حرکت در ورزش تنیس

تنیس یک بازی حرکتی است و باید به همین صورت مورد آموزش قرار گیرد اتفاقات بازی تنیس غیر قابل پیش بینی است

۱ – مقدمه :

الف – تعریف و اهمیت حرکت

تنیس یک بازی حرکتی ا ست و باید به همین صورت مورد آموزش قرار گیرد . اتفاقات بازی تنیس غیر قابل پیش بینی است. هر ضربه می تواند سرعت ، اسپین و جای متفاوتی داشته باشد . چگونگی حرکت بازیکن در زمین ، میزان موقعیت او در بازی را تعین می نماید . اجرای صحیح بازی تنیس به سرعت انفجاری فرد در انجام انواع مختلف حرکات سریع به طرفین و جهت های مختلف بستگی دارد.

زمانیکه بازیکن منتظر دریافت ضربه حریف است یا بطرف توپ می رود و یا آماده ضربه زدن می باشد ، بر خورداری از تعادل یکی از عوامل مهم حرکت می باشد . ورزش تنیس با دویدن همراه می باشد زیرا تمامی ضربات آن ، به حرکت پا بستگی دارد . اصول اولیه حرکت در تنیس در شکل زیر نمایش داده شده است.

●عوامل زیر بر حرکت در تنیس اثر می گذارد :

▪ تشخیص : بازیکن با چه سرعت وصحتی توپ را در هنگام بر خورد با راکت حریف ، تشخیص و جهت و سرعت آن را می بیند.

▪ تصمیم گیری : سرعت بر آورد اطلاعات و عملکرد بازیکن .

▪ سرعت عکس ا لعمل : سرعت حرکت علائم عصبی از مغز به عضلات .

▪جاگیری برای توپ : توانائی بازیکن در جاگیری مناسب هنگام رسیدن به توپ جهت ایجاد تعادل در هنگام ضربه .

ب – چابکی / سرعت و شتاب

چابکی وسرعت عبارتند از توانائی بازیکن در حرکت نرم وسریع در زمین به منظور جا گیری برای ضربه.

چابکی باعث می شود که بازیکن موقعیت صحیح و استواری ، جهت ضربه زدن به توپ را فراهم آورد .سرعت در رسیدن به توپ اهمیت دارد ولی تا حدی قابل تقویت است زیرا اساسا یک امر ذاتی است .در تنیس حرفه ای (۱۰ ) ده بار رفت وبر گشت توپ گاهی ۱۵ ثانیه بطول می انجامد در حالیکه هر ضربه مستلزم حدود ۴ تغیر جهت است . بیشترین مسافتها یی که در زمین طی می شود بین ۵/۲ تا ۶ متر است. این بدین معنی است که سرعت حرکت اولیه ( شروع )وسرعت دویدن برای بازیکن تنیس حائز اهمیت فراوانی هستند.شتاب عبارت است از توانائی بازیکن در شروع یک حرکت سرعتی.

ج – سرعت انفجاری و بازیابی

سرعت انفجاری در ۲-۳ قدم اول برای رسیدن به یک توپ دور یا نزدیک لازم می باشد . سرعت بازیابی یعنی توانایی توقف ، بازیابی تعادل و بازیابی حالت آماده باش در زمین و آمادگی برای حرکت دوباره.در ورزش تنیس قسمت تحتانی بدن بیشتر فعال است و برخورداری از پاهای قوی جهت انجام تکنیک های حرکت پا ( مهارتهای انفجاری و بازیابی ) ضروری است.

د – تعادل

تعادل که به معنی توانایی رسیدن به حالت موازنه بدن است به دو نوع اساسی تقسیم می گردد : تعادل ساکن ( توانایی ایستادن در یک حالت ثابت ) و تعادل پویا ( توانایی حفظ تعادل در حا لت حرکت ) . در تنیس تعادل پویا اهمیت بیشتری دارد . بازیکنی که در خلال ضربات خود از تعادل برخوردار است جهت اجرای تکنیک صحیح به تلاش کمتری نیاز دارد.

چگونه می توان تعادل را ارزیابی نمود ؟

با در نظر گرفتن حا لت پاشنه پای عقب ( در حا لت ساکن ) و حا لت سر و شانه های بازیکن ( سر همیشه روی شانه بطور ثابت قرار دارد ) . یک امتحان خوب جهت ارزیابی تعادل بازیکن این است که ببینیم آیا بازیکن بعد از ضربه می تواند به سمت جلو حرکت نماید ( به عبارت دیگر اینکه آیا شانه و پنجه های پای بازیکن در حا لت تعادل قرار دارند یا نه ) .

ر – زمان پاسخ

زمان پاسخ یعنی توانایی پاسخ عملی به یک محرک (مثل توپی که به سرعت نزدیک می شود). برخورداری از زمان پاسخ سریع ، خصوصاً هنگام پاسخ سرویس یا در جلوی تور ، بسیار حائز اهمیت می باشد . اگر چه تفاوتهای ذاتی افراد بر زمان پاسخ تاثیر می گذارد ولی با تمرین می توان آنرا بطور قابل ملاحظه ای بهبود بخشید.عواملی که بر زمان پاسخ تاثیر می گذارند عبارتند از:

▪ تشخیص آنچه دیده شده است.

▪ انتخاب نوع پاسخ

▪ سازماندهی پیامهایی که باید به عضلات فرستاده شوند.

بازیکنان باید سعی کنند زمان پاسخ خود را با تمرین روی خط مسیر توپ ،خصوصیات حریف ( حرکات ، گریپ و غیره ) و نقاط ضعف و قوت حریف در مسابقه ، کاهش دهند.

۲- چرخه حرکت در تنیس

چرخه حرکت در تنیس در زیر خلاصه گردیده است:

۱ – قرار گرفتن در زمین

▪ وضعیت آماده باش

▪حا لت آماده باش حرکتی

▪ حرکت آماده باش ثابت

▪ میزان خم شدن

۲- حرکت به طرف توپ

▪ غلبه بر نیروی وزن

▪Split step در جا زدن

▪ چرخش یکپارچه : اولین قدم انفجاری

▪ جهت حرکت

▪مسافت حرکت

▪ بدن ، ذهن ، راکت

۳- جاگیری نسبت به توپ و ضربه

▪ جاگیری برای توپ

▪ مرحله زدن توپ

▪ قدمهای تنظیم کننده و تعادل

۴- بازیابی

▪ تعادل و آخرین قدم انفجاری

▪ تکنیکهای بازیابی

▪ زمان بازیابی

▪مکان بازیابی

۱- قرار گرفتن در زمین

الف ) حا لت آماده باش

برخورداری از تعادل خوب بسیار حائز اهمیت است.بازیکن زمانیکه منتظر دریافت توپ است ، باید پاهای خود را در حا لت حرکت نگه دارد و بدین ترتیب فقط با حفظ وازنه میتواند جهت پاسخ به ضربه حریف ، ناگهان به هر طرف حرکت نماید.

حرکت در تنیس از زمین شروع می شود و بطرف بالا و به تمام قسمتهای مختلف بدن منتشر می شود . این بدین معنی است که بازیکنان جهت هماهنگی صحیح در تمام مراحل باید شروع خوبی داشته باشند.

دو نوع حا لت آماده باش در تنیس وجود دارد: حرکتی و ثابت

ب) حا لت آماده باش حرکتی

حا لت آماده باش حرکتی از ویژگیهای زیر برخوردار است :

▪مرکز ثقل درون مرکز تکیه گاه است

▪ داشتن تحرک به منظور حرکت ناگهانی به سمت توپ ( پرش در جا و split step در زمان ضربه )

▪ سر مستقیم و در مسیر شانه هاست

▪چانه بالا

▪بازو ها نزدیک به بدن جهت حرکت و عکس ا لعمل سریعتر ( مثلاً در پاسخ سرویس )

▪ تنه از کمر کمی به سمت جلو خم می باشد

▪ زانو ها کمی خم می باشند

▪ پاها تقریباً به اندازه عرض شانه ها باز است

▪ وزن بدن روی پنجه هاست

▪ مرکز ثقل جلو و کمی پایین تر از حالت طبیعی نگاه داشته می شود .

ج) حا لت آماده باش ثابت

حا لت آماده باش ثابت از ویژگیهای زیر برخوردار است :

▪ این حالت مطابق خصوصیات فردی بازیکن است

▪ بازیکن زمانیکه منتظر ضربه حریف است ، بدن خود را شل نگه می دارد

▪ نیازی به خم کردن زانو نیست

د ) درجه خم شدن زانو

▪ زیاد به جلو خم نشوید ، زیرا اگر چه در آن حا لت می توانید سریعاً به جلو حرکت کنید ولی حرکت شما به اطراف و عقب مشکلتر می شود .

۲- حرکت به سمت توپ

برای بهتر شدن حرکت بدن ، بازیکن باید حرکت خود را از مرکز ثقل بدن شروع کند نه از سر یا شانه ها ، حرکت از بالا تنه شروع می شود . بازیکن باید سعی کند به تعادلی پویا دست یابد . روند این کار بصورت زیر می باشد :

الف) غلبه بر نیروی وزن بدن

▪ در زمان ضربه یا درست قبل از ضربه حریف ، بازیکن باید زانوها را سریعاً خم و بلافاصله صاف نماید . این کار باعث می شود که بازیکن وزن خود را برای یک لحظه کاهش دهد .

▪مرکز ثقل بدن به دلیل خم شدن زانوها به پایین منتقل می گردد ، سپس بازیکن حرکت را آغاز می کند .

▪ این کار نیروی خلاف جاذبه را افزایش می دهد و باعث سهولت حرکت انفجاری به سمت توپ می شود .

ب) پرش به جلو SPLIT STEP

▪ هنگامیکه حریف در حال ضربه زدن به توپ می باشد با یک پرش به جلو حرکت کنید .

▪ این کار شانه ها را صاف می کند ، مرکز ثقل بدن را پایین آورده و باعث می شود بازیکن سریعاً به ضربه حریف واکنش نشان می دهد

ج ) چرخش : اولین قدم انفجاری

▪چرخش بدن می تواند هنگام خاتمه پرش به جلو ( split step ) ، آغاز گردد .

▪ بطرف توپ حرکت کنید

▪ اولین قدم باید به جلو و بطور مورب بطرف توپ باشد .

▪ این کار همچنین باعث ایجاد کمی بی ثباتی در حرکت به جلو می شود و افزایش سرعت و حرکت به طرفین می شود .

▪ این حرکت باعث چرخش ران وشانه ها می شود و عمل تاب عقب را انجام می دهد .

▪ حرکت را با سر وشانه آغاز نکنید وبا پا نیز به عقب قدم نگذارید .

▪ به یاد داشته باشید که سرعت بازیکن فقط به سرعت اولین قدم او بستگی دارد .

د- جهت حرکت :قدم و دو

بعد از چرخش ، بازیکن باید با یک قدم متقاطع مقدمات حرکت افقی خود را فراهم آورد وسپس شروع به دویدن نماید .

هنگام دویدن صاف با شید ( کمی به جلو متمایل باشید ) و هنگامیکه به توپ نزدیک شدید خود را پائین بکشید .

بر داشتن گامهای بلند تا زمانیکه بازیکن به توپ نزدیک گردد مفید است . هرچه بازیکن به توپ نزدیکتر می شود گا مها یش باید کوتاه تر شوند .

انواع قدمها عبارتند از : قدم درجا ، قدم به پهلو ، قدم متقاطع ، قدمهای تنظیم کننده ودو کوتاه وبلند .

انواع حرکت عبارتند از : افقی ، جلو و عقب

●حرکت افقی

▪با چرخش شروع می شود.

▪برای شروع دویدن به سمت توپ ۲ قدم متقاطع بر دارید.

▪ اگر توپ زیاد دور نیست قدم به پهلو و متقاطع ( کشیدن پا روی زمین) را با هم ترکیب کنید.

●حرکت به جلو

▪ همیشه راکت را جلو نگه دارید.

▪قدم اول را بصورت انفجاری بر دارید "این حالت انفجاری را احساس کنند" واز لغت کلیدی برو! برای اینکار استفاده کنید.

▪ وقتی به جلو حرکت می کنید بهتر است حرکت بصورت مورب باشد.

●حرکت به عقب

▪حرکت پاها سریع ودستها نرم باشد.

▪سعی کنید وزن بدن را به منظور حفظ تاثیر نیروی خطی و زاویه ای در حین ضربه ، جلو نگه دارید.

بدیهی است که هیچگاه نباید بگذارید توپ دو بار به زمین بخورد !

ر- فاصله حرکت :حرکت به سمت یک توپ دور یا نزدیک

●حرکت به سمت یک توپ نزدیک

▪بازیکن باید فقط پای خود راسریعا در پهلو روی زمین بکشید.

▪این تدبیر ، سریعترین راه حرکت از پهلو به یک مسیر کوتاه است و همیشه بازیکن را در حالت آماده باش نگه می دارد .

▪ هنگام حرکت بسوی توپ های نزدیک از قدمهای کوچک استفاده کنید .

●حرکت به سمت یک توپ دور

▪بر داشتن اولین قدم انفجاری ، بازیکن باید از دویدن کوتاه و سریع استفاده کند.

▪ با قدمهای پر قدرت حرکت خود را برای رسیدن به توپ آغاز کنید.

▪ برای سریعتر دویدن ، دستها نیز باید با پاها هماهنگ گردند و به همان شدت به جلو وعقب حرکت کنند .دویدن با راکت را باید دانست .

▪ بازیکن ممکن است مجبور شود برای اینکه قبل از دو بار خوردن توپ به زمین به آن برسد ، در حال دویدن به توپ ضربه بزند .

▪در صورت امکان بصورت مورب حرکت کنید .

---