پشتوانه ای منطقی برای پیروزی بر مصر و ژاپن

از پیدایش مسابقات والیبال قهرمانی جهان ۶۱ سال می گذرد

از پیدایش مسابقات والیبال قهرمانی جهان ۶۱ سال می‌گذرد. این رویداد در واقع ۴۶ سال بعد از تولد پیگنونت (نام اولیه ورزش والیبال) و ۱۰ سال زودتر از ورود والیبال به عرصه المپیک (۱۹۶۴) شکل گرفت و شادروان پل لیبود رئیس وقت فدراسیون جهانی والیبال که اهل فرانسه بود، تلاش زیادی به خرج داد تا ریشه والیبال در سطح بین‌المللی نضج بگیرد و گسترده‌تر شود و برگزاری مسابقات قهرمانی جهان که هر ۴ سال یکبار بین ۲ المپیک انجام می‌شود، بعد از بازی‌های المپیک مهم‌ترین رویداد بین‌المللی این ورزش است که طرف توجه بسیاری قرار گرفته و در سالجاری نیز ۲۱۴ کشور از ۲۱۸ کشور عضو برای حضور در دوره پایانی این رقابت‌ها ثبت‌نام کرده و خود را در معرض مسابقات متعدد و آزمون‌های منطقه‌ای و فراقاره‌ای قرار داده‌اند.

در تاریخچه این مسابقات، زمانی ابتدا اروپاییان شرقی حاکمان بلامنازع بودند، کشور چکسلواکی سابق با ۳ قهرمانی، شوروی پیشین با ۶ قهرمانی، همچنین آلمان شرقی و لهستان عناوین قهرمانی را در ید قدرت خود داشتند تا این که در سال ۱۹۸۶ شهر پاریس، شاهد توقف والیبال ماشینی روس‌ها و ظهور پدیده‌ای به نام ایتالیای لاجوردین بود که موازنه قدرت بلوک شرقی‌ها را به هم زد. آنها در سال‌های ۹۰، ۹۴ و ۹۸ سکه طلای جهانی را به نام خود ضرب کردند تا این که نوبت به سبز و طلایی‌پوشان برزیلی رسید که به انحصار مردان سواحل لاجوردین خاتمه دهند.

● نخستین حضور ایران

در دفتر خاطرات و افتخارات این مسابقات نام مردانی بزرگ با حروف زرین نقش بسته است؛ مردانی که در دوران خود تاثیرگذارترین بودند و شهره آفاق شدند. دروخوف، ایوان بوگانیکوف (مربی سابق جوانان ایران) چونوکوف، سیریاکوف، الکساندر ساوین، زانیسف، مینامی، ورنیا، نکودا، ویوتوویچ، پیتر بلانگ، وان جیاوی، کریک باک، کراچ کرالی، جیووانه، جیانی، توفولی، دیمیتری فومین، مارشال، کیم سی جین، رائول دیاگو،خوئل دسپاینه و لویی بال ازجمله این ستارگان تابناک بودندکه هنوز هم نامشان بر سر زبان‌هاست، هر چند که آسیایی‌ها پیشگام در والیبال بویژه ژاپن و کره جنوبی سهم زیادی در این مسابقات داشتند، اما ایران نخستین بار در سال ۱۹۷۰ جواز حضور در جمع غول‌های والیبال جهان را به دست آورد.

کره جنوبی که نایب قهرمان آسیا بود، کنار کشید و تیم ایران بخت آن را پیدا کرد تا به اتفاق کره شمالی، مغولستان و ژاپن آسیایی‌های حاضر در صوفیه باشند. عجیب این که در آن سال هم به دلیل کمبود اعتبار، فدراسیون والیبال ناچار شد تیم را با هزینه دخانیات اعزام کند و به همین دلیل برخی از بازیکنان این تیم هم به اجبار در ترکیب تیم اعزامی قرار گرفته بودند.

تیم ایران در صوفیه بلغارستان با تیم‌های یوگسلاوی، بلغارستان، بلژیک، رژیم صهیونیستی، ایتالیا، تونس، فرانسه، آمریکا، فنلاند و ونزوئلا بازی کرد. مسابقه اول تیم ایران با یوگسلاوی بود که ۵ ست به درازا کشید و با وجود درخشش تحسین‌برانگیز حسن کرد، محمد حیدرخان و مسعود صالحیه به دلیل کم‌تجربگی سرمربی اهل چک (میلوسلاو ایم) -وی ۲ هفته پیش کلاس مربیگری ملی‌پوشان والیبال را در تهران تدریس کرد- شکست خورد؛ اما فردای آن روز روزنامه‌های بلغاری نوشتند: ایران را جزو ۵ تیم برتر دنیا خواهیم دید. اما قرعه بد اجازه نداد پیش‌بینی روزنامه‌نگاران بلغاری حقیقت پیدا کند، چون عبور از بلغارستان که نایب قهرمان جهان شد و نوابغی چون زالتانف و کاروف را در اختیار داشت، امکان صعود را از مردان ایرانی گرفت، تیم ایران در این مسابقات تونس، گینه، فنلاند و ونزوئلا را شکست داد، با آمریکا ۵ گیمه بازی کرد، ولی تونس که مغلوب ایران شده بود، ایالات متحده را برد و ایران موفق به صعود نشد.

در بین بازیکنان ایرانی، خسرو نیاکیان، نخستین بازیکنی بود که بعد از تماشای آبشار از راه دور زالتانف، معروف‌ترین آبشارزن آن زمان، با پاس ناصر میرفخرایی از پشت خط یک‌سوم آبشار زد. بازیکنان تیم ایران که به بازی روی کفپوش عادت نداشتند، مرتب سر می‌خوردند و اغلب پابرهنه بازی می‌کردند و برخی از‌ آنها نیز با پول توجیبی خود کفش کتانی تخت سبز چینی خریدند تا به اصطلاح کفش ویژه والیبال داشته باشند.

● دومین حضور

دومین حضور ایرانیان ۲۸ سال بعد یعنی ۱۹۹۸ بود که با نسلی جدید وارد پیکارهای دور چهاردهم شدند. ۳ مسابقه با کوبا، آرژانتین و لهستان ۳ شکست پیاپی برای تیم اعزامی ایران رقم زد؛ اما وقتی که تیم ایران یک ست از کوبا گرفت، روبن اگوستا رئیس وقت فدراسیون جهانی والیبال به رختکن ایران رفت و از بازی تیم کشورمان به نیکی یاد کرد، وی در بازی با آرژانتین زمانی که بهنام محمودی از روی دست مارکوس ملینکوویچ ستاره تیم حریف اسپک زد، از جایگاه خود بلند شد و برای این جوان ایرانی دست زد. در این مسابقات برای نخستین‌بار استفاده از لیبروها مجاز شده بود و تیم ایران برخلاف مقررات در یک مسابقه از محمد عمده غیاثی و در مسابقه دوم از علی نقدی به عنوان لیبرو استفاده کرده بود که نزدیک بود جریمه شود، چرا که لیبرو باید ثابت باشد.

در تیم ایران محمدحسین نجاتی، احمد مساجدی، بهنام محمودی، امیرحسین منظمی، محمد ترکاشوند، پیمان اکبری، سعید رضایی، محمد تابش‌نژاد و حسین معدنی (سرگروه) عضویت داشتند. مربیان تیم ما تسوموتو از ژاپن و امیر حیدری از ایران بودند.

۴ سال بعد والیبال ایران سومین حضورش را در مسابقات جهانی اعلام کرد، ناگانوی ژاپن میزبان تیم‌های قاره‌ها بود که ایران با چک، ونزوئلا، بلغارستان، آمریکا و ایتالیا همگروه بود که بدون کسب پیروزی به کار خود خاتمه داد، پیمان اکبری (سرگروه) محمد ترکاشوند، علیرضا نادی، بهنام محمودی، محمد منصوری امیر حسینی، مهدی بازارگرد، محمد شریعتی، فرهاد ظریف، محمد محمدکاظم، آرش صادقیانی، داوود مقبلی، امیرحسین منظمی و محسن عندلیب بازیکنان اعزامی به مسابقات جهانی را تشکیل می‌دهند. سرمربی تیم میلوراد کیاچ از صربستان و مربیان امیر حیدری و ایرج مظفری از ایران بودند و حالا در هفدهمین دوره مسابقات جهانی مردان یک نسل طلایی دیگر از والیبال ایران جهانی می‌شود. بازیکنانی که طی۲-‌۳ سال اخیر ۲ بار قهرمان جام کنفدراسیون آسیا شده‌اند و همچنین با غلبه بر قدرت‌های سنتی آسیا (چین و کره) بعد از ژاپن عنوان نایب‌قهرمانی قاره کهن را در اختیار دارند. تیم ما در جام بین قاره‌ای جهان نیز با ارائه بازی‌های دلپذیر مقابل برزیل، کوبا، ژاپن، مصر و... چشم‌ها را خیره کرد.

مسابقات جهانی امسال در شرایطی از روز دوم مهرماه در شهرهای میلان، ورونا، مودنا، تورین و... آغاز می‌شود که ۲۴ تیم از بین ۲۱۴ کشور داوطلب، جواز حضور یافته‌اند، ۷ تیم از قاره اروپا، ۵ تیم از آمریکای شمالی و حوزه کارائیب و ۴ تیم از آسیا، ۲ تیم از آمریکای جنوبی و ۳ تیم از قاره آفریقا، در این مسابقات حضور دارند و تیم ایرانی در گروه الف در شهر میلان با ایتالیا (میزبان)،‌ ژاپن (قهرمان آسیا) و‌ مصر (قهرمان آفریقا) پیکار می‌کند و یک پیروزی کافی است تا برای نخستین بار والیبال ایران به دور دوم مسابقات جهانی صعود کند، هر چند در رشته‌هایی چون بسکتبال حضور صرف در مسابقات جهانی نمره ۲۰ را برای این رشته لحاظ کرده است، اما در والیبال پس از ۳ دوره حضور، این بار هیچ چیز جز صعود به دور دوم اهالی والیبال را راضی نخواهد کرد و با شناختی که از بازیکنانمان داریم، می‌توانیم از سد تیم‌هایی چون ژاپن و مصر گذر کرده و جزو تیم‌های شگفتی‌ساز جام هفدهم باشیم، هرچند مطرح کردن چنین ادعایی نیاز به پشتوانه‌های علمی و فنی دارد، اما از آنجایی که در ۲ سال گذشته ۲ بار مسابقه‌های پنج گیمه را در خاک ژاپن به چشم بادامی‌ها واگذار کردیم و در جام‌جهانی هم مصر را در هم کوبیدیم، امیدواری به راهیابی به دور دوم چندان هم فاقد پشتوانه تحلیلی و علمی نیست.

تیم ایران اگر در گروه خود اول یا دوم شود برای ادامه پیکارها به شهر کاتانیما خواهد رفت ولی اگر در گروه خود سوم شود در میلان می‌ماند و می‌دانیم که تیم چهارم جدول هم راهی جز برگشت زودهنگام به کشورش نخواهد داشت:

▪ گروه‌بندی تیم‌ها

ـ گروه اول: ایتالیا، ژاپن، مصر و ایران

ـ گروه دوم: برزیل، اسپانیا، کوبا و تونس

ـ گروه سوم: روسیه، پورتوریکو، استرالیا و کامرون

ـ گروه چهارم: آمریکا، آرژانتین، ونزوئلا و مکزیک

ـ گروه پنجم: بلغارستان، چین، فرانسه و چک

ـ گروه ششم: صربستان، لهستان، آلمان و کانادا

جمشید حمیدی