بیماری دیابت از تعریف تا واقعیت

جهان درحالی وارد قرن ۲۱ شد كه بیش از ۱۴۰ میلیون نفر مبتلا به بیماری دیابت بودند در این میان, سهم كشور ما حدود ۵ ۳ تا ۴ میلیون نفر دیابتی است

جهان درحالی وارد قرن ۲۱ شد كه بیش از ۱۴۰ میلیون نفر مبتلا به بیماری دیابت بودند. در این میان، سهم كشور ما حدود ۵/۳ تا ۴ میلیون نفر دیابتی است. روز جهانی دیابت - ۲۱ آبان ماه - درحالی به پایان رسید كه فدراسیون جهانی دیابت اعلام كرد هزینه های كنترل و درمان دیابت ۱۰ درصد بودجهِ ملی بهداشت جوامع را به خود اختصاص می دهد و نیمی از آن صرف درمان عوارض مزمن دیابت می شود.دكتر اسدالله رجب، رئیس انجمن دیابت ایران نیز اعلام كرد سالانه ۹۰۰ میلیون دلار (بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان) صرف هزینه های درمانی دیابت در كشور می شود.این درحالی است كه متخصصان و كارشناسان پیوسته از روند رو به رشد بیماری دیابت در كشورمان به عنوان شایع ترین بیماری غدد درون ریز در دهه های اخیر هشدار می دهند.با این همه گزارش های رسمی از شیوع ۵ درصدی بیماری دیابت در ایران خبر می دهد. افزون بر این، بیماری دیابت در ردیف سه عامل اول مرگ و میر در دنیا است. بیماری زایی این عارضه چه از نظر هزینه های درمانی و چه از جهت ازكارافتادگی، بسیار بالاست و یكی از عمده ترین مسایل بهداشتی - درمانی در جوامع به شمار می رود.از سویی دیگر، همراهی آن با چاقی و افزایش چربی خون، احتمال ایجاد بیماری قلبی - عروقی را به عنوان اولین عامل مرگ و میر در انسان به شدت افزایش می دهد. ازاین رو تا كید وزارت بهداشت و سازمان های مسئول كشور تنها بر توجه به مقولهِ بیماری دیابت معطوف نبوده و در زیرمجموعهِ این توجه بر اهمیت كنترل و پیشگیری از چاقی و آموزش مهارت های زندگی نیز تصریح شده است.

بیماری دیابت از تعریف تا واقعیت

در دهه های اخیر برای شناخت عوامل خطر بیماری های مهم غیرواگیر، مطالعات متعددی انجام شده است. از جمله این بیماری ها دیابت قندی به عنوان شایع ترین بیماری غدد درون ریز است.متخصصان گروه بیماری های غدد درون ریز، دیابت را یكی از شایع ترین بیماری های متابولیك در قرن حاضر می دانند كه منجر به ناتوانی و مرگ زودرس می شود و عوارض حاد و دیررس آن تهدیدهای عمده ای برای سلامتی فرد به شمار می رود. در تعریف این بیماری می گویند: دیابت بیماری مزمنی است كه در اثر كمبود یا كاهش اثر انسولین در بدن ایجاد می شود.بر همین اساس دیابت چهارنوع مختلف دارد كه شایع ترین نوع آن، دیابت نوع یك و دو است.به گفتهِ متخصصان این رشته، دیابت ملیتوس نوع یك، بیماری خودایمنی است كه به علت تخریب پیشرونده سلول های بتای جزایر لانگرهانس به وجود می آید.این بیماری بیشتر در میان كودكان، نوجوانان و افراد زیر ۳۰ سال مشاهده شده و به ندرت افراد بالای ۳۰ سال به آن مبتلا می شوند.در این نوع دیابت، بدن افراد به اندازهِ كافی انسولین ترشح یا تولید نمی كند و درنتیجه فرد دیابتی از همان ابتدای شروع دیابت نیاز به تزریق انسولین دارد. مطالعات اپیدمیولوژیك نشان داده كه حدود ۱۰ درصد از دیابتی ها را مبتلایان به بیماری دیابت نوع یك تشكیل می دهد و دیابت نوع دو كه شایع ترین نوع دیابت است ۸۰ درصد بیماران دیابتی را تشكیل می دهد. بیماری دیابت نوع دو بیشتر افراد بالای ۲۵ سال را مبتلا می سازد. پزشكان علت اصلی ابتلا به آن را كم تحركی و تغذیه نادرست می دانند.به واقع چاقی یك ریسك فاكتور مسلم برای بیماری های قلبی - عروقی، ابتلا به دیابت نوع دو و سكته و مرگ و میر افراد است. ازاین رو درمان این نوع دیابت در آغاز با فعالیت جسمی و تغذیه صحیح كنترل شده و درصورت كنترل نشدن از داروهای خوراكی پایین آورندهِ قندخون استفاده می شود.پزشكان و متخصصان شایع ترین علایم دیابت را پرادراری، پرنوشی، كاهش وزن، بی حوصلگی، خستگی، سستی، دیرخوب شدن زخم ها، تاری دید و گرسنگی كاذب عنوان می كنند. به اعتقاد آنان درصورتی كه قندخون كنترل نشود، فرد دیابتی دچار بیماری های قلبی و عروقی، بیماری های كلیوی، بیماری های اعصاب یا نوروپاتی دیابتی می شود. افزون بر این، بیماری های چشمی و حتی كوری هم از جمله شایع ترین عوارض بیماری دیابت است.

چاقی؛ اپیدمی پنهان

بررسی های اخیر حاكی از افزایش هشداردهنده شیوع چاقی در سراسر جهان است. چاقی از جمله بیماری های مزمن مرتبط با اختلال در متابولیسم چربی است كه شیوع آن از نیمه اول قرن بیستم بیشتر شده است. در سال های اخیر، هم در كشورهای توسعه یافته و هم در كشورهای درحال توسعه شیوع چاقی به طور فزاینده ای رو به افزایش گذاشته است. به گونه ای كه برخی صاحبنظران از مشكل شیوع چاقی به عنوان یك اپیدمی پنهان یاد كرده اند.امروزه چاقی فقط از جنبه ارتباط با بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، فشارخون، هیپرلپیدمی و سرطان مورد توجه قرار نمی گیرد. بلكه به عنوان یك عامل عمده خطر یاmajor riskfactor مطرح است. نتایج حاصل از بررسی ها و مطالعات انجام شده در ایران حاكی از افزایش شیوع چاقی در میان جوانان، نوجوانان و بزرگسالان كشورمان است.براساس برآوردهای انجام شده بیش از ۲۴ میلیون نفر از جمعیت كشورمان دارای افزایش وزن بوده و یا چاق هستند.برهمین اساس پزشكان و متخصان، از افزایش شیوع چاقی در ایران به عنوان زنگ خطری برای ابتلای به بیماری دیابت و عوارض ناشی از آن یاد می كنند شعار امسال روز جهانی دیابت نیز <مبارزه با چاقی برای پیشگیری از دیابت> تعیین شده است.

بیمه شدگان و عوارض ناشی از بیماری دیابت

پزشكان بر این باورند اقدامات مراقبتی پیگیر و مداوم در پیشگیری از عوارض دیابت، كنترل قندخون و قندادرار و عوارض دیابت می تواند نقش به سزایی در امر درمان بیماران مبتلا به دیابت و بروز كمتر عوارض ناشی از این بیماری داشته باشد.با این وجود اغلب مبتلایان به دیابت، درمان دیابت را تنها منحصر به مصرف دارو یا تزریق انسولین می دانند.یكی از بیماران بیمه شده مبتلا به دیابت می گوید: متا سفانه با وجودی كه در مراكز درمانی تامین اجتماعی كلیه خدمات درمانی و دارویی موردنیاز بیماران دیابت به رایگان برای آنان ارایه می شود، اما اگر یك بیمار دیابتی بخواهد همواره قندخون خود را درحد طبیعی و نرمال تنظیم كند باید ماهانه چیزی حدود ۵۰ هزار تومان بپردازد، چون هزینهِ وسایل كنترل های روزانه قندخون یا قند ادرار زیاد است.از سویی دیگر یكی از بازنشستگان مبتلا به بیماری دیابت هم تصریح می كند: با وجودی كه اغلب سالمندان و بازنشستگان مبتلا به بیماری دیابت هستند اما متا سفانه مراكز دارویی تامین اجتماعی این قبیل داروهای موردنیاز بازنشستگان را به میزان محدودی در اختیار آنان قرار می دهند و همین مسا له موجب شده است بیماران دیابتی كه اغلب بازنشسته و سالمند هستند برای دریافت دارو و سرنگ موردنیاز خود به اجبار مراجعات مكرری به داروخانه های تامین اجتماعی داشته باشند.

---