۷ سؤالی که درباره IBS‌ زیاد می‌پرسند

مبتلایان به نشانگان روده تحریک‌پذیر، کم‌و‌بیش، به طور تجربی با علایم بیماری خود آشنا هستند. با وجود این، یک فرد به ظاهر سالم، اگر برخی علایم گوارشی را در خود مشاهده کند، باید …

مبتلایان به نشانگان روده تحریک‌پذیر، کم‌و‌بیش، به طور تجربی با علایم بیماری خود آشنا هستند. با وجود این، یک فرد به ظاهر سالم، اگر برخی علایم گوارشی را در خود مشاهده کند، باید برای پیگیری این بیماری به پزشک مراجعه کند. اگر فردی به تازگی علایمی مثل درد شکم همراه با تغییر قوام مدفوع یا تغییر در تعداد دفعات دفع مدفوع (اسهال، یبوست یا اسهال و یبوست متناوب) پیدا کرده، بهتر است به پزشک مراجعه کند. دکتر شهرام آگاه، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارشی به ۷ سوالی که درباره IBS‌ زیاد می‌پرسند، پاسخ می‌دهد.

آیا سوءهاضمه و ترش کردن گهگاهی هم جزو علایم همین بیماری است؟ آیا می‌تواند نشانه‌ای از شروع بیماری باشد؟

ـ سایر بیماری‌های گوارشی مثل سوء‌هاضمه یا ریفلاکس هم می‌توانند همراه نشانگان روده تحریک‌پذیر دیده شوند اما ریفلاکس یا سوء‌هاضمه به تنهایی IBS تلقی نمی‌شوند.

استرس‌ تا چه اندازه در تشدید این بیماری نقش دارد؟

ـ در بیشتر بیماران، استرس جسمی یا روحی ‌روانی، علایم بیماری را تشدید می‌کند اما بسیاری از بیماران بدون استرس هم گاهی عود علایم یا بهبود را دارند. بنابراین استرس یک عامل است و عوامل دیگری که بعضا شناخته‌شده هم نیستند، در عود بیماری نقش دارند.

می‌گویند بعضی موادغذایی مثل عسل در بهبود علایم این بیماری نقش دارند. شما موافق‌اید؟ چه غذاهای دیگری روی این بیماری اثر دارند؟

ـ بله؛ تغذیه نقش مهمی در کنترل و مهار این بیماری دارد. به‌عنوان نمونه، مواد محرک مثل قهوه و الکل بیماری را بدتر می‌کنند و برعکس بعضی مواد مثل نبات یا عسل طبیعی و بعضی گیاهان مثل نعناع، زیره و بابونه در کاهش نفخ بیمار و بارهنگ در کاهش اسهال بیمار موثر بوده‌اند.

می‌گویند ناشتا ماندن در حالت تشدید علایم، نقش تعیین‌کننده‌ای را در برطرف شدن علایم دارد. آیا این نظر از لحاظ علمی اثبات شده است؟

ـ بعضی اوقات، بیماران با غذا خوردن دچار تحریک دفع مدفوع یا نفخ می‌شوند. در این بیماران، غذا خوردن، علایم را تشدید می‌کند اما این مساله، همیشگی نیست؛ یعنی دوره‌های تشدید علایم ربطی به نحوه رژیم و مصرف موادغذایی ندارند. در نتیجه، ناشتا ماندن هم تاثیری در بهبود علایم نخواهد داشت.

شیوه‌های پزشکی جایگزین همچون یوگا و هیپنوتیزم چه تاثیری بر این بیماری دارند؟

ـ برخی مطالعه‌ها موثر بودن این روش‌ها را حداقل به طور موقت در کاهش علایمی مثل درد و یبوست نشان داده‌اند.

آقای دکتر! آیا درمان پیشگیرانه‌ای هم برای این مشکل وجود دارد؟ این درمان‌ها عارضه‌ای هم دارند؟

ـ در بیماران مبتلا پرهیز از مصرف مواد محرک و الکل و نیز ورزش و پرهیز از استرس در جلوگیری از عود و تشدید علایم بیماری موثر بوده است.

IBS بیماری خطرناکی است؟

ـ نه، IBS بیماری خطرناکی نیست و باید به بیمار اطمینان خاطر داد. مهم، رد بیماری‌های خطرناکی است که با IBS اشتباه گرفته می‌شوند مثل سوءجذب یا بیماری التهابی روده و پس از آنکه اطمینان حاصل کردیم بیماری IBS است بی‌خطر بودن را به بیمار اطمینان می‌دهیم.

دکتر شهرام آگاه

فوق‌تخصص بیماری‌های گوارشی

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران