ساختارشكنی در فوتبال ایرانی

هنگامی كه در اوایل دهه ۷۰ تیم سایپا با تعدادی بازیكن تنومند از لحاظ فیزیكی و با مربیگری دكتر بیژن ذوالفقار نسب قهرمان لیگ فوتبال ایران شد همگان این تیم را به ارائه ضد فوتبال متهم می كردند آنهم در شرایطی كه از سالها قبل تیم های پل گراهام در انگلیس آرسنال و سپس لیدز دقیقاً مانند سایپا بازی می كردند

بارزترین مشخصه این تیم ها استفاده از بازیكنان بلندقامت با قدرت بدنی بسیار بالا، تجمع در مقابل محوطه جریمه خودی، بازی تخریبی و در نهایت ضربه زدن به حریف در ضد حملات و یا از روی ضربات شروع مجدد بود. به دلیل همین ذهنیت هنگامی كه سایپا این فصل را با ذوالفقارنسب آغاز كرد باز هم انتظار بازی های تدافعی از این تیم می رفت اما در ۱۰ هفته نخست لیگ پنجم این مربی سنت شكنی كرده و شیوه مربیگری خود را به كلی تغییر داده است. البته خود وی معتقد است كه نحوه بازی تیمش را با توجه به بازیكنانی كه در اختیار دارد انتخاب می كند و از گذشته نیز یك مربی حامی بازی تدافعی نبوده است. به هر حال حرف های مربی تیمی كه بر خلاف پیش بینی ها فوتبال زیبا ارائه می كند و در رده های بالای جدول قرار دارد قطعاً جالب خواهد بود.

رقابت های لیگ امسال با چهار دوره گذشته آن تفاوت های عمده ای دارد. در این فصل از رقابت ها، تعداد تیم هایی كه داعیه قهرمانی دارند و یا در یك سوم نخست فصل جدید شگفتی ساز شده اند كم نیست. یكی از این تیم های شگفتی ساز فصل تا اینجای كار سایپا می باشد. شگفتی نه از این جهت كه در حال حاضر در رده بالای جدول حضور دارد،بلكه از این جهت كه در این چند هفته، به یك باره سبك بازی خود را دگرگون ساخته و آن تیمی نیست كه در ابتدای فصل شاهدش بودیم.نارنجی پوشان سایپا در بازی مقابل پرسپولیس كه در هفته دوم رقابت های لیگ برتر انجام شد، یك بازی كاملاً فرسایشی و تخریبی را در دستور كار داشتند تا آنجا كه علی پروین سرمربی پرسپولیس پس از پایان آن بازی مقابل دوربین های تلویزیونی گفت: «من واقعاً برای تیم سایپا متأسفم. هر یازده بازیكن این تیم رفتند داخل دروازه خوابیدند و ...»به هر حال بیژن ذوالفقارنسب كه در زمان بازیگری خود به یك مدافع مستحكم شهره بود، طی این سالها هرگز تلاشی جدی از خود نشان نداده بود تا در عرصه مربیگری، به عنوان یك مربی تهاجمی شناخته شود. به همین دلیل همواره با نگاهی توأم با نوعی تمایل به بازی دفاعی، تیم های خود را راهی میدان می كرد.

دگردیسی سایپا

اما به یكباره سایپا در بازی با برق شیراز ۶ گل وارد دروازه این تیم كرد. زدن ۶ گل برای تیمی كه بازی دفاعی اصلی ترین شاخصه آن است، برای كمتر كسی قابل باور بود. از این پس دكتر در پاسخ به كسانی كه تیم او را دفاعی خطاب می كردند، موضع می گرفت و به بحث می پرداخت. او قبل از بازی با استقلال گفت: در این بازی خواهید دید چه تیمی در لاك دفاعی فرومی رود. ما برای پیروزی به میدان می رویم و تیمی كه دفاع می كند، اساساً محكوم به باخت است.سایپا پیش از این با استقلال بازی كرده و حتی این تیم را شكست داده بود، اما چه كسی فكر می كرد این تیم بتواند یكی از تهاجمی ترین و آماده ترین تیم های لیگ را به لاك دفاعی فرو ببرد؟ذوالفقارنسب پس از بازی در حالی كه تلاش می كرد تا كلامش رنگ و بوی فاتحان را نداشته باشد، گفت: «ما میانه زمین را از استقلال گرفتیم و استحقاق برتری بر این تیم را داشتیم. چنانچه بازیكنان ما در ضربات پایانی اندكی دقت به خرج می دادند، سایپا پیروز میدان می شد. در واقع بازی هجومی سایپا برابر استقلال باعث شد تا از آن پس منتقدان ازدكتر بیژن ذوالفقارنسب تجلیل كنند و حتی او را یك مربی صاحب سبك و تهاجمی معرفی كنند. فردای روز بازی با استقلال، این مربی میهمان فدراسیون دو و میدانی به مناسبت تقدیر از مدال آوران این رشته ورزشی در آكادمی ملی المپیك بود. در آن میهمانی مجری برنامه از ذوالفقارنسب تقدیر كرد و از حاضرین خواست به تشویق دكتر به خاطر بازی خوبش مقابل استقلال، بپردازند.با این حال دكتر ذوالفقارنسب در گفت وگو با مطبوعات، سایپا را تیمی معرفی می كند كه قصد قهرمانی ندارد. او درست یك روز پس از پیروزی ۴ بر یك مقابل ملوان در بندر انزلی این موضوع را مطرح می كند. در حالی كه چهار حریف قبلی ملوان، حتی یك امتیاز هم در انزلی نگرفته بودند، سایپا توانست در یك نیمه طوفان به پا كند و انزلی چی ها را به سرنوشت تیمی همچون برق شیراز دچار كند.دكتر پشت خط تلفن می گفت:بازی در انزلی همواره برای تیم ها مشكل ساز است و كمتر تیمی می تواند در بازی مقابل این تیم با دستی پر به خانه بازگردد. ملوان هواداران پرشوری دارد و حتی آنان، ورزشگاه شهرشان را به نیوكمپ تشبیه می كنند. به همین دلیل در اینجا جو ورزشگاه به شدت علیه تیم میهمان است.به هر حال باید باور كرد، تیم سایپا این روزها یكی از شگفتی سازان فوتبال لیگ برتر به شمار می آید، همان تیمی كه در سالهای ۷۲ و ۷۳ ، به عنوان قطب سوم فوتبال ایران، دو بار متوالی قهرمانی را از چنگ پرسپولیس و استقلال در آورد. سایپا با همان مربی، دوباره پس از گذشت یك دهه، ناقوس قطب شكنی را به صدا در آورده است. اگر آن روز جلال بشرزاد، مجید صالح، سیدعلی افتخاری، رامین محتشمی و ... در این تیم حضور داشتند و سایپا را قهرمان كردند، در این روز تعدادی جوان، می خواهند این كار را تكرار بكنند. هر چند كه ذوالفقارنسب این موضوع را نمی پذیرد و می گوید: «ما قصد داریم میانه های جدول را از آن خود كنیم. اگر بگویم سایپا امسال قهرمان می شود غلو كرده ام. تیم ما ابزار و شرایط لازم برای قهرمانی در رقابت های امسال را در اختیار ندارد. ما با همین شرایط پیش می رویم تا پس از خودباوری لازم، سال آینده به عنوان قهرمانی در رقابت های لیگ دست پیدا كنیم.» در حالی كه پرسپولیس و استقلال در بهترین شرایط، همواره از مسائل حاشیه ای رنج می برند، سایپا از این بابت مشكلی ندارد. سایپایی ها نسبت به سال گذشته كه انواع و اقسام برچسب های عجیب و غریبی به این تیم نسبت داده شده، در وضعیت بهتری قرار دارند، پنداری آرامش ذوالفقارنسب به تیم تحت رهبری اش سرایت كرده است و سایپا این روزها فقط به تمرینات منظم فكر می كند.دكتر می گوید: بچه های ما شخصیت پیدا كرده اند و تمام اسلوب های رایج فوتبال را رعایت می كنند. ما تمرینات منظمی را پشت سر می گذاریم و ارزیابی حریفان یكی از اصلی ترین برنامه های ماست كه فكر می كنم در این خصوص موفقیت آمیز عمل كنیم.

مسعود حسینی