تاریخچه صنایع داروسازی جهان

در اواخر قرن نوزدهم نقش میكروب ها در بروز امراض عفونی شناسایی و اساس مطالعات مختلفی قرار گرفت در همین زمان میكروب شناسی به نام Sir Joseph Lister از میكروب ها به عنوان قاتلین نامرئی كشنده در اتاق های عمل نام برد

در اواخر قرن نوزدهم نقش میكروب ها در بروز امراض عفونی شناسایی و اساس مطالعات مختلفی قرار گرفت. در همین زمان میكروب شناسی به نام Sir Joseph Lister از میكروب ها به عنوان قاتلین نامرئی كشنده در اتاق های عمل نام برد. نظریه ای كه به شدت فردی به نام Robert W.Johnson را تحت تاثیر قرار داد. ژوزف جانسون در سال ۱۸۸۶ با همكاری دو برادر خود به اسامی جیمز و ادوارد شركتی را با نام جانسون اند جانسون یا J&J بنیاد نهاد كه هدف اصلی آن تولید دارو برای عصر جدید پس از كشف میكروب ها بود. تا پایان قرن مذكور نام شركت جانسون اند جانسون مترادف با وسایل استریل و ضد عفونی كننده مورد استفاده در بیمارستان ها گردید. در سال ۱۹۱۰ جیمز به جای برادرش رابرت به ریاست شركت رسید. جیمز بلافاصله بازارهای خارجی را هدف قرار داده و به زودی جانسون اند جانسون را به یك شركت بین المللی تبدیل كرد. بدین منظور كارخانه های جدید تولیدی جانسون اند جانسون در كانادا و انگلستان راه اندازی شدند. در همین زمان شركت دو محصول پر فروش چسب زخم Band – Aid و كرم بچه J & J را به بازار فرستاد. Band – Aid كه برای اولین بار در سال ۱۹۲۱ تولید شد به سرعت به پرفروش ترین محصول جانسون اند جانسون تبدیل گشت. در سال ۱۹۳۲ فرزند رابرت جانسون كه هم نام پدر بوده و دارای درجه ژنرالی در ارتش امریكا بود به ریاست شركت رسید و از همان زمان خط مشی خاصی را برای فعالیت های شركت برگزید. طبق این خط مشی شركت در وهله اول به مشتریان ، سپس به كارمندان ، در مرحله سوم به جامعه ، پس از آن به حفظ محیط زیست و نهایتا به سهام داران خود متعهد بوده و بایستی فعالیت های خود را به گونه ای رده بندی تامین شود. دییدگاه مهم دیگر ژنرال جانسون اعتقاد شدید وی به عدم تمركز گرایی بود كه نهایتا منجر به این مساله گردید كه فعالیت های شركت جانسون از حالت متمركز خارج و در شركت های وابسته متعدد تقسیم و ادامه یابد. در همین راستا تولیدكنندگان و وسایل جراحی به شركت Sugikos واگذار شد كه امروز با نام Johnson & Johnson Medical شناخته می شود. سایر وسایل بهداشتی تحت نام Modess Division و سپس personal products و فرآورده های تنظیم خانواده ( كه در دهه سی تولید و عرضه شدند ) با نام Ortho pharmaceutical corp. از بدنه اصلی شركت جدا شدند.

شركت جانسون اند جانسون در سال ۱۹۸۲ با یك بحران بسیار جدی روبرو شد. در این سال هفت نفر از ساكنین شیكاگو در اثر مصرف قرص بسیار پر فروش Tylenol ( استامینوفن ) ساخت این شركت به علت مسمومیت با سیانور كشته شدند. حادثه ای كه به زودی مشخص شد توطئه ای بر علیه شركت جانسون اند جانسون بوده است و به صورت یك كابوس برای این شركت در آمد. جانسون اند جانسون مجبور شد به سرعت سی و یك میلیون بطری حاوی این دارو را به ارزش یكصد میلیون دلار از بازار جمع آوری كرده و در مورد عدم مصرف قرص Tylenol تا مشخص شدن به علت بروز حادثه به مردم هشدار داهد. برخورد سریع جانسون اند جانسون در قبول مسوولیت این اتفاق اثر مثبتی در توده مردم بر جای گذاشت به طوری كه با تغییر بسته بندی قرص Taylenol و عرضه نوع جدیدی از بسته بندی كه امكان باز كردن و دوباره بسته بندی كردن آن وجود نداشت ، دوباره اعتماد مردم به این دارو جلب و Taylenol مجددا به پرفروش ترین قرص مسكن حاوی استامینوفن در سطح جهان تبدیل شد.

امروزه جانسون اند جانسون دارای ۱۹۰ شركت تولیدی در ۱۷۵ كشور جهان و بیش از ۱۰۰۰۰۰ كارمند است. جانسون اند جانسون بزرگ ترین تولید كننده وسایل تشخیص پزشكی ، داروهای OTC ، داروهای ژنریك ، فرآورده های بهداشتی و فرآورده های بیمارستانی در سطح دنیاست.

Merck & Company

در سال ۱۶۶۸ فردی به نام Jacob Merck داروخانه بسیار كوچكی در شهر دارمشتات آلمان تاسیس كرد كه امروزه یكی از غول های صنایع داروسازی دنیا محسوب می شود. داروخانه مذكور در سال ۱۸۲۷ توسط یكی از وارثین مرك به نام Heintch Emmanule به یك شركت داروسازی تبدیل شد كه در ابتدا عمدتا مرفین ، كدئین و كوكائین تولید می كرد. نوه این فرد George W.Merck شصت و چهار سال بعد به امریكا رفت و در سال ۱۹۰۳ كارخانه داروسازی مرك را در امریكا بنیاد نهاد.

مطالعات انجام شده در مرك امریكا موجب شد به تدریج داروهای بسیار موثری از جمله ویتامین B۱۲ ، كورتیزون ، استرپتومایسین برای درمان سل و انالاپریل برای درمان فشار خون كشف و به بازار روانه شود. امروزه مرك داروهای مهمی از جمله PEPCID برای درمان زخم معده و Crixivan برای درمان عفونت ویروسی (HIV) را در بازار دارد. دفاتر مركزی شركت مرك هم چنان در نیوجرسی قرار دارند و علامت مشخصه آن نیز تابلوی یم گله گوسفند است كه بسیار مورد علاقه جورج دابلیو مرك بود.

شاید بتوان گفت بزرگ ترین خدمت شركت مرك به جامعه پزشكی چاپ مداوم كتاب هایی از قبیل Merck Index و The Merck Manual of Diagnostic and Therapy بوده است. Merck Manual برای اولین بار در سال ۱۸۹۹ و با عنوان Merck’s Manual of the Materia Madica و در ۱۹۲ صفحه به چاپ رسید كه به دو بخش Materia Medica و Therapeutic Indications تقسیم شده بود. این كتاب در واقع بهترین سند و پنجره برای آشنایی با علم پزشكی طی قرن بیستم است. در حال حاضر Merck Manual به چاپ هفدهم هم رسیده و مشتمل بر ۲۸۸۳ صفحه می شود.

Merk Index نیز برای اولین بار در سال ۱۸۸۹ به چاپ رسید. چاپ دوازدهم آن كه در سال ۱۹۹۶ منتشر شده است رفرانسس معتبری است كه در آن ۱۰۳۳۰ تركیب مهم دارویی ، شیمیایی آلی و غیر آلی ، مواد آزمایشگاهی ، گیاهان دارویی و فرآورده های حیوانی مورد بحث قرار گرفته اند.

كتاب های مرك كه در حال حاضر توسط Merck research lsboratories چاپ می شوند از دو نظر منحصر بفردند. این كتاب ها علاوه بر قدمت تاریخی و طولانی از اعتبار علمی بهره مند بوده و نیز به صورت غیر انتفاعی چاپ می شوند. Index از طریق اینترنت و Manual از طریق یك وب سایت به طور مجانی در اختیار همگان قرار دارند.

شركت مرك در سال ۱۹۷۴ در دعوای حقوقی بر علیه شركت های داروسازی تولید كننده DES یا دی اتیل استیل بسترول درگیر شد. تجویز این دارو برای جلوگیری از سقط جنین موجب تولد دخترانی شد مه اغلب به سرطان تخمدان و رحم مبتلا می شدند.

Novartis

نوارتیس نیز از جمله شركت هایی است كه از تولید رنگ های شیمیایی به داروسازی روی آورد.

نواریس از ادغام دو شركت كاملا متفاوت یعنی یك شركت تولید كننده رنگ و یك شركت تولید كننده فرآورده های شیمیایی تشكیل شده است.

در سال ۱۷۵۸ فردی به نام Johann Rudolf Geigy شركتی با نام Geigy برای خرید و فروش مواد شیمیایی ، رنگ و دارو در سوئیس تاسیس كرد. با درآمد حاصله او به تدریج یك شركت تولید كننده رنگ نیز خریداری كرد كه بعدا با نام شركت صنایع شیمیایی بال یا به طور مخفف Ciba نامیده شد. در همین زمان محققی به نام paul Muller در هنگام مطالعات خود در سیبا به اثرات حشره كشی د.د.ت یا Dichloro diphenyl trichloroethane پی برد كه جایزه نوبل سال ۱۹۴۸ را برای وی به ارمغان آورد. گروه دیگری از پژوهشگران سیبا نیز به سرپرستی Michael Widmer یك روش یا وسیله آنالیز خاصی با نام < Lab – on- a- Chip > عرضه كردند كه با استقبال روبرو شد.

هم زمان با رشد و پیشرفت سیبا ـ گالگی دو سوئیسی دیگر به اسامی ALFRED KERN كه یك شیمی دان بود و Edouard Sandoz كه یك بازرگان بود شركت Kern & Sandoz را تاسیس كردند. این شركت به سرعت رشد كرده و كارخانه های وابسته متعددی را در اوایل قرن گذشته به وجود آورد و سرانجام به طور ساده با نام Sandoz به فعالیت خود ادامه داد. شهرت اصلی ساندوز به علت كشف و عررصه داروهای موثر در درمان امراض روحی و سر دردهای میگرنی بود.

---