چگونه با تغذیه مناسب عوارض سالمندی را كاهش دهیم

سالمندی گرچه امری اجتناب ناپذیر است , اما بسیاری از مشكلات مربوط به آن را میتوان پیشگیری كرده یا به تاخیر انداخت

یكی از محورهای مهم پیشگیری، تغذیه مناسب است ، به همین دلیل شناخت درست از نیازهای تغذیه ای سالمندان اهمیت ویژه دارد. نیازهای تغذیه ای سالمندان را میتوان در انرژی، پروتئین ، ویتامین ، مواد معدنی، مایعات ، و فیبر غذایی دسته بندی كرد. به طور كل با بالا رفتن سن نیاز به انرژی به سبب كاهش تدریجی متابولیسم پایه و كاهش میزان فعالیت بدنی كم میشود. از سوی دیگر گرچه در بزرگسالان رشد متوقف میشود، اما برای ادامه بسیاری از اعمال حیاتی، بدن همچنان نیاز به پروتئین دارد. درعین حال باید به خاطر داشت كه در مواردی چون بیماری حاد و مزمن نظیر عفونت ها یا در جراحیها، ضربه و استرس نیاز به پروئین در فرد سالمند افزایش مییابد و در مقابل در بیماری كلیوی و كبدی این نیاز به تناسب بیماری تا حدودی كاهش مییابد.

ویتامین D به علت نقش آن در كنترل متابولیسم و سلامت استخوان ها، ویتامین هایE وC به علت نقش آنها در پیشگیری از آسیبهای تصلب شرائین در سلامت و پیشگیری از بیماریهای مزمن در سالمندان مورد توجه زیادی در رژیم غذایی سالمندان قرار گرفته اند. ویتامین های E وB نیز بر سیستم ایمنی سالمندان تاثیر دارند و ویتامین C میتواند پیشرفت آب مروارید را به تاخیر اندازد.

اگر چه در سالمندان سالم جذب ویتامین ها طبیعی است ، اما مصرف داروها و وجود تغییرات در دستگاه گوارش میتواند در جذب ویتامین ها در سالمندانی كه مشكلات درمانی مزمن دارند، اختلال ایجاد كند. كاهش ترشح اسید معده كه به طور طبیعی برای آزادسازی ویتامین ۲B۱ از مواد غذایی لازم است میتواند به كمبود این ویتامین منجر شود. سالمندانی كه مركبات و سبزیهای برگی كم مصرف میكنند دچار كمبود اسید فولیك خواهند شد.

سالمندان باید مراقب استفاده نامناسب از مكملهای ویتامینی به ویژه ویتامین های محلول در چربی باشند. درباره مواد معدنی باید به خاطر داشت كه اهمیت مواد معدنی در سلامت سالمندان ، به تازگی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است ، به گونه ای كه دانشمندان دریافته اند كه كمبود پتاسیم با ضعف عضلانی و اختلالات ذهنی همراه است . برخی تظاهرات در سالمندان مثل تاخیر در بهبود زخمها یا كاهش حس چشایی و بیاشتهایی از علائم كمبود عنصر روی است . كلسیم نیز به علت نقش آن در ایجاد، یا پیشگیری از استئوپروز همواره مورد توجه بوده است . كمبود آهن نیز فرد را در معرض خطر كم خونی فقر آهن قرار میدهد.

مساله دیگری كه سالمندان در تغذیه خود باید مورد توجه قرار دهند میزان مایعات در تغذیه است . در برخی سالمندان احساس تشنگی كم میشود و اینان مدت زمان طولانی بدون مصرف مایعات به سرمیبرند. عده ای نیز به دلیل ترس از مشكلات عدم كنترل از مصرف مایعات پرهیز میكنند. این در حالی است كه كم آبی میتواند به اختلالات ذهنی، سردرد و اضطراب منجر شود، از همین رو باید سالمندان در طول روز با فواصل معین حتی اگر احساس تشنگی هم نمیكنند، آب بیاشامند.

عنصر دیگری كه سالمند در تغذیه خود باید مورد توجه قرار دهد "فیبر غذایی" است . می دانیم یبوست مشكل مهمی در دوران سالمندی است ، تشویق به مصرف مواد غذایی حاوی فیبر راه خوبی برای رفع این مشكل است ولی باید توجه داشت كه هرگونه افزایش در مصرف فیبر باید تدریجی باشد در غیر این صورت مشكلاتی چون نفخ و ناراحتیهای شكمی عارض میشود. از سوی دیگر دریافت فیبر پیش از حد هم با جذب سایر عناصر چون آهن و روی تداخل دارد. مصرف كافی مایعات باید به طور همزمان صورت گیرد. بر اساس توصیه های بین المللی در هر۱۰۰ كالری انرژی غذا، حداقل یك گرم فیبر باید موجود باشد.