قصه های خوب, برای بچه های خوب

مهدی آذر یزدی سالها تجرد اختیار کرد,و به عشق کودکان سالها قلم به دست برای کودکان از قصه های ایرانی نوشت

«مهدی آذر» به سال ۱۳۰۱ شمسی در «خرمشاه» حومه یزد در یک خانواده (جدید الاسلام) متولد شده، پدرش «حاجی علی اکبر رشید» مردی مذهبی و متعصب و اهل قرآن و دعا و شغلش زراعت بوده که خط نیکو می نوشته و یک دیوان شعر از مناقب و مراثی مذهبی از خود به یادگار گذاشته. جد «آذز» رشید نام زرتشتی بوده که پیش از مسلمان شدنش نیز همین اسم را داشت. وی اکنون در بین زرتشتیان یزد اقوامی دارد و به این نسب نیز افتخار می کند زیرا عقیده دارد که نجیب ترین افراد جامعه ما همینانند که از همه مردم روزگار حسابی تر زندگی می کنند و در سراسر جهان در میان این ایرانیان خالص و اصیل حتی برای نمونه یک قاتل، یک روسپی، یک متکدی یا یک خائن به ملک و ملت نمی توان پیدا کرد. تحصیلات «آذر یزدی» فقط در رشته عربی و مذهبی است. زیرا پدرش عقیده داشت که مدارس جدید اخلاق را فاسد می کند اما برخلاف آرزوی پدر او نتوانست یک آخوند تمام عیار باشد و پس از اینکه از حصن و حصین چند کتاب معین و محدود رهایی یافت و راه مطالعه آزاد را پیدا کرد از زیر بار عمامه خارج شد و به کار پرداخت و به جای عدم وسیله تحصیل رسمی تا می توانست کتاب خواند.

چون اهل کار است هرگز نتوانسته است در هیچ انجمن ادب یا حزب یا دسته ای وقتی بگذراند و دو شغل مطلوبش حرفه عکاسی و کار کتاب است.

اولین شعر چاپ شده اش از سال ۱۳۲۰ در «گلهای رنگارنگ» دیده می شود (دوست، من شماره ۲۶). از سال ۱۳۲۳ مقیم تهران است. برخی از اشعار سیاسی و فکاهی اش در سال ۱۳۲۴ روزنامه «آشفته» به امضای الف. مفرد، تماشاچی و غیره چاپ شده از تألیفاتش چند کتاب ناشیرین با اسامی (بی مسمایی) منتشر کرده اند، کتاب «خودآموز عکاسی» آذر در سال ۱۳۳۲ به وسیله بنگاه مطبوعاتی آذر انتشار یافت و این کتاب وی را به حرفه عکاسی کشید و با اینکه در اتحادیه عکاسان تهران عضویت دارد باز مقیم عالم کتاب و مطبوعات است. از کتابهای دیگر وی: «خودآموز شطرنج» و «قصه های خوب برای بچه های خوب»، چاپ امیرکبیر و «لبخند» چاپ معرفت منتشر شده و آثار دیگرش از جمله «فرهنگ لغات و اصطلاحات محلی یزد» هنوز چاپ نشده است.

وی در عکاسی ماهر است، در شطرنج دست دارد، عربی را در موقع طلبگی آموخته و انگلیسی را پیش خود فرا گرفته، در غلط گیری و امور چاپ کتاب تخصص دارد. از اشعار او دو منظومه «بابای من» و «نوروزنامه» دو اثر مفصل انتقادی است که انتخاب بردار نیست و یک جا باید چاپ شود.

وی در زمینه ها و موضوعات مختلف آثاری دارد بجز غزل و چند نمونه از اشعار اوست

سالهاست که کودکان و نوباوگان دیروز و امروز ایران با نام مهدی آذر یزدی آشنایند. نامی که با رؤیاها و خاطرات خوش کودکی آنها، همراه شده و با نام قصه های ایرانی پیوند خورده است. این نام همان قدر برای کودکان و نوجوانان آشناست که برای بزرگان و اهل قلم، زیرا زمانی با «قصه های خوب برای بچه های خوب» و «مثنوی بچه خوب» او همگام و صمیمی بودند و چون به نوجوانی پا گذاردند با «شعر قند و عسل» و «قصه های تازه از کتابهای کهن» او دمخور شدند. در نوجوانی هم با خواندن «خودآموز عکاسی» و «خودآموز شطرنج» او به جوانی پای نهادند و در بزرگی و میانسالی با چاپ و تصحیح بسیار وزین «مثنوی معنوی مولوی» روزگار را به سر می برند.

بی گمان نقشی که آذر یزدی در پی ریزی نثر روان و کودکان در نثر معاصر از لحاظ آشنایی کودکان و نوجوانان با ادب غنی و پربار پارسی داشته انکار ناپذیر است. اکنون که با نام و جایگاه آذر یزدی در ادب معاصر آشنا شدیم، نگاهی گذرانیز به زندگی و آثار او می اندازیم.

مهدی فرزند علی اکبر رشید به سال ۱۳۰۰ ش در محله خرمشاه یزد در خانواده ای کشاورز به دنیا آمد، پدرش به دلیل باورهای مذهبی خود نگذاشت تا او به مدرسه برود. از این رو تا اوان جوانی تنها از پدر خویش مختصر سواد خواندن و نوشتن و از مادر بزرگ قرآن را یاد گرفت و بیشتر روزگارش به کار رعیتی و کشاورزی می گذشت.

در جوانی راهی به مرکز شهر جست و با کار در کارگاه جوراب بافی و سپس کتابفروشی یزد، با دنیای کتاب آشنا شد. دو سال در «کتابفروشی یزد» که خود در بازارخان به راه انداخته بود به کار مشغول بود. سپس برای پیوستن به جمع دوستداران دانش و علم راهی تهران شد. بیش از پنجاه سال در تهران به کارهای مختلف حروفچینی و غلط گیری مطبعی و کتابفروشی و حتی عکاسی پرداخت و امرار معاش کرد.

آذر یزدی در همین آمد و رفت ها به ویژه کار در چندین مؤسسه مطبوعاتی معتبر، بیش از سی جلد کتاب را چاپ و منتشر کرد که به غیر از دوره هشت جلدی «قصه های خوب برای بچه های خوب» و دوره ده جلدی «قصه های تازه از کتابهای کهن» می توان به کتابهای: مثنوی بچه خوب، شعر قند و عسل، خاله گوهر، گربه تنبل، گربه ناقلا، دستور طباخی و خانه داری (به عربی هم ترجمه شده است)، خودآموز عکاسی، خودآموز شطرنج، لبخند، قصه های ساده، یاد عاشورا، چهل حدیث، قصه های پیامبران و سرانجام هم تصحیح مثنوی معنوی مولوی اشاره کرد که بیشتر این آثار بارها تجدید چاپ شده است.

همچنین ایشان چندین کتاب دیگر در دست تألیف دارد که امیدواریم به زودی راهی بازار کتاب شود. این کتابها عبارتند از: جلدهای نهم و دهم قصه های خوب برای بچه های خوب، فرهنگ یزدی، مکتب خانه، جنگل مولا و دوره جدید قصه هایی دیگر از ادب پارسی.

آذر یزدی سال ۱۳۴۳ از سازمان یونسکو جایزه ای دریافت کرد و سال ۱۳۴۵ نیز دو کتابش به عنوان آثار برگزیده «کتاب کودک» انتخاب شدند.

پس از انقلاب هم چهره ماندگار شد و محفل‌ها و انجمن‌های مختلف برای او بزرگداشت های متعدد برپا کردند.

آذر یزدی چند سالی بودکه به زادگاه خود برگشته و قصد آن داشت تا با فراغت و آسایشی که اخیراً برایش فراهم گشته بود، هم به نگارش وتدوین کارهای انجام ناشده اش بپردازد و هم به تالیف آثار جدید دست یازد.

وی متولد سال ۱۳۰۱ در خرمشاه بود. این نویسنده که چندی پیش از یزد نزد پسرخوانده‌ خود به کرج آمده بود، پس از جراحی پا، به علت عفونت ریه و کهولت سن در بیمارستان بستری بود. همچنین دهم تیرماه به منظور ایجاد مجرایی از ناحیه‌ گلو برای تنفس بهتر و کار گذاشتن دستگاه مخصوص برای تنفس، تحت عمل جراحی قرار گرفت.

مجموعه «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» از مشهورترین آثار آذر یزدی بود که وی در آنها به بازنویسی قصه های کهن برای کودکان پرداخته بود.

وی مدتها بود از عفونت ریه رنج می بردو در سن ۸۷ سالگی در روز پنج شنبه ۱۸ تیرماه سال جاری در بیمارستان آتیه‌ تهران درگذشت.

پیکر این نویسنده فقید ساعت ۹ صبح امروز شنبه ۲۰ تیرماه از مقابل خبرگزاری قرآنی ایران به سمت قطعه‌ هنرمندان بهشت زهرا (س) تشییع خواهد شد.