آینده بینان ایتالیایی

در تاریخ معاصر ایتالیا, سه تن به عنوان هنرمندانی كه توانستند آینده را به خوبی پیش بینی كنند, شاخص هستند لوئیجی روس سولو۱ ۱۹۴۷ ۱۸۸۵ نقّاش , فیلیپ پوتوم ماسو ماری نت تی ۲ ۱۹۴۴ ۱۸۷۶ شاعر و پراتل لا۳ ۱۹۵۵ ۱۸۸۰ موسیقی دان

آینده‌بینان‌ هم‌ در هنر و هم‌ در سیاست‌، فعالیت‌ چشمگیری‌ داشتند. ماری‌نت‌ تی‌، وكیل‌ و شاعر، رهبر گروه‌ بود. او گذشته‌ها را مانع‌ كارش‌ می‌دید و می‌خواست‌ با انتشار بیانیه‌ای‌ آینده‌ هنر و سیاست‌ را ترسیم‌ كند. این‌ گروه‌ تا پس‌ از جنگ‌ جهانی‌ اول‌، منحصراً فعالیت‌ سیاسی‌ می‌كرد. موسولینی‌ ابتدا پیرو این‌ گروه‌ شد، اما به محض‌ این‌ كه‌ به‌ قدرت‌ رسید، آنها را به‌ سكوت‌ واداشت‌ و از سیاست‌ كنارشان‌ گذاشت‌.

گروه‌، مانیفستهایی‌ را درباره‌ هنرهای‌ بصری‌، مجسمه‌سازی‌، نقاشی‌ و موسیقی‌ صادر كرد، ولی‌ ما در این‌ میان‌، منحصراً به‌ نقش‌ روس‌سولو و اهمیت‌ او در موسیقی‌ الكترونیك‌ تكیه‌ می‌كنیم‌.

روس‌ سولو در جنگ‌ راننده‌ موتورسیكلت‌ بود و در همانجا هم‌ زخمی‌ شد. او اعتقاد داشت‌ كه‌ سروصداهای‌ جوامع‌، به‌نوعی‌ تبدیل‌ به‌ موسیقی‌ قرن‌ جدید شده‌اند. او در مانیفست‌ خود، هنر صداها (۱۹۱۳) می‌نویسد:

«زندگی‌ قدیم‌ ساكت‌ بود. در قرن‌ نوزدهم‌، با اختراع‌ ماشین‌، صدا زاده‌ شد. امروزه‌، صداها بر احساسات‌ انسانها حكم‌ می‌رانند.»

به‌ اعتقاد او، بشر، ریتم‌ و گام‌ را نیز براساس‌ نیازهای‌ تاریخی‌ خویش‌ ساخته‌ است‌ و اجزای‌ پیچیده‌ای‌ چون‌ پلی‌ فونی‌، راههایی‌ هستند كه‌ به‌ پیشرفت‌ بشر در زمینه‌ موسیقی‌ كمك‌ كرده‌اند. از آنجا كه‌ موسیقی‌ پیوسته‌ پیچیده‌تر شده‌ است‌، به‌ نظر او، تركیب‌ صداها به‌ عنوان‌ زبان‌ موسیقایی‌، گام‌ منطقی‌ بعدی‌ است‌. او بعدها نوشت‌:

«ما باید این‌ حصار تنگ‌ صداهای‌ صرفاً موسیقایی‌ را بشكنیم‌ و صداهای‌ گوناگون‌ جدیدی‌ را كشف‌ كنیم‌. بیایید در این‌ شهرهای‌ بزرگ‌ بچرخیم‌ و گوشهایمان‌ را تیز كنیم‌، حتّی‌ تیزتر از چشمهایمان‌ و از تشخیص‌ صدا ی‌ لوله‌های‌ آب‌، هوا، گاز، رفت‌ و آمد ماشینها، چرخیدن‌ پیچ‌ و مهره‌ها، بالا و پایین‌ رفتن‌ پیستونها، چرخیدن‌ چرخ‌دنده‌ها بر روی‌هم‌ و خوردن‌ پرچمها به‌ دیركهایشان‌ لذت‌ ببریم‌. ما باید به‌ هم‌ خوردن‌ درهای‌ ساختمانها، همهمه‌ بلند و آشنای‌ جمعیت‌ مردم‌، صدای‌ ایستگاههای‌ قطار، كارخانه‌ها، چاپخانه‌ها، ایستگاههای‌ فشار برق‌ قوی‌ و متروها را به‌ موسیقی‌ خود بیفزاییم‌، زیرا چه‌ بخواهیم‌ چه‌ نخواهیم‌، جزو زندگی‌ ما هستند.»

او در مانیفست‌ دیگری‌ به‌ نام‌ “Musica Futurista” می‌نویسد: «باید به‌ تسلط‌ ویكتوریایی‌ به‌ تمامی‌ مفاهیم‌، از جمله‌ موسیقی‌ خاتمه‌ داد و صداهایی‌ را كه‌ روح‌ جمعیت‌، كارخانه‌های‌ بزرگ‌، راه‌آهن‌، خطوط‌ حمل‌ و نقل‌، كشتیهای‌ جنگی‌، اتومبیلها و هواپیماها را بیان‌ می‌كند و واقعیت‌ زندگی‌ هستند، به‌ موسیقی‌ سنّتی‌ خود بیفزاییم‌.»

نخستین‌ كنسرت‌ گروه‌ توسط‌ ماری‌نت‌تی‌ و روس‌ سولو در سال‌ ۱۹۱۴ برگزار شد. كنسرت‌ شامل‌ آثاری‌ به‌ نام‌ چهار شبكه‌ از صداها بود و با این‌ عناوین‌ اجرا شد: ۱. بیدار كردن‌ پایتخت‌ ۲. ملاقات‌ ماشینها و هواپیماها ۳. شام‌ در تراس‌ كازینو ۴. زدوخورد در آبادی‌.

كنسرت‌ با جدال‌ خشونت‌باری‌ بین‌ نوازندگان‌ و تماشاگردان‌ پایان‌ گرفت‌.

هر چند هیچ‌ یك‌ از آثار این‌ گروه‌ متأسفانه‌ ضبط‌ نشده‌اند، اما بی‌تردید، آرای‌ آنها با همه‌ افراطی‌ بودنشان‌، مبنای‌ حركت‌ بزرگانی‌ چون‌ وارز۴ و شائف‌فر۵ قرار گرفت‌. امروزه‌ می‌بینیم‌ كه‌ در اغلب‌ آثار، به‌خصوص‌ موسیقی‌ مردمی‌، صداهای‌ محیط‌ پذیرفته‌ شده‌اند. روس‌ سولو باعث‌ شد كه‌ موسیقی‌دانها برای‌ الهام‌ گرفتن‌، نگاهی‌ هم‌ به‌ محیط‌ زندگی‌ واقعی‌ خود بیندازند و آنها را مجاب‌ كرد كه‌ ذهنها... و گوشهایشان‌ را باز كنند.

۱. Luigi Russolo

۲. Filippo Tommaso Marinetti

۳. Pratella

۴. Varese

۵. Schaeffer

علی زارع