی از ابزارهای مهم برای حضور در عرصه های بین المللی و رقابت با شرکت های بزرگ حفاری در جهان است و از طرفی باعث کاهش هزینه ها و بازیافت بیشتر از مخازن و تولید صیانتی می شود.

به این منظور شرکت ملی حفاری ایران به عنوان یکی از شرکت های بزرگ حفاری، کاربست فناوری و دانش روز حفاری چاه های نفت و گاز را با رعایت استانداردهای جهانی در دستور کار خود قرار داده و این برنامه با حمایت های بی دریغ دولت و مسئولان وزارت نفت محقق شده است.

استفاده از دستگاه های حفاری جدید، سامانه پیشرفته گرداننده فوقانی(تاپ درایو)، تجهیزات پیشرفته پسماند گل حفاری(سالید کنترل)، روش حفاری فروتعادلی(یو.بی.دی)، توسعه ناوگان لوله مغزی سیار، کاربرد فناوری حفاری افقی، ساید تراک و انحرافی و افزایش تیم های تخصصی از جمله این اقدام هاست.

● افزایش ضریب ایمنی در شرکت ملی حفاری

حفظ و صیانت از نیروی انسانی به عنوان با ارزش ترین سرمایه سازمان، کاهش حوادث و ایجاد روحیه بهتر در حین کار، بهینه سازی محیط و بالا بردن راندمان تولید و پیشگیری از حوادث از مهم ترین اهداف ایمنی و کنترل محیط در شرکت ملی حفاری ایران است.

در همسویی با این اهداف، تحول در سازمان ایمنی با به کارگیری کارشناسان متخصص و ارائه آموزش های پیشرفته برای اخذ گواهینامه های بین المللی ایمنی در برنامه شرکت قرار گرفته و با بالا بردن سطح دانش و آگاهی و ارتقای فرهنگ ایمنی در بین کارکنان ضریب ایمنی در محیط کار افزایش و حوادث در این صنعت که از پرحادثه ترین بخش های تولید نفت است، به نحو چشمگیری کاهش یافته است.

تاسیس آموزشگاه بین المللی ایمنی حفاری، استخر ویژه آموزش تخصصی کارکنان عملیات دریا، ساخت اتاق دود برای تمرین های آموزشی کارکنان دستگاه ها در شرایط اضطراری، ساخت برج آموزشی برای نصب نقاله دکلبان، همکاری با شرکت های بین المللی برای ارائه خدمات ایمنی در داخل و خارج کشور از جمله خدمات هیدروژن سولفوره، تجهیز شرکت به خودروهای آتش نشان و طرح استقرار مهندس ایمنی در دستگاه های حفاری از برنامه های در دست اقدام و اجرایی در بحث ایمنی این شرکت است.

● آموزش نیروی انسانی متخصص

برنامه های آموزشی در شرکت ملی حفاری با نگاه ویژه و به عنوان یک ضرورت مبرم و حیاتی دنبال می شود و کارکنان برای کسب مهارت های لازم فنی و تخصصی دوره های هنگام خدمت، کوتاه مدت و بلند مدت را در داخل و خارج از کشور به شکل مستمر و مداوم فرا می گیرند.

بر اساس این دیدگاه و تفکر، آموزشگاه فناوری حفاری به عنوان تنها آموزشگاه فنی و مهندسی در این زمینه در این شرکت تاسیس شد و در آن تمام تخصص های مورد نیاز صنعت حفاری شامل مهندسی حفاری، مهندسی گل حفاری، سیمان، مکانیک، برق و علوم رایانه به کارکنان آموزش داده می شود.

● ساخت کالاهای مورد نیاز صنعت حفاری در داخل کشور

در صنعت حفاری سالانه میلیون ها دلار صرف خرید تجهیزات، قطعات و ماشین آلات می شود که از این حجم سرمایه می توان با برنامه ریزی برای ایجاد فرصت های شغلی و بومی کردن ساخت کالا و تجهیزات استفاده شود.

شرکت ملی حفاری ایران در اجرای سیاست های دولت و وزارت نفت مبنی بر توجه به ساخت داخل با همراهی و همکاری سازندگان و صنعتگران داخلی به موفقیت های چشمگیری نایل شده که از آن جمله ساخت بیش از ۱۲ هزار قطعه اقلام پر مصرف این صنعت به دست سازندگان و تولید کنندگان در استان خوزستان و دیگر استان های صنعتی کشور است و در همین حال طراحی و ساخت نزدیک به ۵ هزار قطعه دیگر در دست اقدام است.

هم اکنون صدها شرکت و سازنده داخلی در کارگاه های تولیدی و شهرک های صنعتی در حال ساخت قطعات مورد نیاز این صنعت هستند و امکان صادرات شماری از قطعات به خارج از کشور فراهم شده است و در نتیجه شرکت ملی حفاری ایران از مرز ساخت قطعه فراتر رفته و ساخت دکل حفاری را در کشور بومی کرده و هم اکنون سه دکل حفاری ساخت داخل در پروژه های عملیاتی حفاری فعالیت دارد.

● مزیت های شرکت ملی حفاری ایران

شرکت ملی حفاری ایران امروز در آستانه سی امین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، با اتکا به نیروی انسانی متخصص، متعهد و خلاق خود به تکیه گاهی مطمئن برای وزارت نفت و دولت خدمتگزار و بستری مناسب برای سرمایه گذاری بیشتر در جهت افزایش تولید نفت و گاز در کشور تبدیل شده است.

ایجاد افزون بر۱۰ هزار فرصت شغلی به طور مستقیم و ۳۰ هزار زمینه اشتغال به صورت غیر مستقیم، حمایت از تولید کنندگان و سازندگان داخلی، تعدیل نرخ عملیات حفاری و خدمات فنی در مناقصه های نفتی کشور و آثار بسیار مثبت اجتماعی، فرهنگی و رفاهی از برکات این شرکت به عنوان اولین نهاد صنعتی برخاسته از متن ارزش های والای انقلاب اسلامی است.

توانایی انجام عملیات حفاری چاه های نفت و گاز در دریا و خشکی و تامین خدمات فنی و مهندسی، مدیریت پروژه های کلید در دست، در اختیار داشتن نیروی انسانی متخصص و دارای تجارب ارزشمند، مشتری مداری و کیفیت گرایی در ارائه خدمات و در اختیار داشتن ۵۶ دکل حفاری با توان عملیاتی مختلف از مزیت های شرکت ملی حفاری است که در کارنامه ۲۹ سال فعالیت خود، حفاری و تکمیل افزون بر ۲ هزار و ۷۴۰ حلقه چاه با متراژ بیش از ۵ میلیون و ۸۸۰ هزار متر بدون این که چاهی از وضعیت نرمال خارج شده باشد را ثبت کرده است.

امید که سی امین سالروز تاسیس شرکت ملی حفاری، سرآغاز فصل جدیدی برای بالندگی، پویایی و ارائه جلوه هایی دیگر از توانمندی های این شرکت در عرصه های داخلی و بین المللی باشد.