مثالی برای ارزیابی استدلال اخلاقی

با تمرین بر روی استدلال های كوتاه شما می توانید از برخی مهارت ها برای ارزیابی استدلال استفاده كنید این شما را قادر می سازد تا آرام آرام از تمام مهارت ها برای ارزیابی عبارت های بلند استفاده كنید

در هنگام ارزیابی هر استدلال اخلاقی باید به نكات زیر توجه داشته باشیم: ۱- ابتدا نتیجه استدلال را مشخص كنیم ۲- دلایل و فرضیاتی را كه در حمایت از این نتیجه ارائه شده، معین كنیم ۳- سپس صدق دلایل و فرضیات استدلال را بررسی كنیم ۴- اگر در استدلال از مرجعی (شخص، كتاب، مقاله) به عنوان دلیل استفاده شده، قابل اعتماد بودن مرجع را مورد بررسی قرار دهیم ۵- به دنبال تمثیل ها و بررسی آنها باشیم ۶- قدرت حمایت دلایل از نتیجه را بررسی كنیم.

حال به بررسی چند استدلال اخلاقی می پردازیم و نكات بالا را در آن جست وجو می كنیم. مثال (۱): «باید قانونی تصویب شود تا والدین را از تنبیه بدنی كودكان بر حذر دارد. اگر والدین از تنبیه های غیربدنی استفاده كنند، احتمالاً در رفتار كودكان تاثیر بهتری خواهد داشت و رفتار كودكان بهتر خواهد شد.»

در این استدلال «نتیجه» این است: «باید قانونی تصویب شود تا والدین را از تنبیه بدنی كودكان برحذر دارد.» دلیلی كه برای این نتیجه ارائه شده این است كه «اگر والدین از تنبیهات غیربدنی استفاده كنند، احتمالاً رفتار كودكان مناسب تر خواهد بود.» در این استدلال اما یك فرض ناگفته وجود دارد كه به عنوان دلیل برای حمایت از نتیجه استفاده می شود، یعنی «اگر قانونی وجود داشته باشد تا والدین را از تنبیهات بدنی برحذر دارد، والدین به كودكانشان آسیب نخواهند رساند.»

برای اینكه صدق دلیل ارائه شده را بررسی كنیم باید به داده های مطالعات روانشناسان درباره اثرات شیوه های مختلف تنبیه توسط والدین، رجوع كنیم. برخی مطالعات نشان داده اند كه اگر والدین با كودكانشان برخوردهای قهرآمیز و پرخاشگرانه داشته باشند، كودكان نیز در برخورد با دیگران این گونه رفتار می كنند. اما صدق فرض ناگفته استدلال محل سئوال است، چون ممكن است والدین به گونه ای به كودكانشان آسیب بزنند كه مشخص نشود. این فرض كه «اگر قانونی وجود داشته باشد تا والدین را از تنبیهات بدنی برحذر دارد، والدین به كودكانشان آسیب نخواهند رساند» تنها وقتی صادق است كه آسیب های بدنی واضح و مشخص باشد. نكته بعدی در ارزیابی استدلال این است كه در پی اعتبار و قابل اعتماد بودن «مراجع» به كار رفته در استدلال باشیم (مراجع به صورت كلی یعنی كتاب، مقاله، فرد متخصص و نظایر آن). به طور واضح در این استدلال از مرجع مشخصی به عنوان دلیل استفاده نشده، اما اگر آنچه استدلال بیان می دارد بر پایه گزارش روانشناسان باشد، لازم است كه اعتبار آن را بررسی كنیم. همچنین به منظور قضاوت درباره اینكه آیا شیوه های تنبیه در رفتار كودكان تاثیرگذار است یا نه، باید از داده ها و شواهد تخصصی استفاده كنیم و تكیه بر مشاهدات شخصی قابل قبول نیست. اما استدلال با تمام اینها استدلالی قوی نیست. دلیل و فرض ناگفته استدلال نتیجه را با پشتوانه ای شدید و قوی حمایت نمی كنند. ضعف عمده این استدلال در نظر نگرفتن تمام اثرات قانون است. همچنین اگر این سخن صادق باشد كه كودكان رفتار مناسب تری خواهند داشت، اگر والدین آنها را تنبیه نكنند؛ می توان روش های بهتری برای رسیدن به این نتیجه داشت. مثلاً والدین را آموزش داد تا از روش های دقیق تاثیرگذاری در كودكان استفاده كنند تا آنكه قانونی برای عدم تنبیه بدنی وضع كرد.

با تمرین بر روی استدلال های كوتاه شما می توانید از برخی مهارت ها برای ارزیابی استدلال استفاده كنید. این شما را قادر می سازد تا آرام آرام از تمام مهارت ها برای ارزیابی عبارت های بلند استفاده كنید. معمولاً عبارت های بلند استدلالی را در روزنامه ها، مجلات و كتاب ها می توانید بیابید. در عبارت های بلند ممكن است یك شیوه خطی ساده یعنی مشخص بودن دلایل، نتایج واسطه ای و نتیجه اصلی را به راحتی نتوان تعیین كرد. بدین منظور می توان كل عبارت را ابتدا خلاصه كرد، بدین شیوه كه مثلاً «این عبارت تلاش می كند تا مرا متقاعد سازد كه... (نتیجه اصلی)، بر پایه این دلایل اولاً... (دلیل اصلی)، ثانیاً... (دلیل دوم) و غیره». وقتی شما چنین خلاصه ای تهیه كنید ارزیابی استدلال دیگر سخت نخواهد بود. گام های ارزیابی استدلال را می توان در ۱۰ مورد خلاصه كرد كه در نوبت بعد به آنها می پردازیم.

احمدرضا همتی مقدم

منبع:Critical Reasoning In Ethics