در حین مسابقه چه افکاری از ذهن ورزشکار عبور می کنند

افکار ورزشکار زمانی‌که می‌خواهد بهترین نتیجه را به‌دست آورد، اهمیت زیادی دارد. در ورزش دو یا هر ورزش استقامتی دیگر، فکر آدمی می‌تواند بزرگترین دوست یا دشمن او باشد. یک ورزشکار تنها با داشتن شرایط فیزیکی مساعد نمی‌تواند از تمرین لذت ببرد، و یا بهترین بازی را ارائه دهد، بلکه حالت‌های ذهنی و به‌ویژه افکاری که به ذهنش خطور می‌کند، احساسات او را در حین ورزش تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. برنامه‌ریزی مسائل بسیار جزئی مربوط به مسابقه برای ورزشکاران امری عادی است، اما چند نفر از آنها می‌توانند افکاری که ممکن است در حین ورزش به فکرشان خطور کند را به‌طور حساب‌شده برنامه‌ریزی کنند؟

تعداد اندکی از ورزشکاران هنگام ورزش برنامه‌ریزی فکری دارند. ماهیت و نحوه فکر یک ورزشکار می‌تواند عامل برد و باخت و لذت یا تنفر از تمرین باشد و تصمیم او را مبنی بر ادامه یک برنامه‌ریزی ورزشی تحت‌تأثیر قرار دهد.

بیشتر پژوهش‌ها در این زمینه بر روی دوندگان دوی ماراتن صورت گرفته است. به‌گفته دانشمندان علوم عصبی، هر روز هزاران فکر به ذهن آدمی خطور می‌کند با اینکه درصد زیادی از افکار ورزشکاران مربوط به ورزش است، اما اکثر آنها بدون برنامه و تصادفی هستند. قدم اول در سامان‌دهی و هدفمند کردن افکار، توجه بیشتر به آنها است. بنابراین سعی کنید دفعه بعد که تمرین دو، دوچرخه‌سواری و یا شنا دارید، آگاهی بیشتری از افکار خود داشته باشید.

● فنون گسست فکر

۱. موسیقی باعث شکل‌گیری افکار مثبت و رفع بی‌حوصلگی می‌شود و توجه ورزشکار را از نیازهای فیزیکی لازم برای ورزش منحرف می‌کند. اما زمانی‌که در مکان‌های شلوغ می‌دوید، مراقبت باشید حواستان زیاد پرت نشود.

۲. بازی شمارش: تعداد اتومبیل‌های آبی‌رنگ یا صندوق‌های پستی را که در مسیر خود می‌بینید بشمارید، برای تنوع این بازی، ابتکار به خرج دهید.

۳. بازی با حروف، یک مجموعه را در نظر بگیرید مانند اسم زنان یا نام کشورها که حرف اول آنها با یک حرف مشخص از الف تا ی شروع شود.

۴. بازی با رنگ‌ها: هنگام ورزش به رنگ‌های مختلف فکر کنید. می‌توانید رنگ‌های رنگین‌کمان را در نظر بگیرید.

۵. تخیل فعال: تصور کنید در یک بخت آزمائی برنده شده‌اید، در خیال خود تصمیم بگیرید جایزه بخت‌آزمائی را صرف چه کارهائی کنید.

از افکار مربوط به کار یا وظایفی که به‌عهده دارید و یا هر فکر مشکل‌ساز دیگری خودداری کنید، چرا که این افکار میزان اضطراب را بالا می‌برند. سعی کنید خلاق باشید و با به‌کار بردن فنون گسست اوقات خوشی را بگذرانید. این فنون موجب آرامش شده و ورزش را برای شما لذت‌بخش‌تر می‌کنند.

● پیوند و گسست

با توجه به فنون ذکر شده به چه چیزهائی باید فکر کنید؟ با در نظر گرفتن شیوه‌های معمول که نفرات برتر به‌کار می‌برند، دو شیوه ذهنی کاملاً متفاوت به‌وجود آمده است.

یکی، فنون پیوند است که احساسات جسمی و کنترل همه تغییرات صورت گرفته معمولاً تغییرات داخلی را مدنظر دارد. میزان تنفس و علائم ماهیچه‌ای بیانگر علائم روانی هستند که به ورزشکاران امکان می‌دهد برای پیشگیری یا کاهش درد، خود را هماهنگ کنند.

در مقابل، تکنیک گسست، ذهن را از توجه به احساسات جسمی منحرف می‌کند و ورزشکار را از فکر کردن به خستگی و کسالت باز می‌دارد. برای ایجاد گسست می‌توان از موسیقی استفاده کرد. اما کارهائی که حالت فعال‌تری به ذهن می‌دهند مانند شمارش یا بازی با حروف، بسیار مؤثر هستند.

اغلب از من می‌پرسند کدام‌یک از این دو شیوه بهتر است. این سؤال پاسخ قطعی ندارد. اما از بررسی تحقیقات علمی انجام شده در این زمینه نتایج زیر به‌دست آمده است:

۱. به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد تکنیک پیوند در مواقعی مناسب است که سرعت افزایش می‌یابد.

۲. تکنیک گسست می‌تواند احساس سختی و توجه به احساسات فیزیکی مانند درد و خستگی را کاهش دهد.

۳. ظاهراً ورزشکاران در همه سطوح ترجیح می‌دهند در هنگام مسابقه از شیوه پیوند و در هنگام تمرین از شیوه گسست استفاده کنند.

۴. نفرات برتر در هر رشته ورزشی هنگام مسابقه و تمرین از هر دو شیوه استفاده می‌کنند و در صورت نیاز این توانائی را دارند که تکنیک‌ها را جایگزین هم کنند.

وقتی یک ورزشکار می‌خواهد شیوه مناسب با وضعیت خود را انتخاب کند، در نظر گرفتن موقعیت فردی، خواسته‌ها و اهداف او اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. برای مثال اکثر ورزشکاران هنگام تمرین نسبت به زمان مسابقه آهسته‌تر می‌دوند و با این‌کار کمتر بدن خود را کنترل جسمی می‌کنند. یک ورزشکار باید برای رفع خستگی و کسالت تمرین کند، در این حالت تکنیک گسست همراه با پردازش ذهنی فعال، می‌تواند بیشترین تأثیر را داشته باشد. این تکنیک همچنین برای ورزشکارانی که می‌خواهند با دویدن یا ورزش طولانی‌مدت و با شدت تمرین متوسط استقامت خود را بالا ببرند مناسب است.