فقر شدید گل در آفریقای جنوبی

خداحافظی تدریجی با فوتبال تهاجمی

از بازی افتتاحیه جام‌جهانی ۲۰۱۰ تاکنون اکثر کارشناسان و منتقدان متفق‌القول به این موضوع که دراین دوره تیم‌ها با تفکرات تدافعی بیشتری پا به میدان می‌گذارند‌اشاره کرده‌اند اما دراین میان سوال بزرگ این است که آیا فوتبال تدافعی با تمام ویژگی‌هایش در حال فراگیرشدن است؟

برای پاسخ دادن به این سوال صرفا نمی‌توان به یکی، دو سال گذشته و چند تورنمنت اخیر بسنده کرد. جام‌جهانی ۱۹۸۶ مکزیک را همه به عنوان جامی به‌یاد می‌آورند که اکثر تیم‌ها در آن نمایش تهاجمی بی‌نظیری را به نمایش گذاشتند.

در آن جام آرژانتین با مارادونا، برزیل به همراه زیکو، فرانسه به همراه پلاتینی، اسپانیا و حتی دانمارک کم‌تجربه هم بازی‌های تهاجمی فوق‌العاده ای را به نمایش گذاشتند اما بلافاصله پس از آن در جام‌جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا حتی تیم‌های سراسر تهاجمی مانند برزیل و آرژانتین هم با تفکراتی تدافعی و با قرار دادن دو‌هافبک دفاعی در مقابل خط دفاع خود پا به مسابقات گذاشتند. بسیاری از تیم‌های دیگر نیز مثل انگلستان، اسپانیا و آلمان با رویکردی تدافعی بازی‌های خود را برگزار کردند. نکته جالب در این دوره، بازی‌های تهاجمی تیم‌ملی ایتالیا بود. تیمی که همیشه به انجام بازی‌های به شدت تدافعی متهم می شد.

این روند در جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا هم ادامه پیدا کرد و این بار ایتالیا هم همانند گذشته به بازی دفاعی روی آورد و تیم برزیل نیز با استفاده دوباره از تاکتیک‌های تدافعی موفق به قهرمانی شد.

جام‌جهانی ۱۹۹۸ فرانسه اما نقطه عطفی در روند تدافعی‌تر شدن تیم‌ها بود. این‌‌بار تمامی تیم‌های بزرگ بدون استثنا با نفرات تدافعی زیاد وارد میدان ‌شدند و تاکتیک‌های متداول فوتبال در آن روز‌ها به واسطه همین اتفاق تغییراتی ریز و درشت بسیاری پیدا کرد.

به نظر می‌رسید اولویت همه تیم‌ها به جای گل‌زدن به گل نخوردن تبدیل شده است و این نظریه آرام آرام اثبات شد. یورو ۲۰۰۴ را می‌توان نقطه اوج فوتبال تدافعی و مرگ فوتبال تهاجمی

دانست. جامی که در آن یونان فقط و فقط با دفاع صرف عنوان قهرمانی را به دست آورد و تمامی تیم‌های تهاجمی مانند پرتغال، انگلیس، اسپانیا و حتی فرانسه در مقابل این دفاع محض شکست خوردند.

جام‌جهانی ۲۰۰۶ اما جامی متعادل بود اما بازهم در آن جام تیم‌هایی که تهاجمی بازی می کردند دوباره شکست خوردند و یک تیم تدافعی و فرصت‌طلب به نام ایتالیا موفق به قهرمانی در آن شد. شاید تنها نقطه روشن فوتبال در چند سال اخیر، قهرمانی اسپانیای سراسر تهاجمی در یورو ۲۰۰۸ باشد.

اما در جام فعلی که این روزها به بخش مهمی از زندگی عشق فوتبال‌ها تبدیل شده هم تا به امروز ویژگی مشخص بازی‌ها رویکرد دفاعی تیم‌های حاضر است و آمار موجود نیز بر این موضوع و نظر کارشناسان و منتقدان صحه می گذارد. پس از پایان دورگروهی جام، معمول‌ترین نتیجه بین نتایج بازی‌ها یک برصفر بوده است. در ۳۱ بازی از ۴۸ مسابقه برگزار شده هم دو گل یا کمتر به ثبت رسیده؛ در حالی که تنها در سه بازی شاهد به ثمر رسیدن پنج گل یا بیشتر بوده‌ایم.

در این میان نکته جالب این است که شیلی تنها تیمی‌ است که بیش از یک بار با نتیجه یک بر صفر پیروز شده؛ شاگردان جوان مارچلو بیلسا، یکی از تهاجمی‌ترین تیم‌های حاضر در این دوره از رقابت‌ها به شمار می‌آیند و تا اینجای مسابقات هم فوتبال چشم‌نوازی را از خود ارائه داده‌اند.

محسن خطیبی