جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

آتش بس حماس و اسراییل


آتش بس حماس و اسراییل

یکی از دلایل این تردید آن است که حماس علیرغم پذیرش آتش بس, همچنان از به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی خودداری می کند, لذا برخی مقامات صهیونیستی موضوع آتش بس را نوعی تاکتیک از سوی حماس دانسته اند که در سایه آن می تواند به تجهیز بیشتر خود بپردازد

بسیاری از ناظران توافق آتش بس شش ماهه میان رژیم صهیونیستی و جنبش حماس را رویدادی مهم می دانند که تاثیرات مهمی در روند تحولات آتی منطقه برجای خواهد گذارد. برخی با خوش بینی این توافق را زمینه ساز آرامشی پایدار در منطقه و به دنبال آن پیشبرد روند سازش قلمداد می کنند، در حالی که گروهی دیگر این آتش بس را شکننده و به مثابه آتش زیر خاکستر تلقی می کنند. بسیاری از مقام‌های اسرائیلی نسبت به پایداری آتش بس خوش بین هستند، اما شماری از آنها همسو با دولت آمریکا اوضاع را شکننده ارزیابی می‌کنند.

یکی از دلایل این تردید آن است که حماس علیرغم پذیرش آتش بس، همچنان از به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی خودداری می کند، لذا برخی مقامات صهیونیستی موضوع آتش بس را نوعی تاکتیک از سوی حماس دانسته اند که در سایه آن می تواند به تجهیز بیشتر خود بپردازد.

از سویی اسراییل به مساله آزادی گلعاد شالیط سرجوخه ربوده شده توسط شبه نظامیان وابسته به حماس و نیز موضوع قاچاق سلاح از صحرای سینا به نوار غزه اهتمام زیادی نشان می دهد و چنانچه در این دو موضوع پیشرفتی حاصل نشود، اسرائیل مخالفت خود را برای بازگشایی گذرگاه مرزی رفح که نقطه مرزی بین نوار غزه و مصر محسوب می شود، ادامه خواهد داد.

از سوی دیگر به زعم آن دسته از مقامات اسراییلی که موافق آتش بس هستند، در اراده رهبران حماس برای پای بندی به آتش بس با اسرائیل، چندان تردیدی وجود ندارد، زیرا آنها با اعلام آتش بس، پذیرفته اند حتی با عوارض منفی و اتهامات مربوط به کنار گذاردن مقوله مقاومت ـ هر چند به طور موقت ـ کنار بیایند.

این در حالی است که از درون کسانی حماس را متهم به سازش و عدول از آرمان های مقاومت متهم ساخته و آتش بس را مقدمه ای برای گام نهادن در روند صلح و تبدیل حماس به «فتح» دوم قلمداد می کنند.

اما رهبران حماس عقیده دیگری دارند و می گویند امضای توافق آتش بس با میانجی گری مصر در شرایطی صورت گرفت که ما در موضع قدرت به سر می بریم و از سویی پذیرش این امر از سوی اسراییل به مفهوم آن است که رژیم صهیونیستی که تاکنون در صدد حذف و یا تضغیف حماس بود، اکنون این جنبش را به عنوان یک عامل مقتدر و تاثیرگذار در معادلات داخلی و منطقه‎ای به رسمیت شناخته است.

در هر حال تعهد حماس به مفاد آتش بس بدین معناست که حماس مسئول هر گونه حمله احتمالی به اسراییل خواهد بود. کسانی که توافق آتش بس را شکننده می دانند در کنترل سایر گروههای شبه نظامی فلسطینی توسط حماس و چگونگی واکنش نظامی اسرائیل به حملات احتمالی آنها تردید دارند. علاوه بر گروه های شناخته شده‌ای همچون جهاد اسلامی فلسطین و جبهه خلق برای آزادی فلسطین، چندین گروه دیگر در نوار غزه حضور دارند از جمله گروه صلاح الدین و جیش الاسلام که چندان شناخته شده نیستند. این گروه ها دارای تفکرات افراطی نزدیک به سازمان القاعده هستند و طبعا هیچ گونه سازش و آتش بس را برنمی تابند. این گروه ها به تناسب توانمندی میدانی و تسلیحاتی قادر به نقض آتش بس خواهند بود، هر چند طور طبیعی از نظر رژیم صهیونیستی حماس مسول نقض آتش بس شناخته خواهد شد و وضعیت به حالت قبل از مرحله صفر بازخواهد گشت.

ناظران تاکید دارند حماس برای نشان دادن تعهد و اقتدار خود در حفظ آتش بس، ناچار به کنترل این نوع گروه ها خواهد بود، اما مشکل آن جاست که حماس نسبت به این گروه ها و میزان قدرت واقعی آن ها اطلاع زیادی ندارد و در عمل مشکلاتی بروز خواهد کرد.

علاوه بر گروه های افراطی مذکور برخی تحلیلگران به سازمان جهاد اسلامی فلسطین اشاره دارند که البته با شروط خاصی متعهد به آتش بس شده است، اما رویکرد حماس را به طور کامل قبول ندارد و چه بسا در این رویکرد شوائبی از سازش و تسلیم در برابر دشمن می بیند. از طرفی جهاد اسلامی با جمهوری اسلامی ایران روابط خوبی دارد و بیش از حماس متاثر از سیاست های تهران می باشد. مقامات ایرانی پیش از این در دیدار با رهبران حماس در تهران، بر ادامه مقاومت آنها در برابر اسرائیل تاکید کرده‌اند و این بدان معناست که از آتش بس بین حماس و اسرائیل خشنود نیستند. بر همین اساس برخی محافل از احتمال نقض آتش بس توسط جهاد اسلامی سخن گفته اند که بعید نیست ادامه آن به تنش میان حماس و جهاد اسلامی منجر گردد.

چالش دیگری که فراروی آتش بس حماس و اسراییل قرار دارد، اقدامات جریانات تندرو در داخل جنبش فتح(به رهبری محمد دحلان) است که تمایلی به رفع محاصره غزه ندارند، لذا تلاش می کنند به نحوی آتش بس را نقض کنند تا حماس همچنان در محاصره و موقعیت دشوار خود باقی بماند. جالب آن است که تا چندی پیش نیروهای فتح شبه نظامیان حماس را به علت حمله به مواضع اسرائیل در کرانه باختری دستگیر می‌کردند، اما اکنون این نیروهای حماس هستند که شبه نظامیان فتح را به دلیل شلیک خمپاره به خاک اسرائیل و نقض آتش بس بازداشت می‌کنند!

در هر حال مساله مهم دیدگاه مردم فلسطین و به ویژه ساکنان نوار غزه است. با آتش بس موقت و برداشته شدن محاصره و گشوده شدن معابر در اوضاع معیشتی اهالی غزه نوعی گشایش حاصل می شود، اما فلسطینی ها نشان داده اند که اهل پایداری هستند و در عین حال از اصل مقاومت که ریشه در فرهنگ و تاریخ آن ها دارد دست نمی کشند، بنابراین آتش بس موقت زمینه ای از سازش و به رسمیت شناختن اسراییل دربرنخواهد داشت. گروه های فلسطینی و از جمله حماس قاعدتا نمی توانند اراده ملت فلسطین و آرمان مقدس آن را نادیده بگیرند.

نویسنده: فرزان - شهیدی



همچنین مشاهده کنید