لباس ملی باید چگونه باشد؟

شاید این پرسش تاکنون برای بسیاری پیش آمده باشد که چرا طرح‌هایی که با عنوان طراحی لباس ملی در چند سال اخیر مطرح شده‌اند، اکثرا شکست‌خورده و با عدم استقبال مردم روبه‌رو شده‌اند؟ …

شاید این پرسش تاکنون برای بسیاری پیش آمده باشد که چرا طرح‌هایی که با عنوان طراحی لباس ملی در چند سال اخیر مطرح شده‌اند، اکثرا شکست‌خورده و با عدم استقبال مردم روبه‌رو شده‌اند؟ در پاسخ به این سؤال باید این نکته را در نظر گرفت که لباس رسمی با لباس ملی تفاوت دارد.

در واقع باید گفت که لباس ملی با هر لباسی تفاوت دارد. برای طراحی لباس ملی نمی‌توان تنها روی یکی از مولفه‌های طراحی تمرکز داشت و سایر موارد موثر را کنار گذاشت. لباس ملی پوشش خاصی است که باید پشتوانه سنت و تاریخ را همراه خود داشته باشد. علاوه بر آن، لباس ملی باید بتواند سلیقه‌ها و باورهای مردم را نیز پوشش دهد و تامین کند و اگر این اتفاق به درستی صورت نگیرد، این پوشش از سوی جامعه پذیرفته نخواهد شد. اگر لباسی که طراحی می‌شود، تنها مولفه‌های زمان حال را مدنظر داشته باشد، حتی در عین زیبایی نمی‌تواند دارای پشتوانه ملی باشد. این لباس (لباس ملی) در هر قومی باید با مولفه‌های تاریخی گره خورده و صددرصد برگرفته از گذشته آن قوم باشد.

نمونه بارز این لباس‌ها را می‌توان در پوشش مردم مناطقی از کشور هند یا چین دید که هنوز از لباس‌های ملی خود استفاده می‌کنند. این لباس‌ها در این کشورها، پشتوانه‌ای هزاران ساله دارند. مردم هم آن را پذیرفته‌اند و قصد ندارند محتوا و فرم آن را دچار تغییر کنند. به همین دلیل است که پوشش ملی آنها همچنان پابرجا مانده است.

ممکن است بتوان با استفاده از مولفه‌های سنتی و ملی، طرح‌های جدیدی برای پوشش ارایه کرد که به نوعی مطابق زیبایی‌شناسی‌های امروز باشد ولی این پوشش نمی‌تواند لباس ملی تلقی شود. لباس ملی ما هم نمی‌تواند فارغ از این قواعد باشد و باید باور، سنت‌ها و عقاید ایرانیان را دربربگیرد. اما متاسفانه در حال حاضر وقتی در مورد لباس ملی صحبت می‌شود فقط مواردی خاص در آن درنظر گرفته می‌شود و طراحان لباس از بسیاری از مولفه‌ها غافل می‌مانند به همین دلیل هم بیشتر آنها محکوم به شکست هستند.

لباس ملی درواقع یک طرح ملی است و باید بسیاری موارد را در چارچوب قانون در آن لحاظ کرد. به نتیجه رسیدن این طرح نیاز به یک مدیریت جامع و کار فراوان دارد که بدون حمایت‌های دولتی چه از لحاظ مادی و چه معنوی این کار امکان‌پذیر نخواهد بود.

بهیه خوشنویسان

طراح لباس و مدرس دانشگاه علم و فرهنگ