سهم نوشیدنی های صنعتی در مبارزه با تشنگی هر روز بیشتر می شود

زمانی مادربزرگ‌ها پس از درست کردن انواع مرباهای تابستانی عصاره میوه‌های پخته شده را در تنگ‌های کوچک و بزرگ می‌ریختند و در گوشه‌ای از پستو یا زیرزمین می‌گذاشتند تا خنک بماند و ظهرها تنگ‌های بلوری کمر باریک شربت آلبالو یا به‌لیمو را میهمان سفره ناهار می‌کردند. با گذشت زمان و ورود تکنولوژی‌های جدیدی مانند دستگاه آبمیوه‌گیری بیشتر مردم به جای نوشیدن شربت‌های قدیمی به خوردن انواع آب‌طالبی، هویج، انبه و... که بیشتر در مغازه‌های بستنی فروشی فروخته می‌شد روی آوردند.

مغازه‌هائی که صدای چرخ آبمیوه‌گیری‌هایشان، طنین فریاد آب‌زرشک و فالوده خنک فروشندگان دوره گرد را در خود گم کرد.

زمان باز هم جلوتر رفت و کم‌کم سروکله انواع آبمیوه‌های صنعتی در بسته‌بندی‌های متفاوت از بسته‌های کوچک که به اصطلاح ساندیس نامیده می‌شد تا پاکت‌های مقوائی با قابلیت‌های متفاوت پیدا شد. حالا چه تابستان باشد چه زمستان شما می‌توانید طعم دلچسب انواع آبمیوه را بچشید. روزگاری نوشیدن آب‌انار یا آب‌سیب مختص فصل پائیز بود. ما حالا اگر در تابستان هوس نوشیدن یک لیوان آب ترش و شیرین انار به دلتان بیفتد کافی است به فروشگاه محله‌تان سری بزنید، انواع آبمیوه در بسته‌بندی‌های کوچک و بزرگ منتظر شماست. موهبتی که نتیجه گسترش و رشد روزافزون صنعت آبمیوه و کنستانتره ایران است. صنعتی که کار خود را ۲۸ سال پیش با تأسیس شرکت پاکدیس تولیدکننده آبمیو‌ەهای نام آشنای ساندیس آغاز کرد و این روزها روز‌به‌روز بر تنوع محصولاتش افزوده می‌شود. تنوعی که انتخاب یک آبمیوه خوش‌طعم با ارزش غذائی بالا را دشوار کرده است.

برای آشنائی با انواع آبمیوه‌های صنعتی و پی‌بردن به تفاوت‌های تغذیه‌ای آنها با مهندس مهرداد شمس مولوی، کارشناس صنایع غذائی اتحادیه کنسانتره و آبمیوه به گفتگو نشستیم.

براساس تقسیم‌بندی مولوی سه نوع نوشیدنی میوە‌ای داریم: آبمیوه، نکتار و شربت میوه.

آبمیوه نوعی نوشیدنی است که ممکن است تا ۹۰ درصد حجم آن‌را عصاره طبیعی میوه تشکیل دهد و میزان آب، شکر و اسیدسیتریک آن بسیار کم است.

آبمیوه‌ها از نظر شفافیت به دو دسته کدر (حاوی تکه‌های کوچک میوه یا پالپ) و شفاف تقسیم می‌شود. در نکتار میزان عصاره طبیعی میوه بین ۲۵ تا ۵۰ درصد است. نکتارها به نسبت آبمیوه‌ها شفافیت کمتری دارند. شربت‌ها حدود ۳ تا ۲۰ درصد عصاره طبیعی دارد و بقیه حجم آن را شکر و اسیدسیتریک تشکیل می‌دهد.

مولوی ادامه می‌دهد: به‌طور کلی ما دو شکل بسته‌بندی داریم. بسته‌بندی دوی‌پک (بسته‌بندی آلومینیومی که اولین آب‌میوه‌ها در آن ارائه شد) و بسته‌بندی تتراپک (پاکت‌هائی مقوائی که معمولاً محصولات تکدانه و سن‌ایچ به این روش بسته‌بندی می‌شود).

به گفته مولوی بیشتر محصولات تتراپک آبمیوه و نکتار است و محصولات دوی‌پک هم هر سه شکل آبمیوه، نکتار و شربت‌میوه را در بر می‌گیرد.

اگر آبمیوه‌های ساخت کشورهای اروپائی را چشیده باشید مطمئناً متوجه تفاوت طعم آنها با محصولات مشابه ایرانی خواهید شد. محصولات ایرانی شیرین‌تر است. کارشناس صنایع‌غذائی در این رابطه توضیح می‌دهد: علت اصلی استفاده از شکر در محصولات ایرانی، ذائقه شیرین‌پسند ایرانی‌هاست. به‌طور مثال اگر آب‌پرتقال بدون شکر وارد بازار شود مزه ترش آن باعث کاهش فروش می‌شود. در حالی‌که آبمیوه‌های شیرین به‌علت کالری بالا و قیمت پائینی که در مقایسه با آبمیوه‌های حاوی عصاره‌های طبیعی دارند، پرطرفدارتر است و اکثر اقشار کم‌درآمد جامعه نوشیدن شربت میوه که میزان شکر آن در مقایسه با نکتار و آبمیوه طبیعی بسیار بالاست را بر سایر انواع نوشیدنی‌های میو‌ەای ترجیح می‌دهند.

● آبمیوه‌های پالپ‌دار

چندسال پیش محصولی با نام رانی به بازار ایران آمد که تفاوتی اساسی با سایر آبمیوه‌های صنعتی داشت. آبمیوه‌ای که حاوی قطعات کوچک میوه یا پالپ بود. این محصول جدید علاوه بر طعم دلچسب آبمیوه، لذت جویدن قطعات را به مصرف‌کننده داد و همین عامل موجب افزایش روزافزون مصرف‌کنندگان رانی شد. مصرف‌کنندگانی که حاضر بودند برای نوشیدن یک قوطی ۵۰۰ تا ۷۰۰ تومان پول بپردازند.

از مهرداد مولوی درباره علت استقبال مردم از این نوشیدنی می‌پرسیم. پاسخ می‌دهد: رانی شربتی است با دانه‌های میوه و میزان عصاره طبیعی مایع موجود در آن بسیار کم است. علاوه بر این تولیدکنندگان رانی برای ایجاد سوسپانسیون و به شکل ساده‌تر جلوگیری از ته‌نشین شدن قطعات میوه از میزان غیرمجاز پکتین و ایزوسوربات سدیم استفاده می‌کنند. ماده‌ای که مصرف زیاد آن موجب بروز عوارض دستگاه گوارشی به‌خصوص در کودکان می‌شود.

از نظر مولوی علت استقبال مردم از این محصول، نحوه توزیع و فروش آن در بازار است وی می‌افزاید: به‌دلیل این‌که رانی به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود و اداره نظارت بر روند ورود آن به کشور نظارتی ندارد، فروشنده‌ها می‌توانند این محصول را با هر میزان سودی که می‌خواهند بفروشند در حالی‌که حداکثر سود آبمیوه داخلی ۱۵ درصد است. قیمت پایه آبمیوه‌های رانی ۱۵۰ تومان است و فروشندگان با قیمت ۵۰۰ تا ۷۰۰ تومان رانی را می‌فروشند. همین سود فراوان باعث جذب فروشندگان به رانی و در نتیجه پر شدن یخچال‌های مغازه‌ها از انواع محصولات رانی می‌شود.