تأثیر آگاهی های مدرن در رفتارهای دینی

در دهه های اخیر بر خلاف پیش بینی های صورت گرفته در غرب درمورد رشد و گسترش سکولاریسم که با تکیه بر مبانی نظری مدرنیته ، مطرح ودنبال شده است ، امروزه مشاهده می شود که حیات دینی همچنان …

در دهه های اخیر بر خلاف پیش بینی های صورت گرفته در غرب درمورد رشد و گسترش سکولاریسم که با تکیه بر مبانی نظری مدرنیته ، مطرح ودنبال شده است ، امروزه مشاهده می شود که حیات دینی همچنان به شکل پویا دربسیاری ازجوامع ازجمله جامعه ایران، در سطح وسیعی جریان دارد به طو ریکه اکثریت افراد جامعه با دین مأنوسند ودین ازدغدغه های اصلی زندگی آنها محسوب می شود. از طرفی دین یک ((واقعیت اجتماعی)) است و دین‌داری ورفتاردینی مردم به صورت اجتماعی برساخته می‌شود و از آنجا که ساخت واقعیت اجتماعی ثابت نیست و روز به روز درحال تغییر و تبدل است ،پس ساخت دینداری نیزدر میان گروه‌های مختلف اجتماعی و در زمان‌ها و شرایط مختلف صورتهای مختلفی پیدا می‌کند .به عبارتی همزمان با پیشرفت جوامع، تغییر و تحولات مختلفی در نهادهای اجتماعی رخ میدهد که نگرش های دینی افراد و همچنین نوع رفتارهای دینداران ومناسبات دینی‌شان را تحت تأثیر قرارمیدهد.

در جامعه معاصر ایران نیز با آنکه دین و دینداری از ارکان مهم آن محسوب می شودوحضور ستبری درحیات اجتماعی مردم دارد، اما در عین حال تغییر و تحولهای قابل توجهی را هم جهت با بروز این روند تکثرگرایی پذیرا بوده است که نمود آن در صور دین داری ورفتارهای دینی افراد مشاهده می شود، که به نوعی بازاندیشی وگزینش گری دینی رامی نمایاند . ولی از طرفی ((در ایران هنوز نهادها کاملاً تثبیت نشده اند و فرایند تقسیم کار اجتماعی و تخصصی شدن امور هنوز به صورت کامل طی نشده، لذا نمی توان گفت با پدیده ی چند گانه شدن زیست جهان های اجتماعی به طور کامل روبه روست و دین از عرصه ی عمومی رخت بربسته و کاملا خصوصی شده است و اما می توان انتظار داشت که جامعه ی ایران تا حدی با این پدیده روبه رو شده باشد و جوانه هایی از این پدیده بوجود آمده باشد)) به همین دلیل احتمال می رود در بخشی از افراد جامعه که با نهادهای مدرن بیشتر در ارتباط هستند، از جمله دانشجویان واقشار تحصیلکرده درفضاهای آکادمیک ، باورهای دینی تا حدی خصلت قطعی خود را از دست داده باشند و به موضوعاتی انتخابی بدل شده باشند، و در یک جمله کلی عنصر ترجیح و گزینش گری در حوزه ی دینداری آنها وارد شده باشد.

به عبارتی دیگرفضاهای دانشگاهی و آکادمیک بواسطه اینکه نسبت به سایر نهادهای اجتماعی بیشتر در معرض آگاهی های مدرن وتأثیرا ت آن قرار دارند وبه مثابه لایه بیرونی و واسط میان سپهرجهانی وداخلی ایران عمل میکنند، به لحاظ تأثیر پذیری نسبت به سایر نهادها برجسته تر وقابل توجه تراند وطبعاً میتوان سهم عمده ا ی هم در انتقال این آگاهی ها وتأثیرات مرتبط برآن به لایه ها ی مختلف اجتماع برای این نهاد متصوربود. آگاهی هایی که ناگزیر، تغییرات نگرشی ورفتاری ویژه ای را، در همه زمینه های حیات انسانی از جمله مقوله دینداری، به دنبال خواهد داشت .

در واقع همان طور که هویت فرد در تحول جامعه در معرض دگرگونی قرار می گیرد رابطه فرد با دین نیزتحت تأثیر هویت جدید دستخوش تغییراتی می شود.

ازاینروست که تمرکز وتوجه بیشتربه فضاهای دانشگاهی ؛جهت سمت و سو دادن روند اندیشگی موجود به سوی گفتمان اصیل دینی و تأمین نیازهای فکری و معرفتی جوانان از سوی نهادهای متولی دین در جامعه ضرورت اساسی می یابد .

نسیم کاهیرده