آشنایی بیشتر با بیماری «کهیر»

«کهیر», تورم قرمز رنگ پوست است که توأم با خارش در پوست ایجاد می شود هر ضایعه کهیر بعد از چند دقیقه تا چند ساعت بدون باقی گذاشتن اثر از بین می رود و سپس ضایعات جدید در محل های قبلی یا محل های جدید بوجود می آید

«کهیر»، تورم قرمز رنگ پوست است که توأم با خارش در پوست ایجاد می‌شود. هر ضایعه کهیر بعد از چند دقیقه تا چند ساعت بدون باقی گذاشتن اثر از بین می‌رود و سپس ضایعات جدید در محل‌های قبلی یا محل‌های جدید بوجود می‌آید. علت کهیر، خروج پلاسمای خون از مویرگ‌های کوچک خونی سطح پوست است که در اثر واسطه‌های شیمیایی، بخصوص «هیستامین» رخ می‌دهد. ترشح هیستامین از سلول‌هایی به نام «ماست‌سل» است.

اندازه ضایعات کهیر از کوچکی یک عدس تا بزرگی یک بشقاب متغیر است. ممکن است ضایعات به هم پیوسته باشد و نواحی وسیعی از پوست را بپوشاند. معمولا خارش شدید وجود دارد، ولی ممکن است سوزش یا به ندرت درد نیز وجود داشته باشد. کهیر بطور کلی بسیار شایع است و حدود ۱۰تا۲۰ درصد افراد حداقل یک‌بار در طول عمر مبتلا به کهیر می‌شوند. کهیر بطور معمول ظرف چند روز تا چند هفته بهبود می‌یابد، ولی در مواردی هم ممکن است سال‌ها و حتی دهه‌ها به طول انجامد و مرتبا حملات آن تکرار شود. چنانچه کهیر در نواحی خاصی مثل پلک‌ها و لب‌ها بروز کند، سبب تورم می‌شود که ممکن است باعث نگرانی بیمار شود، ولی این تورم ظرف ۱۲تا۲۴ ساعت برطرف می‌شود. ولی اگر بیمار دچار مشکل تنفسی یا بلع شود، باید بطور اورژانس تحت درمان قرار گیرد.

- کهیر حاد: کهیرهایی که کمتر از ۶ هفته از ایجاد آنها می‌گذرد، تحت عنوان «کهیر حاد» طبقه‌بندی می‌شوند. در این نوع کهیر علت معمولا تشخیص داده می‌شود. شایع‌ترین علل کهیر حاد؛ غذاها، داروها و عفونت‌ها هستند. نیش حشرات نیز می‌تواند سبب بروز کهیر شود.

- کهیر مزمن: کهیرهایی که بیش از ۶ هفته از بروز آنها می‌گذرد، «کهیر مزمن» نامیده می‌شوند. تعیین علت این نوع کهیر، اغلب بسیار مشکل است و در تعداد کمی از بیماران می‌توان علت را تشخیص داد. پزشک برای تعیین علت کهیر، باید سؤالات زیادی از بیمار بپرسد و معاینات متعددی را انجام دهد، ولی با وجود بررسی‌های زیاد در بیش از دو سوم این بیماران نمی‌توان علت کهیر را پیدا کرد.

● علل بوجود آمدن کهیر

بطور معمول در اکثر موارد علت زمینه‌ای خاصی وجود ندارد، ولی برخی عوامل، ارتباط قابل ملاحظه‌ای با بروز کهیر دارند که از جمله می‌‌توان عوامل زیر را نام برد:

۱)غذا و نوع تغذیه: مواد غذایی مانند گوجه‌‌فرنگی، موز، توت‌‌فرنگی، کیوی، بادمجان، تخم‌مرغ و همچنین برخی از تنقلات به ویژه آجیل (مانند بادام‌زمینی) و شکلات و در برخی افراد لبنیات مانند شیر و افزودنی‌های صنعتی به غذاها، غذاهای دارای مواد نگه دارنده (مانند کنسروها، سوسیس‌ها، کالباس، مایونز و...)، غذاهای با رنگ‌‌های افزودنی، نوشابه‌ها، بستنی، آدامس و همچنین بعضی از غذاهای دریایی مانند ماهی و میگو از جمله موادی هستند که می‌توانند زمینه‌ساز بروز کهیر باشند.

۲)داروها: برخی داروها مثل آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند پنی‌سیلین)، برخی از داروهای مسکن، داروهای ضدالتهاب مانند آسپرین، برخی از داروهای آرامبخش و خواب‌آور می‌‌توانند زمینه‌‌ساز بروز کهیر باشند. لازم به ذکر است بطور قطع در همه افراد این داروها باعث بروز کهیر نمی‌شوند.

۳)عوامل عفونی: برخی عفونت‌های تنفسی، به ویژه در کودکان، برخی از عفونت‌های باکتریایی و میکروبی و قارچی‌ با بروز حملات کهیر همراه هستند.

۴)عوامل دیگر: از عوامل دیگر می‌‌توان به نیش حشرات، برخی محرک‌های فیزیکی مانند فشار و گرما و نور خورشید اشاره کرد.

● علایم بیماری کهیر

مهم‌‌ترین علامت بیماری که بطور عمده باعث توجه بیماران و ناراحتی آن‌ها می‌‌شود، خارش شدید می‌‌باشد که با نشانه های دیگری نیز همراه است. این نشانه‌‌های همراه شامل لکه‌ها و دانه‌‌های برجسته پوستی بصورت پُررنگ، صورتی یا قرمز با اندازه و اشکال متفاوت هستند که در نقاط مختلف بدن مشاهده می‌‌شوند. هر یک از این ضایعات بطور معمول در عرض کم‌تر از ۲۴ ساعت فروکش می‌‌کنند، ولی ممکن است ضایعات جدید در سایر نقاط بدن ایجاد شوند. البته نکته قابل توجه این است که بهبودی ضایعات کهیری هیچگونه جوشگاه یا تغییر رنگ پوستی را همراه ندارد. اندازه کهیر گاهی در حد بسیار کوچک و چند میلیمتری و در مواردی بصورت ضایعات بزرگ در حد سانتیمتر مشاهده می‌‌شود. بطور معمول ضایعات کهیری همراه ترشح، دلمه و پوسته‌‌ریزی نمی‌‌باشد و در موارد اندکی ممکن است نمای ضایعه بصورت تاول دیده شود.

● راه‌های تشخیص کهیر

تشخیص بیماری بر اساس اظهارات و شکایت بیمار و همچنین نمای بالینی ضایعات می‌‌باشد که به آسانی قابل تشخیص است و در مواردی که ضایعات فوق به مدت طولانی و بیش از ۴۸ ساعت پایدار بمانند، انجام بررسی‌‌های گسترده، نظیر تکه‌برداری (نمونه‌برداری پوستی) به منظور تشخیص ضایعات مهم از جمله برخی التهابات عروقی، الزامی می‌‌باشد. در سایر موارد اکثرا نیاز به ارزیابی وسیع نیست.

● راه‌های درمان کهیر

با توجه به نقش میانجی «هیستامین» در بروز خارش و سایر نشانه‌های بیماری، مهمترین دارو برای درمان کهیر استفاده از مواد ضدِهیستامین است که با توجه به اشکال مختلف این دارو، در مورد هر یک از بیماران براساس وضعیت بیماری، یک نوع از آن توسط پزشک معالج تجویز می‌‌گردد و در برخی موارد مقاوم به درمان از داروهای دیگر نیز استفاده می‌‌شود. همچنین در مواردی که ضایعات کهیر به مدت طولانی و بیش از ۴۸ ساعت پایدار بمانند، انجام بررسی‌‌های گسترده، نظیر تکه‌برداری (نمونه‌برداری پوستی) به منظور تشخیص ضایعات مهم از جمله برخی التهابات عروقی، الزامی می‌‌باشد.