درسنامه فلسفه سیاسی

در اثر حاضر, نویسنده با زبانی ساده ضمن وام گرفتن ایده های اصلی فیلسوفان سیاسی, کوشیده است مطالبی را بیان کند که به فهم عامه بیاید

سابقه گرایش به فلسفه سیاسی در ایران، در مقام تالیف و ترجمه، به آثار مرحوم حمیدعنایت، عزت الله فولادوند، خشایار دیهمی و... باز می گردد. در اثر حاضر، نویسنده با زبانی ساده ضمن وام گرفتن ایده های اصلی فیلسوفان سیاسی، کوشیده است مطالبی را بیان کند که به فهم عامه بیاید.

سویفت در این باره می نویسد؛ فکر نوشتن این کتاب از آنجا پیدا شد که در جایی خواندم تونی بلر، نخست وزیر بریتانیا، به سرآیزایا برلین، کمی پیش از مرگ او در سال ۱۹۹۷، نامه ای نوشته است. برلین استاد نظریه اجتماعی و سیاسی در آکسفورد بود و نامه بلر از او درباره تمایز مشهورش میان آزادی مثبت و منفی می پرسید. من در آن موقع در سطح لیسانس درباره «مفاهیم محوری» در نظریه سیاسی تدریس می کردم و دو درس را به وجوه گوناگون ابهام آمیزی و ابهام انگیزی تمایز برلین اختصاص داده بودم.

کمی بعد، روزنامه ای نوشت که بلر از اینکه در دانشگاه فلسفه سیاسی نخوانده، اظهار تاسف کرده است (رشته او حقوق بوده). سپس، یکی از شاگردان سابق من که در خیابان داونینک، شماره ۱۰ کار می کرد، به من تلفن زد و گفت نخست وزیر در این فکر است که «حزب کارگر نو» چگونه اندیشه هایی از سنت لیبرال را به کار گرفته است. آیا می توانستم چیزی به آنها پیشنهادکنم که احتمالا خواندنش برایشان مفید باشد؟

من چند کتاب دم دستی را پیشنهاد کردم و یک هفته بعد یا بیشتر، از اینکه به گزارشی رادیویی از یک سخنرانی بلر برخوردم که ظاهرا تا حدودی به توصیه های تقریبا دلخواهانه من مدیون بود، لذت بردم.این کتاب تلاش می کند، اندکی نظام مندتر، به نخست وزیر بعضی از چیزهایی را بگوید که اگر امروز در فلسفه سیاسی تحصیل می کرد، می دانست.

به طور کلی تر، این کتاب برای هرکسی از هر کشوری و با هر نوع پایبندی سیاسی نوشته شده که اندیشه های اخلاقی پنهان در پس پرده سیاست آنقدر برایش اهمیت دارد که مقدمه ای کوتاه مشتمل بر توضیح آسان فهم ژرف اندیشی های فیلسوفان سیاسی را ارزشمند شمارد.

سال های اخیر شاهد سیل کتاب هایی بوده که پیشرفت های دانش را برای عموم مردم بیان می کنند. بسیاری تصور می کنند که این امر مرحله کنونی فعالیت های روشنفکری است. آنها احتمالا درست می گویند، اما در حوزه کار من آنقدر اتفاق های تازه افتاده که توجیه کند، یا شاید حتی لازم آورد، که برای دسترسی عمومی تر خوانندگان به این دستاوردها کوشش هایی صورت گیرد.

البته پیش از این، یعنی قبل از تخصصی شدن و حرفه ای شدن، این تقسیم بندی وجود نداشت. کتاب درباره آزادی (۱۸۵۹) جان استوارت میل، اثری کلاسیک است که برای خوانندگانی عام نگاشته شده.

من تصور نمی کنم که هر چیزی که ارزش گفتن دارد باید فهمیدنش آسان باشد و شکی ندارم که شکل گیری اصطلاحات و زبانی که به شکلی مشخص و متمایز دانشگاهی است به پیشرفت های فکری منجر شده است. بنابراین، ابدا با آنگونه کارهای دشوار، دقیق و پیچیده ای که معمولا مشغله فیلسوفان سیاسی است، مخالف نیستم. (و نمی توانم قول دهم که هر چیزی که اینجا می گویم مثل آب خوردن ساده خواهد بود.

برخی دشواری ها و پیچیدگی ها اجتناب ناپذیرند، صرفا به این دلیل که موضوعات مورد بحث دشوار و پیچیده اند.) اما فکر می کنم که آنها- ما- باید بتوانند برخی از اندیشه هایی را که می تواند موردعلاقه فرد غیرمتخصص باشد بیان کنند، به طرزی که او را قادر سازد با کمی تلاش بیشتر آنها را بفهمد یا حداقل باید برای این منظور تلاش کنند.کتاب مشتمل بر چهار فصل است؛ عدالت اجتماعی، آزادی، برابری و باهماد.

آدام سویفت

ترجمه؛ پویا موحد

ناشر؛ ققنوس

چاپ اول؛ ۱۳۸۵

۱۶۵۰ نسخه

۲۸۰ صفحه