ادبیات مقاومت

فلسطینیان، ملتی نبودند كه در برابر هجوم بیگانه سر خم كرده و تسلیم شوند. درست از لحظه اشغال، مقاومت و مبارزه هم آغاز شد. این مبارزه سلاح های گوناگونی را به كار گرفت. از خشن ترین …

فلسطینیان، ملتی نبودند كه در برابر هجوم بیگانه سر خم كرده و تسلیم شوند. درست از لحظه اشغال، مقاومت و مبارزه هم آغاز شد. این مبارزه سلاح های گوناگونی را به كار گرفت. از خشن ترین ابزار چون مسلسل و توپ و تانك تا نرم ترین و لطیف ترین سلاح كه شعر باشد و داستان.

اهل ادب فلسطین به ویژه شاعران با آثار خود در تهییج و ایجاد فضای مبارزه سهم بسزایی در پیشبرد مبارزات داشتند. شاعرانی چون محمود درویش توانستند شعری بسرایند كه روح آن سرشار از مقاومت و ستیز با اشغالگران بود.

نكته قابل توجه درباره این گروه، حضور جهانی آنهاست. سروده های شاعران فلسطینی به دلیل قدرت و استحكام شعری و نیز به جهت روح استعمار ستیزی شان، توانست مرزهای ملی و منطقه ای را شكسته و جهانی شود. علاوه بر ملت های عرب كه زبان شاعران و نویسندگان فلسطینی را از آن خود می دانستند، بسیاری از ملت ها هم مضامین این شعرها را همسو با ایده ها و آرمان های خود دیده، با آن احساس یگانگی می كردند. مفاهیمی چون مقاومت در برابر سلطه جویی و استكبار توانست جای خود را در میان ملت ها و گروه های مختلف باز كرده و محكم كند. به همین جهت است كه شعر فلسطین، شعر مقاومت و مبارزه شد و شكلی جهانی به خود گرفت.

گرچه امروزه شعر جایگاه رفیع خود را از دست داده ونمی تواند همچون دهه های ۶۰ و ۷۰ میلادی تأثیرگذار باشد، اما شعر مقاومت و مبارزه همچنان زنده است. شعر نه تنها در فلسطین كه در بسیاری از جوامع، گستردگی و نفوذ خود را از دست داده است ولیكن بسیاری از شاعران- چه لبنانی، چه فلسطینی و...- مفهوم ستیز و مقاومت را در خود جای داده اند. نگاهی به متن سرودهای مقاومت و نیز توجه در شعر شاعران كشور خودمان حكایت از آن دارد كه شعر مقاومت همچنان از ابزارهای پرقدرت ملت فلسطین در مبارزه با اسرائیل است.

آنچه در این میان نباید مورد غفلت قرار گیرد، پراكندگی این شاعران و شعرهاست. برای معرفی و شناختن شعر فلسطین جا دارد و باید كه مجموعه ای از شاعران و شعر مقاومت مكتوب شود تا آشنایی با آنها مقدور و ممكن گردد.

طبیعی است برگزاری جشنواره های ادبی این امكان را فراهم می آورد تا بخشی از شعر مقاومت جمع آوری و شناسایی شود. اگر قرار است ادبیات مقاومت، حضور خود را همچنان تثبیت كرده و در ذهن و روان مردم جای گیرد گردآوری و تدوین آنها از طرق گوناگون چون برگزاری مسابقات و جشنواره های ادبی امری ضروری و لازم خواهد بود.

رضا یونسی