جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

نگاهی به یكی از كتب منتشر شده از سوی بانك مركزی


نگاهی به یكی از كتب منتشر شده از سوی بانك مركزی

كتاب «تحلیل تجربی تورم و قاعده سیاستگذاری پولی در ایران» از سوی بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی در شمارگان هزار نسخه و ۱۲۵ صفحه و ۱۰ فصل منتشر شده است

كتاب «تحلیل تجربی تورم و قاعده سیاستگذاری پولی در ایران» از سوی بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی در شمارگان هزار نسخه و ۱۲۵ صفحه و ۱۰ فصل منتشر شده است.

در فصل اول كتاب پس از مرور كلی ادبیات نظری مربوطه، در فصل دوم تصویری از وضعیت كلان كشور در سال های اخیر ارائه شده و تلاش می گردد تا فضای عمومی اقتصاد كشور برای خواننده شفاف تر گردد. در فصل سوم، كارنامه تورم نقد می شود و هدف اصلی آن نشان دادن این مهم است كه با وجود موفقیت اكثر كشورهای جهان در كاهش تورم و روند نزولی این متغیر، تورم در ایران وضعیت چندان مناسبی را تجربه نمی كند.

مشخصات آماری تورم كشور این نكته را تأیید می كند. در فصل چهارم مفاهیم مهمی همچون پایداری تورم و معیار اندازه گیری و دلایل ایجاد آن مورد توجه قرار می گیرد و فصل پنجم به تحولات قیمت دارایی ها و ارتباط آن با تورم اختصاص دارد و بر این نكته تأكید دارد كه قیمت دارایی ها به عنوان یك راهنما از وضعیت اقتصادی، در پیش بینی تورم باید مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد و این فصل دارای بخش های مهمی همچون بررسی سهم نوسانات قیمت دارایی ها در تغییرات تورم بوده و تحولات قیمتی دارایی هایی مانند ارز، سهام، و... در مناطق شهری را شامل می گردد.

ششمین فصل از كتاب به بررسی امكان سنجی سازگاری میان اهداف رشد اقتصادی، تورم و نقدینگی می پردازد و محاسبه نسبت از دست رفته یكی دیگر از مباحث بسیار مهم در مقوله تورم در فصل هشتم است. این فصل مواردی همچون مفهوم نسبت از دست رفته، آثار سیاست های پولی بر تولید و تورم و محاسبه نسبت از دست رفته را شامل می گردد و فصل نهم، به طراحی قاعده سیاستگذاری پولی اختصاص دارد.

در این فصل، به كمك قاعده پولی طراحی شده و با توجه به اهداف ارائه شده برای رشد اقتصادی تورم، مقادیر هدف سازگار برای رشد نقدینگی برآورده می شود. جمع بندی مباحث و نتیجه گیری نیز در فصل دهم آمده است.در زیر، به طور اجمالی به بررسی برخی مفاهیم و مباحث مطرح شده در این كتاب می پردازیم:

در پیش گفتار كتاب به قلم دكتر اكبر كمیجانی، معاون اقتصادی بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران، آمده است:

«تحولات اخیر در نظام بانكداری مركزی ناظر بر هدایت متمركز سیاست های پولی، موجب همگرایی و وحدت رویه اغلب كشورها گردیده و نتایج موفق كاركرد سیاست های پولی نوین بسیاری از كشورها را در جهت تجدید ساختار سیاستگذاری پولی ترغیب كرده است. بخش مهمی از تحولات صورت گرفته ناشی از هدایت قاعده مند سیاست های پولی، با تأكید بر حفظ استقلال بانك مركزی در استفاده از ابزارهای پولی است.

تعیین قاعده رفتاری بانك های مركزی به عنوان متولیان سیاست های پولی و دولت ها به عنوان متولیان سیاست های مالی به منظور حل وفصل قاعده مند و شفاف تزاحم میان این دو سیاست، در عملكرد اقتصادی و اعتبار سیاستگذاران نزد عموم نقش اساسی ایفا می كند. بی گمان دستیابی به سطح قابل قبولی از اعتبار سیاستگذاران در هر یك از حوزه های سیاستگذاری اقتصادی مستلزم پیروی از سازوكار تعهد با حفظ اختیار در استفاده فعال از ابزارهای سیاستی است.

هدف دولت افزایش سطح رفاه اجتماعی است. بانك مركزی می تواند با كنترل تورم كه زمینه ساز رشد اقتصادی است، به این هدف كمك كند. ایجاد سازگاری میان این اهداف و تصریح ابزارهای سیاستی لازم، كارآمد و در عین حال قابل درك توسط عاملان اقتصادی مستلزم درك متقابل میان سیاستگذاران اقتصادی و نیز ساختار نهادی نوین بانك مركزی و سایر نهادهای تصمیم گیرنده است.

بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان مسئول تنظیم و اجرای سیاست های پولی و اعتباری كشور، با توجه به تحولات صورت گرفته در عرصه سیاستگذاری پولی و نیز با تأكید بر هدف ایجاد و حفظ ثبات اقتصاد كلان، مطالعاتی را حول محور تورم و سیاستگذاری پولی در سال های اخیر آغاز كرده است و بنا دارد این فرآیند را با جدیت تداوم بخشد.

به دنبال انتشار كتاب «تورم، مطالعات نظری و تجربی در زمینه اقتصاد ایران در سال ،۱۳۸۲ به منظور كاربردی نمودن مطالعات در این خصوص، از سال ۱۳۸۳ مجموعه ای مطالعاتی با هدف تهیه و انتشار منظم «گزارش تورم» در اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی بانك مركزی آغاز گردید. ترویج دانش نوین ادبیات پولی و كاركرد آن در اقتصاد ایران و نیز معطوف نمودن توجه سیاستگذاران اقتصادی به لزوم كنترل تورم و در نهایت ارتقای اعتبار و مقبولیت سیاست های پولی در ایران از مهمترین اهداف این مطالعه بوده است.

نخستین محصول مطالعه مزبور در قالب سه گزارش شامل گزارش تورم، خلاصه مدیریتی و پیوست تكنیكی در مردادماه ۱۳۸۴ برای استحضار مقام های عالی رتبه كشور ارسال گردید. كتاب حاضر تلفیقی از سه گزارش مذكور در چارچوب و ساختار جدیدی است كه توسط دایره طراحی الگوهای اقتصادی اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است.

شایان ذكر است كه پیش بینی های این كتاب تاكنون مبنای سیاستگذاری پولی نبوده است، بدیهی است پس از تهیه چند گزارش فصلی تورم، رفع اشكالات احتمالی آن و آزمون نزدیكی نتایج آن با واقعیت های اقتصادی موجود، این گونه مطالعات به عنوان ابزار تحلیلی در كنار سایر ابزارهای موجود در اختیار مقام های سیاستگذار در زمینه پولی قرار خواهد گرفت».

در فصل دوم كه به بررسی روند تحولات برخی از متغیرهای كلان اقتصادی پرداخته می شود، آمده است:

«متغیرهای اقتصادی در این كتاب به ۴ بخش واقعی، خارجی، پول و قیمت ها و مالیه و بودجه تقسیم می شود كه در بخش واقعی تلاش شده با ارائه تحلیل مختصری از شاخص های كلان، فضای عمومی اقتصاد كشور ترسیم گردد. یكی از مهمترین متغیرهایی كه در این زمینه می تواند بیانگر شكل و نحوه حركت اقتصاد كشور باشد، میزان تولید و رشد اقتصادی است. تولید ناخالص داخلی در سال ۱۳۸۳ نسبت به سال قبل از آن ۴‎/۸ درصد رشد داشته است.

براساس آمار موجود، رشد اقتصادی كشور در دوره برنامه سوم به طور متوسط ۵‎/۵ درصد بوده كه حدود ۲ واحد درصد بیشتر از متوسط مقدار مشابه در سال های برنامه دوم توسعه است.

در دوره برنامه سوم توسعه، نوسانات نرخ رشد اقتصادی قابل توجه بوده، به طوری كه اقتصاد در سال های ۸۰ و ۸۱ به ترتیب با ۳‎/۳ و ۷‎/۶ درصد پایین ترین و بالاترین میزان رشد خود را تجربه نموده است. با این وجود، در مقایسه با برنامه دوم این نوسانات كاهش یافته است. در واقع، ثبات اقتصادی در طول سال های برنامه سوم نسبت به دوران برنامه دوم از این جهت به مراتب بیشتر بوده است.

علیرضا ابراهیمی


شما در حال مطالعه صفحه 1 از یک مقاله 2 صفحه ای هستید. لطفا صفحات دیگر این مقاله را نیز مطالعه فرمایید.


همچنین مشاهده کنید