پنجشنبه, ۳۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 18 April, 2024
مجله ویستا

اهل بیت در مصر


اهل بیت در مصر

به روایت متواتر شیعه و اهل سنت , پیامبر بزرگ اسلام ص در حدیث معروف به حدیث ثقلین خطاب به امت خویش فرمود من دو چیز گرانبها و ارزشمند در بین شما باقی می گذارم كه اگر به آنها تمسك جویید گمراه نخواهید شد

به‌ روایت‌ متواتر شیعه‌ و اهل‌ سنت‌، پیامبر بزرگ‌ اسلام (ص‌) ‌در حدیث‌ معروف‌ به‌ "حدیث‌ ثقلین"‌ خطاب به‌ امت‌ خویش‌ فرمود: من‌ دو چیز گرانبها و ارزشمند در بین‌ شما باقی‌ می‌گذارم ‌كه‌ اگر به‌ آنها تمسك‌ جویید گمراه‌ نخواهید شد. این‌ دو چیز ارزشمند كتاب الهی‌ قرآن‌ و اهل‌ بیت‌ است‌.

برای‌ تعیین‌مصداق‌ اهل‌ بیت‌ در این‌ سخن‌ (ص‌)پیامبر بحث های‌ زیادی‌ صورت‌گرفته‌ كه‌ مهمترین‌ آن‌ را می‌توان‌ در بحث‌ مفسرین‌ در تفسیر آیه۳۳ سوره‌ احزاب مشاهده‌ كرد.

خداوند در آیه۳۳ سوره‌ احزاب فرمود" انما یرید الله‌لیذهب عنكم‌ الرجس‌ اهل‌البیت‌ و یطهركم‌ تطهیرا". ازآنجاكه‌ در این‌ آیه‌ عبارت‌ "اهل‌ بیت"‌ به‌ كار رفته‌ بسیاری‌ ازدانشمندان‌ هنگام‌ تعیین‌ ماهیت‌ و مفهوم‌ اهل‌ بیت‌ درحدیث‌ثقلین‌ به‌ شرایط و شان‌ نزول‌ و احادیث‌ پیغمبر در خصوص‌ اهل‌بیت‌ در این‌ آیه‌ استناد كرده‌اند.

"حنفی‌ المحلاوی‌"نویسنده‌ مصری‌ در مقاله‌ای‌ تحت‌ عنوان‌ "اهل‌البیت‌ المدفونون‌ فی‌ مصر" نوشته‌ است‌ : بحث‌ درباره‌ توصیف‌ اهل‌ بیت‌و مشخص‌ كردن‌ ماهیت‌ آنها از زمان‌ نزول‌ آیه۳۳ سوره‌ احزاب آغاز شده‌ است‌ چرا كه‌ مفسران‌ قرآن‌ به‌دنبال‌ مشخص‌ كردن‌مفهوم‌ اهل‌ بیت‌ در این‌ آیه‌ شریفه‌ بوده‌اند.

محلاوی‌ پس‌ از بیان‌ این‌ كه‌ دو دیدگاه‌ مختلف‌ درباره‌ تعریف‌اهل‌ بیت‌ وجود دارد، به‌ نقل‌ از دائره‌المعارف‌ عربی‌می‌گوید : "علویون‌" در تفسیر "اهل‌ بیت‌" معتقدند كه‌ آنهاشامل‌ حضرت‌ علی‌ (ع‌)، حضرت‌ فاطمه‌ (س‌) و فرزندان‌ این‌ دو كه‌پاك‌ و مطهر هستند می‌باشند.

او دلیل‌ این‌ كه‌ بسیاری‌ از مفسرین‌، اهل‌بیت‌ را به‌ حضرت‌علی‌(ع‌) و حضرت‌ فاطمه(س‌)‌ و فرزندان‌ آنها محدود كرده‌اندروایاتی‌ می‌داند كه‌ در این‌ خصوص‌ از پیامبر(ص‌) نقل‌ شده‌است‌ . به‌ عنوان‌ مثال‌ علمای‌ اهل‌ سنت‌ از جمله‌ زمخشری‌ در كشاف‌ ،مسلم‌ در صحیح‌ و حاكم‌ در مستدرك‌ در ذیل‌ داستان‌مباهله‌ از عایشه‌ روایت‌ كرده‌اند كه‌ در روز مباهله‌ رسول‌ خدا (ص‌) چهارتن‌ همراهان‌ خود ،حضرت‌ علی‌ ،(ع‌) ،فاطمه‌ (س‌) وامام‌ حسن‌ و امام‌ حسین‌ (ع‌)، را در زیر عبای‌ موئی‌ و مشكی‌رنگ‌ خود گرد آورد و آیه ۳۳ سوره‌ احزاب را تلاوت‌ نمود.

همچنین‌ در روایت‌ دیگری‌ گفته‌ شده‌ است‌كه‌ هنگام‌ نزول‌ آیه‌۳۳ سوره‌ احزاب، پیامبر (ص‌)حضرت‌ فاطمه‌ و امام‌ حسن‌ و امام حسین‌ ‌(ع‌) را جمع‌ كرد و رو به‌ خداوند فرمود" آنها اهل‌ بیت‌من‌ هستند پس‌ پلیدی‌ را از آنها دور كن‌ و آنها را پاك‌گردان‌".

از مجموع‌ مباحث‌ مربوط به‌ تعیین‌ مصداق‌ اهل‌بیت‌ در سخن‌پیامبر در بین‌ علمای‌ شیعه‌ و سنی‌ این‌ امر به‌ عنوان‌ قدرمتیقن‌ حاصل‌ شده‌ كه‌ حضرت‌ علی‌(ع‌)، حضرت‌ فاطمه‌ (س‌) و امام‌حسن‌ و امام‌ حسین‌ (ع‌) و فرزندان‌ آنها اهل‌بیت‌ هستند .

امااز نظر تاریخی‌ این‌ نكته‌ روشن‌ است‌ كه‌ پس‌ از وفات‌(ص‌)پیامبر عده‌ای‌ از اهل‌بیت‌ او برای‌ مبارزه‌ با ظلم‌ وستم‌ و جنگ‌ با فتنه‌ها ،مدینه‌ را كه‌ پس‌ از هجرت‌ ماوای‌آنها بود به‌ سوی‌ عراق‌ ترك‌ كردند و گروهی‌ نیز راه‌ مصر رادر پیش‌ گرفتند . البته‌ پس‌ از حادثه‌ كربلا به‌ دلیل‌ اوضاع‌ وشرایط خاص‌ عراق‌ ،حجاز و شام‌ نوادگان‌ پیامبر راه‌ مصر راكه‌ در آن‌ روز سرزمین‌ امنی‌ تلقی‌ می‌شد بیشتر در پیش‌گرفتند به‌طوری‌ كه‌ امروزه‌ مدفن‌ تعداد زیادی‌ از آنهادراین‌ سرزمین‌ قرار دارد.

محلاوی‌ درمقاله‌ خود "اهل البیت‌ المدفونون‌ فی‌ مصر"مشهورترین‌ نوادگان‌ مستقیم‌ و غیرمستقیم‌ پیامبر اسلام (ص‌) ‌كه‌ به‌ مصر آمده‌اند را چنین‌ برشمرده‌ است‌ : امام‌ حسین (ع‌) ‌كه‌ اگرچه‌ بدن‌ شریف‌ آن‌ حضرت‌ در كربلا دفن‌ است‌ اما سر مطهرایشان‌ بعدا به‌ مصر برده‌ شده‌ و درجایی‌ كه‌ امروز راس‌الحسین (ع‌) نامیده‌ می‌شود و مسجد و زیارتگاه‌ بزرگی‌است‌ دفن‌ می‌باشد.

علاوه‌ براین‌ گفته‌ می‌شود كه‌ از نوادگان‌پسری‌ پیامبر(ص‌) بدن‌ حضرت‌ امام‌ زین‌العابدین‌(ع‌) و نیزسرزید فرزند امام محمدباقر‌ (ع‌) و زیدالابلچ‌ فرزند امام‌حسن‌ مجتبی‌ (ع‌) و حسن‌ الانوار و ابراهیم‌ از نوادگان‌ آن‌حضرت‌ نیز اكنون‌ در مصر دفن‌ هستند .

همچنین اعتقاد بر این است كه از نوادگان‌ دختری‌ پیامبر (ص‌) نیز حضرت‌ زینب (س‌) دختر اما م علی‌ (ع‌) ‌، فاطمه‌ النبویه‌ و سكینه‌ از دختران‌ امام‌ حسین (ع‌) ،‌عائشه‌ دختر امام‌ صادق (ع‌) ‌، رقیه‌ دختر امام‌ موسی كاظم‌‌ (ع‌) ونفیسه‌ از نوادگان‌ امام‌ حسن‌ مجتبی (ع‌)‌ در مصر مدفون‌ هستند.

اگرچه‌ در برخی‌ از موارد یاد شده‌ برخی‌ اختلافات‌ تاریخی‌وجود دارد اما بدون‌ تردید مردم‌ مصر امروزه‌ با عشق‌ وعلاقه‌ خاصی‌ به‌ اهل‌بیت‌ و پیغمبر (ص‌)و فرزندان‌ امام‌ علی (ع‌) ‌و فاطمه‌الزهرا (س‌) می‌نگرند . این‌ عشق‌ و علاقه‌ را از ازدحام‌ مساجد و زیارتگاههای‌ آنها از جمله‌ مسجد امام حسین‌‌(ع‌) و زیارتگاه‌ راس‌الحسین‌ (ع‌)، مسجد و زیارتگاه‌ حضرت‌(س‌)زینب و مسجد و زیارتگاه‌ سیده‌ نفیسه‌ به‌ خوبی‌ می‌توان‌ دریافت‌.

"احمد ابوكف‌" نویسنده‌ مسلمان‌ مصری‌ كه‌ اهتمام‌ خاصی‌ به‌سیره‌ اهل‌بیت‌ درمصر دارد ،در مقاله‌ای‌ با‌ عنوان‌ "دوحه‌النبی‌ (ص‌) المباركه‌، لماذا الكثیر من‌ اغضانها فی‌ مصر "نوشته‌ است‌، بوستان‌ مبارك پیامبر ‌ (ص‌) با شاخ‌ و برگهای‌ خودسرزمین‌ مصر را پوشانده‌ است‌ و صدفهایی‌از گنج‌های‌ آل‌بیت‌رسول‌الله‌(ص‌) چهره ‌این‌ سرزمین‌ رامزین‌ كرده‌ و انوار روشن‌ برآن‌ تابانده‌ و آن‌ را عطرآگین‌ نموده‌ است.

این‌ شاخ‌ وبرگها بیشتر از نسل‌ علی‌ابن‌ابی‌طالب پسر عموی‌ رسول‌الله‌(ص‌) و فاطمه‌ زهرا (س‌) دخترپیامبر(ص‌) و بعضی‌ ازنسل‌ حسن‌بن‌ علی (ع‌)‌ و عده‌ای‌ از نسل‌ امام‌ حسین (ع‌) ‌ هستند.

ابوكف‌ درادامه‌ مقاله‌ خود نوشته‌ است‌ : سرزمین‌ و مردم‌ مصركه‌ عاشق‌ اهل‌ بیت‌ هستند به‌ آن‌ چند ضریح‌ و زیارتگاه‌ حقیقی‌فرزندان‌ پیامبر درمصر اكتفا نكرده‌ بلكه‌ دهها و حتی‌ صدهاضریح‌ و زیارتگاه‌ نمادین‌ از آنها در جای‌ جای‌ مصرساخته‌اند تا عامل‌ به‌ این‌ گفته‌ (ص‌)پیامبر باشند كه‌ فرمود"اهل‌ بیت‌ من‌ همچون‌ كشتی‌ نوح‌ هستند كه‌ هركس‌ داخل‌ آن‌ شودنجات‌ می‌یابد و هركس‌ از آن‌ كناره گیرد غرق‌ می‌شود".

همچنین‌ مردم‌ مصر با دوستداری‌ اهل‌بیت‌ عمل‌ خویش‌ را به‌ این‌سخن‌ پیامبر (ص‌) كه‌ فرمود : "هركس‌ بر دوستی‌ آل‌محمد (ص‌) بمیرد شهید و مومن‌ كامل‌ است‌ و هركس‌ بر بغض‌ آل‌محمد (ص‌) بمیرد كافر مرده‌ و بوی‌ بهشت‌ به‌ او نمی‌رسد" نشان‌ داده‌اند. به‌ همین‌ دلیل‌ است‌ كه‌ در طول‌ تاریخ‌ آنها دوستی‌اهل‌بیت‌ را در قلوب و عقول‌ و دلهای‌ خویش‌ حفظ كرده‌اند.

دكتر علی‌ صباغیان‌



همچنین مشاهده کنید