علم در جام جهانی فوتبال

اگر نمی توانید ۵ هفته منتظر بمانید و ۶۴ مسابقه را ببینید تا بفهمید چه كسی برنده جام جهانی می شود, برخی فرمول های ریاضی وجود دارند كه وعده پیش بینی برنده نهایی را قبل از مسابقات می دهند جمله «فرمول پیروزی در جام جهانی»

● دانشمندان به كمك فوتبالیست ها می آیند

۱ _ مهیج ترین ورزش دنیا

در یك تحقیق ریاضی كه در ژانویه سال ۲۰۰۶ به چاپ رسید چیزی را ثابت كرد كه میلیون ها طرفدار فوتبال در سراسر دنیا بی شك از قبل آن را حدس می زدند: فوتبال نه تنها محبوب ترین ورزش دنیا است، بلكه مهیج ترین آنها هم هست البته در صورتی كه شما هیجان را براساس «بسامد آشفتگی» (upset frequency)، یعنی احتمال اینكه یك تیم ضعیف یك تیم خوب را شكست دهد، اندازه گیری كنید. اگر معیارتان چنین باشد، فوتبال بسیار مهیج تر از بیسبال، بسكتبال و هاكی است.

۲ _ پیش بینی كردن برندگان

اگر نمی توانید ۵ هفته منتظر بمانید و ۶۴ مسابقه را ببینید تا بفهمید چه كسی برنده جام جهانی می شود، برخی فرمول های ریاضی وجود دارند كه وعده پیش بینی برنده نهایی را قبل از مسابقات می دهند؛ جمله «فرمول پیروزی در جام جهانی». این فرمول خاص به برزیل بالاترین شانس اول شدن را می دهد و پس از آن فرانسه، آلمان و هلند قرار می گیرند. اما انگلستان در رده نهم قرار داده می شود. بنابراین به نظر من یك جای كار این فرمول اشكال دارد.

گرچه شاید خیلی هم بد نباشد كه نتایج خوبی نصیب انگلستان نشود. یك بررسی آماری دیگر كه در سال ۲۰۰۵ انجام شده، نشان می دهد كه طرفداران تیم ها در صورت باخت تیم محبوبشان با احتمال كمتری باعث دردسر دیگران و صدمه زدن به خودشان می شوند، تا زمانی كه تیم شان بازی را ببرد.

۳ _ رفتار زشت

یك راه دیگر برای مقابله با طرفداران پرخاشگر استفاده از یك سیستم صوتی هوشمندانه است كه پژوهشگرانی از هلند آن را ساخته اند. آنها متوجه شدند كه اضافه كردن كمی پژواك (اكو) از بلندگوها به دم گرفتن كلمات زشت توسط تماشاگران آنقدر جمعیت را گیج می كند كه نمی توانند به فریاد زدن هماهنگ ادامه دهند.

۴ _ قرمزها برنده می شوند

پژوهش های علمی وعده كمك به مدیران و بازیكنان تیم ها در رقابت با حریفانشان را هم می دهند، برای مثال، یك گزارش منتشر شده از دانشگاه دورهام در ماه مه ۲۰۰۵ نتیجه گیری می كند تیم هایی كه لباس قرمز می پوشند بیشترین بخت پیروزی را دارند.

۵ _ كفش های بی نقص

هنگامی كه نوبت به وسایل و تجهیزات مربوط به فوتبال می رسد ایده های ابتكاری فراوانی را می توان سراغ كرد. یك فرآیند تولید سریع به نام «قالبگیری لیزری» به زودی این امكان را فراهم می كند كه كفش های فوتبال دقیقاً به اندازه پای بازیكنان ساخته شود و از یك ماده هوشمند به نام «۳۰ d»، كه در حالت عادی انعطاف پذیر است، اما در پاسخ به ضربه سخت و سفت می شود، می توان برای ساختن دستكش های دروازه بانی بهتر و سایر انواع وسایل حفاظتی برای بازیكنان استفاده كرد.

۶ _ سقلمه زدن برای تمرین

یك ایده حتی عجیب و غریب تر برای «یك جلیقه مخصوص ورزشی لمسی» است كه حاوی برانگیزاننده هایی است كه می توانند ضمن تمرین كردن فشار یا سقلمه ملایمی به بازیكنان وارد آورند. این فشار به آنها پیام خواهد داد كه دارند به طور نادرست تمرین می كنند یا حتی می تواند به آنها بفهماند كه كدام یك از عضلاتشان را باید تمرین دهند.

۷ _ چشم به آسمان

در تورنمنت امسال در پشت صحنه ها نیز تكنولوژی های جدید متعدد IT (فناوری اطلاعات) مورد آزمون قرار می گیرند. شبكه های مراقبتی طرفداران تیم ها را در استادیوم ها دنبال خواهد كرد و وب سایت هایی به پوشش زنده بازی ها خواهند پرداخت و خبر و تحلیل را برای فوتبالدوستانی كه در خانه ها هستند فراهم خواهند آورد.

۸ _ آفساید ناممكن

اما همه اخبار امسال برای طرفداران و بازیكنان فوتبال مثبت نیست. یك بررسی انجام شده توسط پژوهشگران دانماركی در سال ۲۰۰۰ نشان می دهد كه ممكن است تصمیمات غلط داوری در مورد آفساید اصولاً اجتناب ناپذیر باشد.

این امر به خاطر ناممكن بودن این كار است كه فرد داوری كننده همزمان به توپ و بازیكن چشم بدوزد.

۹ _ تعیین كردن مسیر شوت قوسی

یك بررسی دیگر كه در ماه مارس سال ۲۰۰۶ به وسیله پژوهشگران دانشگاه كوئینز بلفاست منتشر شد بیانگر آن است كه سیستم بینایی انسانی اصولاً نمی تواند مسیر توپی را كه در هوا قوس برمی دارد به درستی پیش بینی كند. این نتیجه گیری برای دروازه بانانی كه امسال با شوت های قوس دار دیوید بكام یا روبرتو كارلوس مواجه می شوند بسیار ناراحت كننده خواهد بود.

۱۰ _ سر زدن

در بررسی های علمی گوناگونی هم كه در مورد صدمات بدنی خاص فوتبال انجام شده معلوم شده است كه با سر زدن توپ یا هد زدن باعث آسیب های گردنی معینی می شود. همچنین فوتبال با افزایش خطر ابتلا به یك نوع بیماری عصبی وخیم، «بیماری نورون محرك» ارتباط داده شده است.

۱۱ _ روبات فوتبالیست

شاید در درازمدت راه حل همه مشكلات فوق واداشتن روبات ها به بازی كردن فوتبال برای ما باشد. به نظر می رسد روبات ها از هم اكنون در فوتبال دستی استادی تمام عیاری یافته اند و بعضی روبات ها حتی ثابت كرده اند كه می توانند حریفان قدری برای انسان ها در فوتبال باشند.

New Scientist, Jun. ۲۰۰۶

ویل نایت

ترجمه: علی ملائكه