بررسی راهکارهای کشور ترکیه برای رشد صنعت طلا و جواهر

در ۲۴ ژانویه سال ۱۹۸۰ در ترکیه به منظور ایجاد تغییرات ساختار اقتصادی, تصمیماتی هم راستا با سیاست های معامله در بازار آزاد اتخاذ شد که در همه حوزه های اقتصادی اجرا گردید

● بازار طلا در ترکیه

در ۲۴ ژانویه سال ۱۹۸۰ در ترکیه به منظور ایجاد تغییرات ساختار اقتصادی، تصمیماتی هم راستا با سیاست های معامله در بازار آزاد اتخاذ شد که در همه حوزه های اقتصادی اجرا گردید. این روند بازسازی اقتصادی نقش مهمی در توسعه بازار طلا داشت. اصلاحات آغاز شده در سال های ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ مطابق با مقررات از پیش تعیین شده شرایط را برای رشد بازار طلا فراهم کرد . همچنین این اصلاحات تعیین نرخ مبادله طلا و ارز را به لیر ترکیه در اختیار بانک مرکزی ترکیه قرار داد. بانک مرکزی در پی اصلاحات مذکور در سال ۱۹۸۴ بازار طلا را با شاخص لیر ترکیه تاسیس کرد. بانک مرکزی طلا را در این بازار وارد می کرد و طلا به افراد داخل کشور فروخته می شد و آنها د رعوض لیر می پرداختند. در سال ۱۹۸۹ بانک مرکزی بازار طلا را با شاخص ارز تاسیس کرد که طلا توسط بانک مرکزی در این بازار وارد می شد و افراد در داخل کشور طلا را خریداری می کردند و در ازای آن ارز می پرداختند .این حرکت سرمایه مطابق با حکم شماره ۳۲ با عنوان طرح حفظ ارزش پول ترکیه که در سال ۱۹۸۹ تهیه شده بود، انجام شد. با اصلاحات انجام شده در حکم شماره ۳۲ با عنوان حفظ ارزش پول ترکیه در سال ۱۹۹۳ ، تثبیت قیمت ها و بعلاوه واردات و صادرات طلا آزاد شد. تصمیمات اتخاذ شده با توجه به آزادسازی بازار طلا یک دوره آرام و بدون دغدغه را در واردات و صادرات ایجاد کرد. قوانین جدید مربوط به بازار طلا باعث نزدیک شدن قیمت داخلی به قیمت جهانی شده و از این رو هزینه ها کاهش یافت. از آنجایی که طلا می توانست به راحتی تهیه شود و تقاضای داخلی را تامین کند و بعلاوه صادرات مجدد نیز امکان پذیر بود، روند رقابتی در بخش خارجی نیز رشد کرد. در طی این دوره بازسازی، الگوی مربوط به طلا شامل ایده کانالیزه کردن طلا در سرمایه گذاری ها از طریق خالص سازی پس اندازهای طلا به سیستم مالی بود. علاوه بر این ایجاد یک سیستم سازمان یافته برای طلا، تأسیس بورس طلا، استقرار مجدد بانک طلا، حمایت از جواهر فروشی ها و در نهایت تاسیس یک تصفیه خانه طلا مد نظر بوده است. با اصلاحات انجام شده در حکم شماره ۳۲ ، بانک ها مجاز شدند تا با توجه به حساب های ذخیره طلا و اعتبارات طلا حساب های ذخیره طلا را افتتاح کنند.

● بررسی بورس طلای ترکیه و نحوه تشکیل آن

بورس طلای استانبول قدمی مهم درراستای هدایت طلا به سیستم مالی ، وسیله ای برای توسعه سرمایه گذاری طلایی و بین المللی شدن صنعت طلا در ترکیه بوده است . ترکیه بعنوان یک وارد کننده برجسته طلا ،تقاضای فراوانش را مدیون محبوبیت طلا در نزد مردمش میداند . طلا در سرتاسر عرصه ها و عصرها، ابتدا بعنوان یک وسیله تجارت و به تازگی بعنوان یک کالای سرمایه گذاری و پس انداز اهمیتش را حفظ کرده است. علیرغم گسترش و توسعه های اخیر در بازار مالی ترکیه، طلا نقش قدیمیش را برای جامعه ترک حفظ کرده است. ترکیه در بین پنج کشور اول با بالاترین تقاضای طلا میباشد و از آنجاییکه در داخل کشور استخراج ندارد این طلا را از طریق واردات تامین میکند.

هدف از ایجاد بورس طلا در ترکیه تبدیل اندوخته های موجود طلای بیکار به یک منبع فعال برای اقتصاد ترکیه و وارد کردن آنها به داخل سرمایه گذاری ها ،توسعه یک سیستم مالی مبتنی بر طلا، توسعه بانکداری طلا، پشتیبانی قسمت جواهرفروشی و سرانجام تثبیت و ساخت مرکز خالص سازی طلا بوده اند.

ماده قانونی A/۴۰ با عنوان "ارز و بورس فلزات گرانبها" در بازار سرمایه به شماره قانونی ۳۷۹۴ در تاریخ ۱۹۹۲ بیان می دارد که وزارتخانه های مرتبط با صنعت طلا و جواهر در امور تصمیم گیری در خصوص پول و مبادلات فلزات گرانبها، تعیین اصول کاری آنها، رسیدگی به امور مهم مربوط به واسطه هایی که در این بورس ها فعال هستندو انجام تغییرات برای بررسی و کنترل مبادلات و واسطه ها مجاز هستند . با چارچوب قانونی تعیین شده برای تاسیس بورس فلزات گرانبها مرکزی برای امور قانونی مقدماتی برای بورس طلای استانبول افتتاح شد. هئیت بازارهای سرمایه در سال ۱۹۹۳ مطابق با بند قانونی (A/۴۰)، قوانین بازار سرمایه واصول تجارت بورس فلزات گرانبها و نیز متعاقباً مقررات تاسیس یک سازمان تخصصی را به منظور تسهیل خرید و فروش راحت و محرمانه فلزات نفیس بر اساس شرایط رقابت آزاد و به منظور تایید و اعلان قیمت های مربوطه را تعیین نمودند . با تاسیس یک سازمان تخصصی ، سازمان های عمومی که دارای یک هئیت صنفی هستند مجاز می باشند تا در بازار به خرید و فروش فلزات با ارزشی که از سوی هئیت دبیرخانه خزانه در داخل بورس از پیش تعیین شده است بپردازند.بر اساس این آیین نامه در سال ۱۹۹۳ ، هئیت دبیرخانه خزانه برای صدور کارت های عضویت برا ی مؤسسات بورس فلزات نفیس و شرایط فعالیت شرکت های واسطه (دلال) در بورس فلزات گرانبها اقدام کرد. در ۲۶ ژوئیه ۱۹۹۵، بورس طلای استانبول با اهداف آزادسازی صنعت طلای ترکیه ، ادغام آن با بازارهای بین المللی، منطقی سازی واردات طلا و معرفی سیستم های مالی طلایی گشوده و باعث ایجاد یک بازار مطمئن و منظم برای صنعت طلا در ترکیه شد. با افتتاح بورس طلای استانبول قیمتهای طلای محلی به قیمتهای طلای جهانی نزدیک شدند ، طلای وارد شده به خلوص و استاندارد مورد قبول در سرتاسر جهان رسید، تجارت طلا دارای آمار و ثبت رسمی شد و یک سیستم شفاف را بدست آورد.

در ۱۵ آگوست ۱۹۹۷ نیز سیستم های حق خرید و فروش آتی در بورس طلای استانبول برای تامین تقاضای محصولات آینده طلا در ترکیه راه اندازی شد. از ۹ جولای سال ۱۹۹۹ نیز اصلاحات جدیدی در قانون شماره ۳۲ پیرامون اجازه انجام معاملات نقره و پلاتینوم در بورس طلای استانبول برای افزایش تولید و حفظ ارزش پول ترکیه صورت گرفتند. سرانجام در ۲۴ مارس ۲۰۰۰ بخش وام دهی فلزات در بورس طلای ترکیه بمنظورکنترل عرضه و تقاضا در یک بازار سازماندهی شده و پایین آوردن هزینه های تولید در صنعت طلا و جواهر آغاز به کار کرد.

● بررسی بانک طلای ترکیه و نحوه تشکیل آن

در ترکیه لیره ترک قابل تبدیل به ارزهای دیگر بوده و تبادلات بین ارزهای خارجی، طلا و لیره ترک آزاد بوده و انتقال وجه به خارج و داخل ترکیه نیز آزاد است. از ۲۱ مارس ۱۹۹۳ بانکها مجاز به گشودن حسابهای پس انداز طلا و گشودن اعتبارات طلایی شده اند.

متخصصانی در شعبات بانکی وجود دارند که مجاز به معامله طلا هستند. کار آنها کنترل و تست صحت طلایی که به بانک آمده و یا تحویل مشتری میشود میباشد. همچنین آنها ارزش طلا را محاسبه و در دفاتر دفتر ثبت میکنند.

بر اساس مقررات ترکیه فعالیتهای بانکداری حسابهای ذخیره طلا، اعتبارات طلا، اعتبار مصرف کننده توسط چکهای هدیه طلا و گرو گذاری طلا مجاز هستند.در کل هدف مقررات طرح طلا تبدیل پس اندازهای طلای بیکار موجود به یک منبع فعال برای اقتصاد ترکیه و نقل وانتقال آنها به داخل سرمایه گذاری از طریق فعالیتهای بانکداری طلا می باشد.

مهندس سید امیر رضا هاشمی

کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی دانشگاه علم و صنعت ایران

۱- سید امیر رضا هاشمی ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علم صنعت ایران ، " بررسی قوت کسب و کار و جذابیت بازار صنعت طلا و جواهر در ایران و جهان" ، ۱۳۸۷

۲- Banu Bektas , “Gold Jewellery Industry” , Export Promotion of Turkey , ۲۰۰۸

۳- Kathrine Pulvermacher , “What are Commodities”, WGC,March ۲۰۰۵

۴- WGC , “The Investment Case For Gold”, Gold Report

۵- Multi Commodity Exchange of India Ltd , “Gold Report”, ۲۰۰۶

۶- WGC, “The Value of Gold to Society”, Gold Report

۷- WGC, “Gold Market Knowledge, Trading and the Market”, Gold Report, ۲۰۰۷

روزنامه دنیای اقتصاد