پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

نگاهی به حواشی تشکیل جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر


نگاهی به حواشی تشکیل جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر

گروهی براین عقیده اند که جبهه مشارکت, با نزدیک شدن زمان انتخابات مجلس هشتم و احتمال ائتلاف خاتمی, کروبی و هاشمی در این انتخابات و فعال شدن ائتلاف اصلاح طلبان, جبهه دموکراسی خواهی را جدی نگرفته و به جایش در جلسات ائتلاف شرکت می کند

چند هفته ای هست که جلسات جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر برگزار نمی شود و شایعات مختلفی پیرامون جلسات این جبهه و اعضای عضو آن در محافل سیاسی شنیده می شود. حساسیت ها اما تا اندازه ای است که اعضای آن به سختی حاضر به مصاحبه می شوند و برخی ها نیز در این شبهه اند که خبرنگارانی که قصد انعکاس برخی از اختلافات را دارند از مخالفان این جبهه هستند.

● انتقادات و شایعات

گروهی براین عقیده اند که جبهه مشارکت، با نزدیک شدن زمان انتخابات مجلس هشتم و احتمال ائتلاف خاتمی، کروبی و هاشمی در این انتخابات و فعال شدن ائتلاف اصلاح طلبان، جبهه دموکراسی خواهی را جدی نگرفته و به جایش در جلسات ائتلاف شرکت می کند.

این دسته از فعالان سیاسی معتقدند با توجه به اهمیت انتخابات در ایران اگر جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر کنش انتخاباتی نداشته باشد به دردی نمی خورد و نمی تواند کاری از پیش ببرد. این دسته برای اثبات ادعای خود مبنی براینکه حزب مشارکت توجه بیشتری به جبهه اصلاحات دارد تا جبهه دموکراسی خواهی انتخابات شوراها را مثال می آورند و این سوال را مطرح می کنند که چرا جبهه مشارکت نسبت به ردصلاحیت کاندیداهای نهضت آزادی واکنشی جدی نشان نداد و در عوض تمام توجهش را معطوف به پیوستن به ائتلاف اصلاح طلبان کرد.

یکی از فعالان سیاسی (در این گزارش به دلایل متفاوت نه نامی از مصاحبه شونده آورده می شود و نه نامی از تشکل متبوعش) درخصوص انتقاداتی که به جبهه مشارکت در ماجرای تشکیل جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر دارد به شرق می گوید؛ «ملی- مذهبی ها در جلسه ای که قبل از انتخابات ریاست جمهوری نهم با دکتر معین داشتند به این شرط از ایشان حمایت کردند که جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر تشکیل شود. چون جبهه دموکراسی خواهی ابتدا در آبان سال ۸۱ توسط ملی-مذهبی ها مطرح شد و چند ماه بعد هم تحکیم وحدت از آن سخن گفت. اما اکنون وضع به گونه دیگری است.»

این فعال سیاسی در ادامه با بیان این انتقاد که جبهه مشارکت به جبهه اصلاحات بیشتر وابستگی دارد می گوید؛ «آقای محمدرضا خاتمی هم در مصاحبه اش با شرق گفته بود که مشارکتی ها حاضر به ائتلاف با ملی -مذهبی ها هستند اما سایر دوستان جبهه اصلاحات باید پیوستن آنها به ائتلاف را قبول کنند. به نظر من آنها نه تنها این را قبول نخواهند کرد که حتی بخش بوروکرات مشارکت هم حاضر به چنین کاری نیست و به همین علت مشارکت نیز دیگر جبهه دموکراسی خواهی را جدی نمی گیرد.»

در مقابل هم هستند گروهی که انتقاداتی نسبت به جنبش دانشجویی و سازمان دانش آموختگان (ادوار تحکیم وحدت) مطرح می کنند. این طیف این سوالات را مطرح می کند که چرا دبیرکل سازمان ادوار در جلسات هیچ گاه شرکت نکرد و چرا در تشکیل این جبهه تلاش نکرد؟ یکی دیگر از فعالان سیاسی به خبرنگار شرق می گوید؛ «دوستان سازمان ادوار در چند جلسه ای که آمدند سر واژه ها و بندهای کوچک منشور جبهه دموکراسی خواهی ایراد وارد می کردند و باعث می شدند در کار جبهه تاخیر بیفتد، بعد هم که حاضر نشدند در جلسات شرکت کنند. سوال من از دوستان این است که اگر تمایلی به حضور در جبهه نداشتند چرا از همان اول اعلام نکردند و به انتقادات دامن زدند.»

اما بسیاری هم در یک انتقاد اشتراک نظر دارند و آن اینکه «چرا دکتر معین به عنوان پیشنهاددهنده این جبهه تا الان سکوت کرده و اکنون زمان آن فرا رسیده که وی شخصاً وارد شود و اختلافات را برطرف کند.»

● دفاعیات

به هرحال سوالات جدی ای در میان محافل سیاسی کشور درخصوص تشکیل جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر طرح شد که مهمترین آنها عبارتند از اینکه؛ «چرا جبهه مشارکت جلسات جبهه دموکراسی خواهی را جدی نمی گیرد و به جایش در جلسات جبهه اصلاحات حضور مستمر و جدی ای دارد؟

چرا سازمان ادوار تحکیم وحدت بعد از چند جلسه شرکت در جلسات جبهه و ایرادگیری های فراوان دیگر در جلسات جبهه حاضر نشد تا برای رفع مشکلات جبهه تلاش کند؟ و چرا دکتر معین سکوت را به کنار نمی نهد و درباره جبهه دموکراسی خواهی گفت وگو نمی کند تا شایعات برطرف شود و از همه مهمتر اینکه چند هفته ای است که جلسات جبهه تشکیل نمی شود؟»این سوالاتی بود که تصمیم گرفتیم دلیلش را از مخاطبانش جویا شویم.

در این پرس و جو ها اکثراً اصرار داشتند که نامشان برده نشود. بعد از تماس خبرنگار شرق با دکتر معین که همچنان حاضر نشد سکوتش را بشکند، تماسی هم با یکی از اعضای بلندپایه جبهه مشارکت برقرار شد که وی نیز با رد تمام شایعات مبنی بر عدم حضور مشارکت در جلسات جبهه و توجه بیشتر این حزب به جبهه اصلاحات حاضر به مصاحبه نشد و مصاحبه در این مورد را به زمان دیگری موکول کرد.اما یکی دیگر از اعضای جبهه مشارکت با بیان این مطلب که ملی - مذهبی ها هیچ قید و شرطی برای حمایت از دکتر معین نداشتند و مستندات آن جلسه هم موجود است در پاسخ به این انتقادات می گوید؛ «اینکه می گویند جبهه مشارکت توجهی به جلسات جبهه دموکراسی خواهی ندارد درست نیست.

چون موضوع جبهه در شورای مرکزی حزب مطرح شده و نظر اکثریت بر حمایت از تشکیل جبهه است. حال شاید بخش کوچکی مخالف باشند اما آن چیزی که مهم است برآیند موضع گیری های حزب و بیانیه حزب در این خصوص است. الان هم حزب به دنبال رفع مشکلات است و جلسات جبهه دموکراسی خواهی به زودی از سر گرفته خواهد شد و ما موانع را مرتفع خواهیم کرد.»وی در پاسخ به قسمت دیگری از انتقادات که مربوط به دکتر معین بود نیز می گوید؛ «اولاً دکتر معین همان زمان هم گفتند که چه در انتخابات پیروز شوند و چه شکست بخورند جبهه دموکراسی خواهی را تشکیل خواهند داد.

چون وعده انتخاباتی ایشان بود و خلف وعده درست نیست. از همین رو ایشان بارها در جلسات گفته اند که پیشنهاد می کنم به جای هر دو هفته یک بار، هر هفته دو بار برای جبهه دموکراسی خواهی تشکیل جلسه داده شود.» اعضای سازمان ادوار نیز با طرح این سوال که مگر سایر احزاب، دبیرکل شان در جلسات شرکت کردند که دبیرکل سازمان شرکت کند، هنوز از تمایل سازمان به تشکیل یک جبهه فراگیر صحبت می کنند البته به شرط آنکه یکسری از موانع و ضعف‌ها مرتفع شود.

● اشتراکات

اکنون شش طیف مورد نظر جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر است؛ شخص دکتر معین به عنوان پیشنهاددهنده تشکیل این جبهه، جبهه مشارکت به عنوان حزبی که از دکتر معین حمایت کرد و خود را مقید به دموکراسی می داند، نهضت آزادی و جریان ملی - مذهبی به عنوان طراحان اولیه یک جبهه فراگیر و دانشجویان به عنوان حامیان اولیه جبهه فراگیر برای پیشبرد دموکراسی و دفاع از حقوق بشر به عنوان نیروهای دموکراسی خواه در کشور مخاطبان اصلی این جبهه هستند. جبهه ای که اگرچه جلساتش به دو سال کشیده شده است و طولانی بودنش انتقادات فراوانی را موجب شده اما عدم تشکیلش یا حتی خنثی بودن و ضعیف بودنش در صورت تشکیل موجب ایجاد جو بی اعتمادی در جامعه خواهد شد. از این روست که یکی از فعالان سیاسی به خبرنگار شرق می گوید؛ « اگرچه برخی از دوستان فرصت سوزی کردند اما معتقدم باید جلوی فرصت سوزی های بیشتر را گرفت.»

یکی از اعضای نهضت آزادی نیز به شرق می گوید؛ « ما اجازه نمی دهیم تلاش دو ساله دوستان بدون جمع بندی به پایان برسد اما در عین حال هم نمی خواهیم که جو به گونه ای شود که باعث خوشحالی مخالفان اصلاحات شود. گفتمان جهانی و داخلی دموکراسی خواهی و حقوق بشر است و ما هم می خواهیم به این نیاز جامعه پاسخ دهیم.

پس نباید کار را خراب کنیم.» وی ضمن بیان این مطلب که «باید از این موانع به گونه ای عبور کنیم که راه را برای دموکراسی خواهان باز کنیم و از نفع مخالفان اصلاحات جلوگیری کنیم» می افزاید؛ « اکنون بعد از ۲ سال نشست و شعار دادن پیرامون تشکیل جبهه ای فراگیر از نیروهای دموکراسی خواه و بیان این مطلب که ما می خواهیم به نیاز راهبردی جامعه پاسخ دهیم هیچ خوب نیست که به اختلافات دامن بزنیم و موجب بی اعتمادی در جامعه شویم.»عضو جبهه مشارکت نیز براین اعتقاد است که « الان دیگر مساله آبرو در میان است. ما حتی نمی توانیم جبهه ای تشکیل دهیم که ابتر باشد و فقط برای این به وجود آمده باشد که بگوییم بله، ما هم کاری کردیم.

وگرنه تاثیر منفی ای که این رفتار خواهد گذاشت بسیار زیاد است. اکنون باید موانع را برطرف کنیم تا جبهه ای فراگیر و قوی داشته باشیم.»طیف دانشگاهی نیز معتقد است که «جبهه فراگیر نیاز بخش دموکراسی خواه جامعه است و نمی توان به راحتی از آن گذشت و تشکیل دهندگان این جبهه باید به انتقادات نیروهای دموکراسی خواه توجه کنند.»با این اوصاف تمام طیف های مخاطب این جبهه در یک اصل اشتراک نظر دارند و آن اینکه؛ «تشکیل جبهه ای فراگیر از نیروهای دموکراسی خواه و طرفدار حقوق بشر یک نیاز و ضرورت است و برای تشکیل آن باید هم انتقاد را به جان خرید و هم جدی تر بود.»

باید دید آیا همانگونه که تشکیل دهندگان این جبهه اذعان می کنند جلسات این جبهه در آینده نزدیک دوباره از سر خواهد گرفته شد و آیا به انتقادات پاسخ داده خواهد شد تا جبهه ای فراگیر و البته موثر تشکیل شود؟ ظاهراً گام اول برای پاسخ به این سوالات فراهم آوردن فضایی برای گفت وگوی رودرروی نقادانه و صریح است.

بابک مهدیزاده



همچنین مشاهده کنید