جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

فرهنگ ناموران معاصر ایران


فرهنگ ناموران معاصر ایران

زندگینامه نویس از یك سو باید اطلاعات و اسناد مورد نیاز كارش را گردآوری كند و از سوی دیگر با این اطلاعات و اسناد , زندگینامه مورد نظر را طوری سامان بخشد كه به صورت یك اثر هنری یكپارچه درآید و فرهنگ ناموران معاصر ایران به شایستگی توانسته است زندگینامه مشاهیر ایران را ارائه نماید

جلد دوم فرهنگ ناموران معاصر ایران به همت نشر سوره وابسته به حوزه هنری در ۶۱۸ صفحه به حروف «الف الی س» اختصاص یافته است. بی شك یكی از وظایف فرهنگ یاد شده ارائه شناخت و آگاهی درباره سرآمدان یك صد سال گذشته است. این انسان ها میراث های گوناگون ایران از تاریخ، هنر و دین گرفته تا اخلاق و ارزش ها ، سیاست و اقتصاد و به طور كلی تمامیت «زندگی جمعی» جامعه ایران را بر دوش داشته اند. از دیدگاه تهیه كنندگان این فرهنگ ، زندگینامه نویسی در زمره تاریخ نگاری می گنجد و هدف از آن نیز روایت صحیح و درستی از زندگی یك فرد است. اصولاً تاریخ نگاری با كلیات و زندگی جمعی افراد سروكار دارد .

زندگینامه نویس از یك سو باید اطلاعات و اسناد مورد نیاز كارش را گردآوری كند و از سوی دیگر با این اطلاعات و اسناد ، زندگینامه مورد نظر را طوری سامان بخشد كه به صورت یك اثر هنری یكپارچه درآید و فرهنگ ناموران معاصر ایران به شایستگی توانسته است زندگینامه مشاهیر ایران را ارائه نماید .

در یك صد سال گذشته ، نظام ارزش ها ، آداب و اخلاق و هنر و فرهنگ و فن انسان ایرانی زیر و رو شد . جامعه ایران تحت فشار تب و تاب ها و تنش ها ، تحولی وسیع یافت . ارزش ها و جهت زندگی چهره ای تازه به خود گرفت و با افزایش آگاهی اجتماعی ، مسئولیت های انسان ایرانی نیز بیشتر شد و برای رسیدن به شرایط زیستی دلخواه و خوشایند به چالش در دایره زمان افتاد . این چالش ها و تنش ها ، صورت های تازه ای از هستی را در كار آورد كه به نظمی تازه بدل شد و یكی از وظایف فرهنگ ناموران ارائه شناخت و آگاهی درباره هسته های اصلی یك صد سال گذشته است .

فرهنگ ناموران برای سهولت كار خود مرحله زمانی ۱۳۰۰ الی ۱۴۰۰ هجری قمری را مبنا قرار داده است . این مرحله زمانی ، حواشی نیز دربر دارد و این حواشی آن را به بیش از ۱۵۰ سال بسط می دهد . در این فرهنگ علاوه بر درگذشتگان نامی ، سرآمدان زندگی امروزی هم مدنظر قرار گرفته است . در شكل بندی این فرهنگ تهیه كنندگان با این پرسش روبه رو بوده اند كه تعریف «نامور» چیست و با چه مصداق و ملاكی می توان این صفت را به كسی اطلاق كرد؟ برای این فرهنگ آنچه در درجه اول اهمیت بوده است زندگی افرادی است كه در قلمروی از كوشندگی های بشری حاوی ابتكار عمل بوده و چیزی بر دستاوردهای علمی و فرهنگی و سیاسی و غیره آن افزوده است . یا افرادی كه زندگی آنها با ذهنی جوینده ، مداوم در پویش و بالندگی بوده و لحظات آنها از تجارب گوناگون انسانی آكنده شده و همواره در جهت نوآوری و مراحل كمال كارشان گام برداشته اند . زندگی هایی كه از روحیه مقاوم و خروشنده انسانی حكایت دارد و سهمی در پرورش سلیقه پاره ای از مردم داشته اند .

افرادی كه در سراسر طول عمر خود برای تبیین پیوستگی با محیط زمان و مكان خویش و دگرگونی آن به نفع انسان های دیگر كوشیده اند . زندگی انسان ها ابزاری برای كاركردهای اجتماعی است . بی گمان از درون این كاركردها است كه اجتماعات بشری شكل می گیرد و چارچوب خود را ظاهر می سازد و به جایگاهی در فرهنگ جهانی دست می یابد . زندگی و هستی انسان ها است كه جهان های گوناگون فراز می آورد و در قالب تاریخ ها و تمدن ها و فرهنگ های انسانی متبلور می شود . برای تهیه این فرهنگ به مدت شش سال به گونه تمام وقت فیش نگاری شد . به موازات این كار تمام نشریات ، اعم از روزنامه ، هفته نامه ، ماهنامه ، فصلنامه و سالنامه و حتی بولتن های وزارتخانه ها و سازمان ها ، بیش از هزار عنوان به وسیله ۴۰ تن از كارشناسان به طور تمام وقت بررسی و فیش نگاری شد .

حاصل كار ۴۲۵۰۰ فقره پرونده علمی بود . كاری كه بیش از اندازه با سادگی و ساده انگاری شروع شده بود ، بر اثر گذشت زمان ، بسط و توسعه می یافت و درك از فرهنگ فزونی می گرفت . در خلال هفت سالی كه فیش نگاری و تشكیل پرونده ها و گردآوری اطلاعات در كار بود كاركنان این فرهنگ برای بهسازی آن ، نشست های عمومی متعددی برگزار كردند . ارسال نامه به ناموران برای تهیه زندگینامه خودنگاشته و پیگیری امور مربوط به آن ، گردآوری عكس و تصویر و برقراری ارتباط با ناموران به منظور رفع نواقص و كاستی های زندگی خودنگاشته به هنگام نگارش از دیگر اقدامات تهیه كنندگان این فرهنگ بوده است . برای تهیه این فرهنگ یك شورای عالی و سه گروه علمی شكل گرفت و هر گروه دربردارنده پنج عضو است .

گروه اول زندگینامه شخصیت های سیاسی _ اقتصادی و نظامی ، گروه دوم زندگینامه شخصیت های علمی و مذهبی و گروه سوم زندگینامه شخصیت های ادبی ، هنری و ورزشی را تهیه و تدوین كرده است . در جلد دوم این فرهنگ زندگینامه بسیاری از شخصیت های سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی ، ادبی ، هنری ، علمی و ورزشی ایران به همراه تصویری از آنان ارائه شده است . هرچند جلد دوم فرهنگ ناموران با فاصله سه ساله نسبت به جلد اول آن وارد بازار كتاب شده است اما بی تردید به زودی در میان پژوهشگران به جایگاه شایسته ای در میان فرهنگ هایی از این قبیل دست خواهد یافت .

فرهنگ ناموران معاصر ایران _ جلد دوم

شورای عالی فرهنگ ناموران معاصر ایران

سوره مهر

نوبت اول: ۱۳۸۴

محمود فاضلی



همچنین مشاهده کنید