شنبه, ۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 20 April, 2024
مجله ویستا

قانون , مسئولیت زباله های بیمارستانی را به شهرداری بسپارد


قانون , مسئولیت زباله های بیمارستانی را به شهرداری بسپارد

اتوكلاو یك سیستم ناكار آمد برای زباله های بیمارستانی است چراكه اكثر بیمارستان های ماگنجایش تعبیه چنین سیستمی را در درون خود ندارند و به علت پراكندگی نظارت برعملكرد بسیار مشكل است

یكی‌ از بحث‌هایی‌ كه‌ در جمع‌آوری‌ زباله‌ وجود دارد، بحث‌ جمع‌آوری‌ و امحای‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ است‌ كه‌ براساس‌ قانون‌ پسماندهای‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌، جزو زباله‌های‌ خطرناك‌ است‌. براساس‌ قانون‌ پسماندها، جمع‌آوری‌ و امحای‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ برعهده‌ تولیدكنندگان‌ آن‌، كه‌ همان‌ بیمارستان‌ها هستند، است‌، اما طی‌ چند سال‌ گذشته‌ شاهد كشمكش‌های‌ زیادی‌ بین‌ شهرداری‌ و وزارت‌ بهداشت‌ برسر جمع‌آوری‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ بودیم‌. برهمین‌ اساس‌ با دكتر ابوالفضل‌ ابراهیمی‌، مدیرعامل‌ سازمان‌ بازیافت‌ شهرداری‌ تهران‌ گفت‌وگویی‌ انجام‌ داده‌ایم‌.

وضعیت‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ چگونه‌ است‌ و جمع‌آوری‌ آن‌ برعهده‌ كیست‌؟

تكلیف‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ را قانون‌ مشخص كرده‌ است‌. خوشبختانه‌ زمانی‌ كه‌ در سال‌ ۱۳۸۳ در مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ قانون‌ پسماندها تصویب‌ شد، طبق‌ ماده‌ ۲ این‌ قانون‌ و تبصره‌های‌ مربوط‌ انواع‌ و اقسام‌ زباله‌ها را تعریف‌ كرده‌ و زباله‌های‌ پزشكی‌ را در زمره‌ زباله‌های‌ ویژه‌ و خطرناك‌ قرارداده‌ است‌. در این‌ قانون‌ متولی‌ جمع‌آوری‌ زباله‌های‌ بیمارستان‌ خود تولیدكنندگان‌ آن‌ یعنی‌ بیمارستان‌ و درمانگاه‌ها هستند.

پس‌ این‌ كشمكش‌ها برسر جمع‌آوری‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ چیست‌؟ و با زباله‌های‌ بیمارستان‌ چه‌ باید كرد؟

متاسفانه‌ وزارت‌ بهداشت‌ برای‌ رفع‌ مشكل‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ همت‌ نمی‌كند. وزارت‌ بهداشت‌ باید به‌ هر تصمیمی‌ كه‌ می‌رسد عملیاتی‌ كند. در حال‌ حاضر چهار، پنج‌ روش‌ بیشتر برای‌ امحای‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ وجود ندارد. یا باید در درون‌ بیمارستان‌ها گندزدایی‌ شده‌ و بی‌خطر شود. مانند سیستم‌های‌ اتو كلاو، گندزدایی‌ شیمیایی‌ و هیدرو كلاو و... یا باید درست‌ بسته‌بندی‌ شود و با یك‌ سیستم‌ جمع‌آوری‌ بهداشتی‌ به‌ سیستم‌ مركزی‌ برده‌ شود و در آنجا سوزانده‌ یا دفع‌ بهداشتی‌ شود. (كپسولیشن‌ یا تثبیت) غیر از این‌ چند روش‌ وجود ندارد.

سازمان‌ بازیافت‌ براساس‌ پروژه‌هایی‌ كه‌ انجام‌ داده‌ به‌ این‌ موضوع‌ رسیده‌ است‌ كه‌ در كلانشهرهایی‌ مانند تهران‌ كه‌ بیش‌ از هفت‌ هزار مركز پزشكی‌ اعم‌ از مطب‌، داروخانه‌، آزمایشگاه‌، تزریقات‌، درمانگاه‌، بیمارستان‌، رادیولوژی‌ و... وجود دارد و ۲۲ شهر را در خود جای‌ داده‌ است‌، سیستم‌ اتوكلاو جوابگو نیست‌ و سرنوشت‌ آن‌ مانند سرنوشت‌ زباله‌سوزهای‌ داخل‌ بیمارستان‌ها می‌شود كه‌ بعد از چند ماه‌ توسط‌ سازمان‌ حفاظت‌ محیط‌ زیست‌ تعطیل‌ شد. تعطیلی‌ آن‌ هم‌ به‌ دلیل‌ خروجی‌های‌ خطرناكی‌ بود كه‌ در هوا متصاعد و باعث‌ عقیمی‌ و دیوانگی‌ مردم‌ در دراز مدت‌ می‌شود.

اتو كلاو یك‌ سیستم‌ ناكار آمد برای‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ است‌ چراكه‌ اكثر بیمارستان‌های‌ ماگنجایش‌ تعبیه‌ چنین‌ سیستمی‌ را در درون‌ خود ندارند و به‌ علت‌ پراكندگی‌ نظارت‌ برعملكرد بسیار مشكل‌ است‌. ازسوی‌ دیگر در همه‌ بیمارستان‌ها متخصصان‌ كار با دستگاه‌های‌ اتوكلاوها وجود ندارد. در حال‌ حاضر برای‌ استریل‌ كردن‌ لوازم‌ پزشكی‌ با اتوكلاو مشكل‌ داریم‌ چه‌ رسد به‌ اتوكلاو ۵۰ تا ۱۰۰ تن‌ زباله‌ عفونی‌ و بهداشتی‌. از طرفی‌ همه‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ قابلیت‌ استریل‌ شدن‌ در اتوكلاو را ندارند. اندام‌های‌ انسان‌، زباله‌های‌ عفونی‌، داروهای‌ فاسد شده‌ امكان‌ قرار گرفتن‌ در اتو كلاو را ندارند زیرا گازهایی‌ تولید می‌كنند كه‌ تمام‌ بیمارستان‌ را مسموم‌ می‌كند.

بهترین‌ روش‌ برای‌ امحای‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ چیست‌؟

WHO كه‌ قبله‌گاه‌ تمامی‌ پزشكان‌ و جامعه‌ بهداشتی‌ است‌، در یك‌ جدول‌ انواع‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ را تقسیم‌بندی‌ كرده‌ و روش‌های‌ امحای‌ آن‌ را نیز آورده‌ است‌. در این‌ جدول‌ بهترین‌ سیستمی‌ كه‌ می‌تواند تمام‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ اعم‌ از تیز و برنده‌؛ عفونی‌، ساتوكستیك‌، پسماندهای‌ دارویی‌ و شیمیایی‌ و... را امحا كند، منهای‌ زباله‌های‌ رادیو اكتیویته‌، نوعی‌ زباله‌سوز نسل‌ سوم‌ به‌ نام‌ «روتالی‌ كلین‌» یا «كوره‌ دوار» است‌ كه‌ دارای‌ دو مخزن‌ است‌. درجه‌ مخزن‌ اول‌ تا ۶۰۰ درجه‌ است‌ و مخزن‌ دوم‌ بالای‌ ۱۲۰۰ درجه‌ است‌ و در این‌ دما هیچ‌ پاتوژنی‌ زنده‌ نمی‌ماند تا مشكل‌ ایجاد كند.

از سوی‌ دیگر خروجی‌های‌ این‌ زباله‌سوز، به‌ علت‌ حرارت‌ بالا، فیلتر شده‌ و گازهایی‌ مثل‌ دایوكسین‌ و پوران‌ كه‌ تهدید كننده‌ سلامت‌ انسان‌ است‌ توسط‌ این‌ فیلترها گرفته‌ می‌شود، اما وزارت‌ بهداشت‌ زیربار این‌ قضیه‌ نمی‌رود، حتی‌ ما علی‌رغم‌ اینكه‌ وظیفه‌ قانونی‌ در این‌ باره‌ نداشتیم‌ چون‌ متولی‌ شهری‌ هستیم‌ و سلامت‌ شهروندان‌ برای‌ ما مهم‌ است‌، مطالعاتی‌ در این‌ باره‌ انجام‌ داده‌ایم‌ و حتی‌ شرایط‌ مناقصه‌ زباله‌سوز را در آورده‌ایم‌ و به‌ سازمان‌ محیط‌ زیست‌ هم‌ ارسال‌ كرده‌ایم‌ و سازمان‌ محیط‌ زیست‌ هم‌ تایید كرد. فقط‌ وزارت‌ بهداشت‌ باید حداقل‌ هزینه‌های‌ اجرایی‌ و بهره‌برداری‌ این‌ سیستم‌ را پرداخت‌ كند. برآورد سازمان‌ بازیافت‌ برای‌ جمع‌آوری‌ پسماندهای‌ بیمارستانی‌ كه‌ به‌ شیوه‌ درست‌ جداسازی‌ بسته‌بندی‌ شده‌ باشد، تاریخ‌ تولید زباله‌ و بخش‌های‌ آن‌ مشخا باشد و با ماشین‌های‌ مخصوص‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ حمل‌ شود، برای‌ هر كیلو ۱۲۰ تومان‌ است‌. در حال‌ حاضر برای‌ هر كیلو زباله‌ دو تاسه‌ تومان‌ باید پرداخت‌ كنند كه‌ متاسفانه‌ این‌ مبلغ‌ را هم‌ نمی‌پردازند. چون‌ می‌دانند در هر حال‌ شهرداری‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ آنها را جمع‌آوری‌ می‌كند.

به‌ نظر شما مشكل‌ اصلی‌ از كجاست‌؟

در حقیقت‌ دغدغه‌ بیمارستان‌ها زباله‌ نیست‌ و صرفاً درمان‌ است‌. یكی‌ از بزرگترین‌ مشكلات‌ ما این‌ است‌ كه‌ بیمارستان‌های‌ ما رویكرد پزشكی‌ درمانی‌ دارند و فاقد رویكرد بهداشتی‌ هستند.

این‌ مشكل‌ متوجه‌ قانون‌ پسماندها هم‌ می‌شود چراكه‌ جمع‌آوری‌ و امحای‌ زباله‌ها را برعهده‌ بیمارستان‌ها گذاشته‌ و حتی‌ ناظر نیز وزارت‌ بهداشت‌ است‌ و این‌ یعنی‌ نظارت‌ یك‌ سازمان‌ برخودش‌. در صورتی‌كه‌ باید جمع‌آوری‌ و امحای‌ زباله‌های‌ بیمارستانی‌ برعهده‌ مدیریت‌ اجرایی‌ شهری‌ گذاشته‌ شود و بیمارستان‌ها مكلف‌ شوند كه‌ هزینه‌ جمع‌آوری‌ و امحای‌ آن‌ را بپردازند.

هزینه‌ جمع‌آوری‌ هر كیلو زباله‌ بیمارستانی‌ و امحای‌ آن‌ با دستگاه‌ های‌ مخصوص‌ چقدر است‌؟

هزینه‌ جمع‌آوری‌ هركیلو زباله‌ بیمارستانی‌ ۱۲۰ تومان‌ و سوزاندن‌ آن‌ با زباله‌سوزهای‌ نسل‌ سوم‌ نیز ۱۰۰ تومان‌ است‌ كه‌ روی‌ هم‌ هركیلو زباله‌ تا مرحله‌ امحا ۲۲۰ تومان‌ هزینه‌ دارد.

از سوی‌ دیگر ما می‌توانیم‌ با استفاده‌ اززباله‌های‌ بیمارستانی‌ و امحای‌ آن‌ با زباله‌سوزهای‌ نسل‌ سوم‌، انرژی‌ و برق‌ تولید كنیم‌ و بدین‌ وسیله‌ از زباله‌های‌ بیمارستانی‌ یك‌ فرصت‌ ایجاد كنیم‌. در حقیقت‌ فقط‌ وزارت‌ بهداشت‌ باید قبول‌ كند كه‌ هزینه‌های‌ این‌ طرح‌ را بپردازد. ما نیز بسرعت‌ مناقصه‌ را برگزار كرده‌ و بخش‌ خصوصی‌ را دعوت‌ به‌ كار می‌كنیم‌. در این‌ صورت‌ مشكلی‌ برای‌ شهر و شهروند، شهرداری‌ و سیستم‌ وزارت‌ بهداشت‌ پیش‌ نمی‌آید. اگر روزی‌ هم‌ زباله‌ دیر جمع‌ شد، بد امحا شد و... سیستم‌ را جریمه‌ كنند.

تولید روزانه‌ زباله‌ بیمارستانی‌ و بهداشتی‌ در تهران‌ چقدر و از چند مركز بهداشتی‌ است‌؟

در حال‌ حاضر از ۳۳۳ مركز بهداشتی‌، درمانی‌ و بیمارستانی‌ كه‌ زباله‌های‌ آنان‌ جمع‌آوری‌ می‌شود، حدود ۷۰ تا ۸۰ تن‌ زباله‌ به‌ دست‌ می‌آید. البته‌ ما اعتقاد داریم‌ كه‌ همه‌ زباله‌های‌ تولیدی‌ بیمارستانی‌ نیست‌ و زباله‌های‌ آشپزخانه‌یی‌، باغبانی‌ و... نیز در آنها مخلوط‌ است‌، اما براساس‌ تخمین‌ها با تفكیك‌ زباله‌های‌ متعارف‌ و غیرمتعارف‌ بیش‌ از ۳۵ تن‌ زباله‌ بیمارستانی‌ در این‌ مراكز بهداشتی‌ نخواهیم‌ داشت‌، اما باید توجه‌ داشت‌ كه‌ بیش‌ از شش‌ هزار مطب‌، درمانگاه‌، داروخانه‌ و... در شهر تهران‌ وجود دارد كه‌ برای‌ زباله‌ آنها هیچ‌ مدیریتی‌ اعمال‌ نمی‌شود و این‌ زباله‌ها با زباله‌ شهری‌ مخلوط‌ می‌شود.

وزارت‌ بهداشت‌ باید در این‌ زمینه‌ فكری‌ كند كه‌ یا زباله‌های‌ این‌ مراكز به‌ صورت‌ هفتگی‌ به‌ نزدیك‌ترین‌ بیمارستان‌ تحویل‌ شود یا سیستم‌ حمل‌ و نقل‌ جداگانه‌یی‌ برای‌ آن‌ تعریف‌ شود و به‌ صورت‌ هفتگی‌ زباله‌های‌ این‌ مراكز درمانی‌ جمع‌آوری‌ شود. چراكه‌ زباله‌های‌ تزریقاتی‌ به‌ مراتب‌ خطرناك‌تر از زباله‌های‌ بیمارستانی‌ از نظر آلودگی‌ است‌. در حقیقت‌ آن‌ نظارت‌ كه‌ بر روی‌ زباله‌های‌ بیمارستان‌ها وجود دارد، در مطب‌ها، درمانگاه‌های‌ خصوصی‌ كوچك‌ و... وجود ندارد و این‌ موضوع‌ باعث‌ می‌شود كه‌ زباله‌های‌ آلوده‌ به‌ داخل‌ زباله‌های‌ شهری‌ راه‌ یابد و آن‌ را نیز آلوده‌ كند.

فرهاد اسماعیلی‌



همچنین مشاهده کنید