پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

دارالفنون دوم ایران


دارالفنون دوم ایران

در بزرگداشت هفتاد و چهارمین سال تأسیس دبیرستان ماندگار حکیم نظامی قم

نام‌آوران و بزرگان علم و دانش که همچون ستاره‌ای درخشان در آسمان ادب و فرهنگ ایران بودند، به تدریس و تعلیم و تربیت در دبیرستان ماندگار حکیم نظامی قم مشغول و با ادامه تحصیل به درجه دکترا و مقام استادی رسیدند و اکثر آنها با تألیفات ذی‌قیمت خود در آسمان ادب و فرهنگ ایران خوش درخشیدند.

نام عده‌ای از این نام‌آوران از سال ۱۳۱۷ (سال افتتاح دبیرستان) تا سال ۱۳۳۳ به ترتیب حروف الفبا عبارت است از:

۱ـ غلامحسین آل‌یاسین (دبیر و رئیس دبیرستان) ۲ـ دکتر غلامعلی اخروی (دبیر و رئیس فرهنگ) ۳ـ دکتر محمدامین ریاحی ۴ـ سیداحمد توکل (دبیر و رئیس دبیرستان حکمت) ۵ ـ‌شهید آیت‌الله دکتر محمد حسینی بهشتی ۶ـ مرتضی جوادی ۷ـ دکتر عباس حرّی (دبیر و بنیانگذار مؤسسه ملی زبان) ۸ ـ رضا جزّی ۹ـ جواد رهنما (دبیر و رئیس فرهنگ) ۱۰ـ دکتر مهدی خاتمی ۱۱ـ اکبر راد افشار ۱۲ـ دکتر حسن سادات ناصری ۱۳ـ ذکریا سردشتی ۱۴ـ‌ علی‌اکبر شهابی (دبیر و رئیس فرهنگ) ۱۵ـ دکتر محمدهادی شفیعی‌ها (دبیر و رئیس فرهنگ) ۱۶ـ استاد علی‌اصغر فقیهی (دبیر و رئیس دبیرستان) ۱۷ـ دکتر بهرام فره‌وشی ۱۸ـ دکتر حسین کریمان ۱۹ـ دکتر سیدمحمد غروی ۲۰ـ دکتر ابوالفضل مصفا ۲۱ـ محمدحسین مشایخ فریدنی (دبیر و رئیس فرهنگ) ۲۲ـ دکتر امیرحسن یزدگردی.

(به جز شماره‌های ۲ و ۶ و ۷ و ۱۰ و ۱۱ و ۱۳ و ۱۹ که حیات دارند و سایة آنها بر سر ماست، بقیه این بزرگان درگذشته‌اند که برای آنها طلب آمرزش داریم.)

در سال ۱۳۱۴ شمسی، شهر قم شهر کوچکی بود با چند خیابان کوچک و جمعیت اندک، کوچکی شهر به حدی بود که وقتی مؤذّن بدون بلندگو در گلدسته‌های صحن حضرت معصومه(س) اذان می‌گفت، بانگ اذان او به تمام شهر می‌رسید. ضمناً از نظر امکانات فرهنگی نیز چندان غنی نبود.

مجموع دبستان‌های ملی و دولتی شهر در حدود ده باب یا کمی بیشتر بود و تنها دبیرستان منحصر به فرد و نمونه شهر نیز دبیرستانی بود دارای ۳ کلاس متوسطه در یک خانه محقر و قدیمی با چند دبیر دانشسرایی و چند دبیر با تحصیلات قدیمی که عده دانش‌آموزان آن در حدود ۱۰۰ نفر بود. این دبیرستان، حکمت نام داشت؛ دبیرستان حکمت.

اداره آموزش و پرورش آن زمان که به نام اداره فرهنگ نامیده می‌شد، در ۲ اتاق در دبیرستان حکیم نظامی قم مستقر بود که یک اتاق آن اختصاص به رئیس فرهنگ داشت و اتاق دیگر، سایر قسمت‌های اداره مثل دبیرخانه، حسابداری، تدارکات و کارگزینی در آن مستقر بودند و عدة کارمندان آن هم به ۱۰ نفر نمی‌رسید.

نیاز شهر قم در آن تاریخ (۱۳۱۴ شمسی) به یک دبیرستان کامل ۶ کلاسه و مدرن امروزی بود که دانش‌آموزان بتوانند در آن ادامة تحصیل دهند و پس از پایان کلاس سوم متوسطه مجبور به ترک تحصیل و یا عزیمت به تهران نباشند که کاری مشکل بود و برای همه این امر، امکان‌پذیر نبود.

در آن تاریخ، روحانی دانشمند و آینده‌نگر و روشن‌بین، شادروان سیدعلی‌اکبر برقعی (متولد ۱۲۷۸ و وفات ۱۳۶۶ شمسی ـ پدر استاد ممتاز دانشگاه تهران دکتر هبت‌الدین برقعی، جراح و متخصص بیماری‌های گوش و گلو و بینی) صاحب امتیاز و مدیر مدرسه سنایی (حیات) به وزیر فرهنگ وقت شادروان علی‌اصغر حکمت (وزارت او ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۷ بوده) پیشنهاد و یادآور ساخت که یک دبیرستان کامل ۶ کلاسه شد.

این نظر نیکو مورد موافقت علی‌اصغر حکمت قرار گرفت و در آبان ۱۳۱۴ (برابر نیمه شعبان ۱۳۵۴ قمری) نامبرده قطعه زمینی به مساحت ۷۵۰۰۰ مترمربع از اراضی باغ معصوم‌آباد که مشجر به درختان انار بود (همان محل فعلی دبیرستان) از آستانه مقدس حضرت معصومه(س) دریافت و با حضور بزرگان و نخست‌وزیر وقت و معتمدین شهر و رجالی که از تهران برای افتتاح بیمارستان فاطمی در آن روز به قم آمده بودند، کلنگ ساخت بنای عظیم دبیرستان حکیم نظامی را در باغ مشجر ذکر شده به زمین زد.

بنا به سرعت در ظرف کمتر از ۲ سال با نظارت و سرپرستی دو مهندس فرانسوی که در استخدام دولت ایران در ادارة عتیقه‌جات بودند به نام سیرو و گدار با کمک معماران قابل قم در بهترین شرایط و امکانات موجود با آب و هوای گرمسیر با نمای آجری زیبا در میان آن باغ مشجر در ۲ طبقه با کلاسهای بهداشتی وسیع دارای نور کافی و سقف بلند و مجهز به کتابخانه، آزمایشگاه، سالن نطق و مناظره، اتاق دبیران، زمین‌های ورزشی (والیبال، بسکتبال و فوتبال) و ساختمان مسکونی در ورودی بنا برای نگهبان با آخرین سبک معماری با زیربنای ۱۵۰۰ مترمربع در سال ۱۳۱۵ شمسی به پایان رسید و افتتاح بنا تا سال ۱۳۱۷ جهت آماده شدن وسایل و تجهیزات دبیرستان به طول انجامید. این بنا در سال تحصیلی ۱۸ـ۱۳۱۷ افتتاح و بازگشایی شد.

شاگردان مدرسه ۳ کلاسه حکمت که ذکر آن گذشت، به این دبیرستان نوبنیاد منتقل و مشغول تحصیل شدند و شهر قم برای اولین بار در این سال دارای کلاس چهارم متوسطه شد.

در زمان گشایش و افتتاح دبیرستان، علی‌اصغر حکمت وزیر فرهنگ از سمت وزارت معزول و به جای او اسماعیل مرآت جانشین وی گردیده بود.

نام این دبیرستان از ۲ جهت قرار بود دبیرستان حکمت نامیده شود، اول این‌که آن دبیرستان ۳ کلاسه قدیمی که دبیرستان حکمت نام داشت، تعطیل و محصلان آن به این دبیرستان نوبنیاد منتقل شوند.

دوم این که مبتکر و سازنده و مؤسس این بنا علی‌اصغر حکمت بود و زحمت و دقت زیادی در ساختن آن مبذول نمود و تمایل داشت که نام خود را که حکمت بود، بر آن بگذارد و برای تثبیت این نام آیه‌ای از کلام‌الله مجید انتخاب کرد که در آن کلمه حکمت به چشم می‌خورد و بر سردر ورودی سالن همایش دبیرستان با خط زیبا و کاشیکاری نصب نمود که هنوز پس از ۷۴ سال این کتیبه به همان شکل مشاهده می‌شود: «یوت الحکمه من یشاء فقد اوتی خیراً کثیرا».

دوست و یار دیرین علی‌اصغر حکمت، شاعر توانا و دانشمند آن روزگار، به مناسبت دوستی و صمیمیت نزدیک با وی، اشعار نغزی در توصیف بنا و مدح حکمت سرود که با گچ‌بری و خط زیبایی در سقف سرسرای ورودی بنا نصب و هنوز پا برجاست.

در آن اشعار، در ۲ بیت نام حکمت را آورده که مشخص است این دبیرستان قرار بوده حکمت نامیده شود. در مصرع دوم بیت آخر نیز ماده تاریخ بنا ذکر شده که چنین است: «کلید کامها در دست داناست = ۱۳۱۵»

وزیر نامور حکمت پی افکند

به قم کاخی که بس ستوار و زیباست

دبیرستان حکمت گشت نامش

که کانِ دانش و باغ هنرهاست

جوانان اندرین گلزار چینند

گل کردار نیک و گفته راست

کلید فرّهی و کامیابی

از این در جست هر کش چشم بیناست

به تاریخش رشید یاسمی گفت:

کلید کامها در دست داناست

در آن زمان، نشانی برای آن دبیرستان انتخاب شد که عبارت است از یک «ح» و «ح» دیگر وارونه پهلوی آن که آن «ح» کلمة اول نام حکمت است و در بالا و پایین آن کلمه دانایی توانایی به چشم می‌خورد. بر بالای این نشان با خط زیبا و کاشی‌کاری نفیسی، شعر «توانا بود هر که دانا بود» نصب گردیده که این نشان و این شعر هنوز برجاست. انجمن دانش‌آموختگان دبیرستان حکیم نظامی قم این نشان را برای سربرگ نامه‌های خود انتخاب کرده است.

در زمان افتتاح بنا چون حکمت از کار برکنار و به جای او اسماعیل مرآت به وزارت فرهنگ رسیده بود و در زمان او بود که دبیرستان آماده افتتاح گردید، پس وی با زیرکی خاصی نام دبیرستان را از حکمت به «حکیم نظامی» تغییر داد. از آنجا که به نظر می‌رسد اسماعیل مرآت روابط حسنه و خوبی با شادروان علی‌اصغر حکمت نداشته و ضمناً حکمت معزول رضاشاه هم بود، به دلایل واهی زیر، این نام را تغییر داد:

۱ـ مرآت در موقع افتتاح بنا گفت که بر بدنة خارجی آن که آجری است، با کاشیکاری و در قسمت داخلی بنا با گچ‌بری و خط زیبا اشعاری نصب شده که تمام از دیوان حکیم نظامی است.

۲ـ در همان زمان افتتاح در فرمانداری قم همایشی در بزرگداشت حکیم نظامی برگزار شد که شرکت‌کنندگان به استناد این دو بیت، نظامی را اهل قم و قمی و از ده «تا» از توابع شهرستان تفرش دانستند.

چو در گرچه در بحر گنجه گمم

ولی از قهستان شهر قمم

به تفرش دهی هست «تا» نام او

نظامی از آنجا شده نام‌جو

این در حالی است که اکثر دانشمندان و فضلا و محققین، این دو بیت را منصوب به نظامی نمی‌دانند و آن‌را الحاقی تصور می‌کنند.

مرآت بدون در نظر گرفتن این‌که اولاً دبیرستان قدیمی سه کلاسة قم که حکمت بوده تعطیل و شاگردان آن به این مکان جدید منتقل شده‌اند، ثانیاً سازنده و مؤسس آن همکار خود علی‌اصغر حکمت است و بدون در نظر گرفتن اشعار رشید یاسمی که در دو بیت نام حکمت و نام دبیرستان حکمت ذکر شده، با زیرکی خاص و دلایل واهی نام دبیرستان را به دبیرستان حکیم نظامی تغییر داد و کتیبه‌ای به شرح زیر در میان اشعار رشید یاسمی با گچ‌بری نصب نمود که هم‌اکنون نام حکمت و حکیم نظامی پهلوی هم مشاهده می‌شود: «ساختمان دبیرستان حکیم نظامی قم در آذر ماه یکهزار و سیصد و هفده خورشیدی به پایان رسید.»

در اینجا باید متذکر شد که در سال ۱۳۶۰ نام دبیرستان بدون دلیل موجه از حکیم نظامی به امام صادق(ع) تغییر یافت.با توجه به مصرع دوم بیت آخر اشعار رشید یاسمی که تاریخ بنا را ۱۳۱۵ شمسی ذکر می‌کند و با توجه به این‌که در کتیبة دیگر پایان بنا آذر ۱۳۱۷ شمسی ذکر شده، چنین به نظر می‌رسد که ساختمان اصلی بنا در سال ۱۳۱۵ شمسی به پایان رسیده و تا افتتاح و آماده شدن میز و نیمکت و دیگر تجهیزات تا سال ۱۳۱۷ شمسی، مدت ۲ سال وقفه حاصل شده است.

دبیرستان حکیم نظامی در سال تحصیلی ۱۸ـ۱۳۱۷ شمسسی رسماً افتتاح و آغاز به کار کرد. شاگردان مدرسه قدیمی حکمت قم ـ که ذکر آن در سطور قبل گذشت ـ به این دبیرستان منتقل شدند و بدین ترتیب، برای اولین بار شهر قم دارای دبیرستان کامل ۶ کلاسه با دبیران تحصیل‌کرده دانشگاهی گردید.

شاگردان کلاس سوم مدرسة قدیمی به کلاس چهارم ارتقاء پیدا کردند و از ترک تحصیل و عزیمت آنها به تهران جلوگیری شد. در سال ۱۹ـ۱۳۱۸ این دبیرستان دارای کلاس پنجم و در سال ۱۳۲۰ـ۱۳۱۹ دارای کلاس ششم متوسطه شد.

اولین دورة فارغ‌التحصیلان این دبیرستان بنا به گفتة شادروان استاد علی‌اصغر فقیهی ۶نفر بودند که در خرداد ۱۳۲۰ فارغ‌التحصیل شدند.

اسامی این ۶ نفر عبارت بود از: محمدخان بیگدلی ۲ـ محمود بشارتیان ۳ـ صادق اشـراقی ۴ـ حسن خلیلی ۵ ـ یحیی بشارتیان ۶- دکتر تقی پناهنده.گفتنی است که ۴ نفر از این افراد همیشه در جلسات سالانه ما شرکت می‌کردند. در عکسی که ملاحظه می‌کنید، ۴ نفر از آنها در کنار استاد خود شادروان علی‌اصغر فقیهی مشاهده می‌شوند. از این ۴ نفر آقای یحیی بشارتیان و دکتر تقی پناهنده حیات دارند و ۴ نفر دیگر درگذشته‌اند. این عکس مربوط به سال ۱۳۷۵ در گردهمایی انجمن دبیرستان در باغ رویال ونک تهران است.

با افتتاح دانشگاه تهران در عهد پهلوی اول و حضور جوانان تحصیل‌کرده دانشگاهی، دبیرستان حکیم نظامی قم به این موهبت مفتخر شد که جوانان فارغ‌التحصیل دانشگاهی برای تدریس به این دبیرستان بیایند.این دبیران به چند جهت قم را برای شغل دبیری و تدریس خود انتخاب می‌کردند:

اولاً شاگردان ممتاز و اول دانشکده‌ها حق انتخاب اول مکان شغلی خود را داشتند.

ثانیاً اکثر آنها قم را انتخاب می‌کردند که از محضر آیات عظام و مراجع تقلید درک فیض نمایند.

ثالثاً بتوانند به تهران نزدیک باشند تا در رشتة تحصیلی خود ادامه تحصیل داده و درجة دکترا بگیرند.

رابعاً سهولت رفت و آمد قم به تهران و بالعکس در تمام ساعات شبانه‌روز با مناسبات چهارگانة فوق برای شهر قم و برای دانش‌آموزان دبیرستان حکیم نظامی آن توفیق بزرگی بود که چنین استادان و دبیران آن زمان را برای خود داشته باشند. و مشخص است که وجود استاد و دبیران دانشمند و لایق، نتیجة خوبی در بر داشته و آن تحویل شاگردان ممتاز و باتجربه به جامعه است.

از ذکر نام این محصلان دانشمند که هرکدام در مقام‌های علمی دانشگاهی کشور حضور دارند و عده آنها هم زیاد است، خودداری کرده و تنها به ذکر نام تنی چند از دبیران اکتفا می‌کنم.

۱ـ شادروان دکتر بهرام فره‌وشی که در آن زمان رشته زبان فرانسه را تدریس می‌کرد و بعدها به درجة دکترا مفتخر و استاد زبان پهلوی شد.

۲ـ شادروان دکتر حسین کریمان که سالهای ۲۴ـ۱۳۲۷ در قم تدریس می‌کرد و از جمله نوابغی بود که کتاب‌های او هرکدام در جای خود بی‌نظیر است. کتاب ری باستان و تهران قدیم و حال او از کتاب‌های مهم و مرجع به شمار می‌آید.

۳ـ شادروان علی‌اصغر فقیهی که با نوشتن ۲ کتاب تاریخی، تاریخ آل‌بویه و شاهنشاهی عضدالدوله دیلمی شاهکاری در تاریخ‌نگاری ایران بود و همچنین ترجمه نهج‌البلاغه او کتاب سال شناخته شد. ضمناً نامبرده در سال ۱۳۲۷ و ۱۳۲۸ ریاست دبیرستان را بر عهده داشت.

۴ـ شهید آیت الله دکتر محمد حسینی بهشتی که تدریس زبان انگلیسی را به عهده داشت و در دهه ۳۰ موفق به تأسیس دبیرستان دین و دانش در قم گردید.

۵ ـ شادروان دکتر محمدامین ریاحی که کتاب‌های ارزنده‌ای از خود باقی گذاشت؛ مثل فردوسی، سرچشمه‌های فردوسی‌شناسی، گل‌گشت در شعر و آثار حافظ، تاریخ خوی، کسائی مرزوی، چهل گفتار و مرصادالعباد که اکثر آنها به چاپ‌های بالا رسیده است.

مهمترین اثر به یادماندنی دکتر ریاحی، اثبات وجود مزار شمس تبریزی در شهرستان خوی با دلایل و مدارک مستند است که بعدها مورد توجه وزارت ارشاد هم قرار گرفت و بودجه‌ای کافی برای ساختمان بنای عظیمی برای مزار شمس در نظر گرفته شد و مقدمات آن فراهم آمده است. نامبرده ثابت کرد که مزار شمس در قونیه نیست و در خوی قرار دارد.

۶ـ شادروان دکتر ابوالفضل مصفا که خود شاگرد این دبیرستان بوده و بعدها به مقام استادی و دبیری در این دبیرستان نایل شد. نامبرده صاحب تألیفات ارزنده و ذی‌قیمتی است که یکی از آنها ۳ جلد واژه‌نامة حافظ است که برای حافظ‌شناسان مرجع ارزنده‌ای به حساب می‌آید.

۷ـ استاد دکتر عباس حرّی که در سالهای ۳۳ـ۱۳۳۰ به تدریس زبان انگلیسی مشغول شد و در سال ۱۳۴۰ به تأسیس مؤسسة ملی بزرگ و علمی زبان در تهران همت گماشت و در طی ۵۰ سال بیش از هزاران نفر در رشته زبان انگلیسی از این مؤسسه زبان آموختند.

در آبان ۱۳۹۰ با جشن بزرگی که در هتل استقلال تهران تشکیل شد، پنجاهمین سال تأسیس این مؤسسه بزرگ علمی، با شکوه فراوان برگزار شد و کتاب نفیس «سرگذشت یک مکتب» با چاپ رنگی و جلد نفیس به حضار اهدا گردید.

در سال ۱۳۸۱ در چهاردهمین گردهمایی دانش‌آموختگان در تجلیل از مقام معلم و استادی دکتر حرّی تصمیم گرفتند تا نام این جشن را برای یک بار عوض کنند و به نام «تجلیل از شاگرد» نامگذاری شود.

ایشان هزینة این جشن را شخصاً تقبل کردند و از کسی ورودیه گرفته نشد و استاد به ۱۵ نفر از شاگردان این دبیرستان لوح تقدیر به قید قرعه تقدیم کردند.همه ساله انجمن دانش‌آموختگان این دبیرستان از راهنمایی و مشاوره‌های سودمند استاد بهره‌مند بود و کمک‌های مالی استاد در برپایی این همایش‌ها قابل تقدیر است.

۸ ـ شادروان غلامحسین آل‌یاسین که مدت ۱۵ سال از ۱۳۲۹ تا ۱۳۴۴ رئیس دبیرستان بود و در رشتة تاریخ تدریس می‌کرد و با کوشش و جدیت تمام در سمت ریاست دبیرستان خدمات و زحمات طاقت‌فرسایی متحمل گردید.

پس از درگذشت او در سال ۱۳۴۴ به پاس خدمات ذی‌قیمت وی، سالن دبیرستان به نام «تالار آل‌یاسین» نام‌گذاری شد.

۹ـ از دیگر دبیران برجسته، دکتر حسن سادات ناصری و دکتر امیرحسن یزدگردی هستند که هر دو از اساتید دانشمند دانشگاه در رشته ادبیات فارسی و صاحب تألیفات ذی‌قیمتی هستند.

۱۰ـ شادروان سید احمد توکل از ۱۸ سالگی در دبیرستان حکیم نظامی خدمت و به واسطه لیاقت و کاردانی که در مدیریت داشت، در سال ۱۳۳۵ بنا به نیاز و احتیاجی که شهر قم به دبیرستان دیگری داشت و گنجایش دبیرستان حکیم نظامی برای دانش‌آموزان جدید کافی نبود، دبیرستانی در خیابان صفائیه به نام دبیرستان حکمت افتتاح شد که ریاست آن‌را به عهدة او گذاشتند و او با عشق و علاقه و جدیت زایدالوصف در این سمت خدمت کرد.

شاگردانی که در کنکورها قبول می‌شدند، بیشتر از دبیرستان حکیم نظامی بودند. نامبرده در مرداد ۱۳۴۴ در یک حادثة دلخراش اتومبیل در جاده هراز جان سپرد. می‌توان گفت که او از قدیمی‌ترین و فعال‌ترین و کاردان‌ترین فرهنگیان شهر قم بود.

طبیعی است شاگردانی که با تعلیم این استادان نام‌آور، تربیت یافتند و تحصیل کردند، امروز خود در زمرة بزرگان علوم و فنون کشور در رشته‌های پزشکی، مهندسی، ادبیات و اقتصاد هستند که اگر اجازه داشتم، یک‌یک آنها را نام می‌بردم. به علاوه شاید در نوشتن نام آنها و رعایت تقدم و تأخر آنها، نام یکی از قلم بیفتد و مورد ایراد قرار گیرم.

به جرأت می‌توان گفت که پس از دبیرستان البرز تهران، دبیرستان حکیم نظامی قم، یکی از بزرگترین و شاخص‌ترین دبیرستان‌های ایران است و به تعبیری می‌توان گفت که نام «دارالفنون دوم» بسیار برازندة آن است.

نگارنده در تکریم و بزرگداشت این استادان که خدمات فرهنگی آنها با بهترین روش تدریس و با تدوین و چاپ کتاب‌های ارزنده، علاوه بر این که نام خود را زنده نگه داشتند، خدمت بزرگی به فرهنگ و ادب این مملکت نمودند، همه ساله بزرگداشتی ترتیب داده است به نام «تجلیل و بزرگداشت از مقام معلم و خادمین فرهنگ ایران» و در صورت حضور و زنده بودن لوح سپاس به آنها داده می‌شود و چنانچه درگذشته باشند، به خانواده آنها لوح سپاس اهدا می‌شود.

این برنامه سالی یک بار در روز جمعه با صرف ناهار در یکی از مجموعه‌های فرهنگی کشور با حضور جمع کثیری از دانش‌آموختگان این دبیرستان از سال ۱۳۱۷ تا به امروز و دبیرانی که حیات دارند با عده‌ای در حدود ۳۰۰ ـ ۲۵۰ نفر تشکیل می‌شود.

با برنامه‌های گوناگون قرائت اشعار، ‌ذکر خاطرات شیرین تحصیلی، سخنرانی‌های علمی توسط دانش‌آموختگان و سخنرانی‌های علمی توسط میهمانان مدعو.هفدهمین گردهمایی دانش‌آموختگان دبیرستان حکیم نظامی قم در شهریور ماه ۱۳۸۵ در سالن همایش‌های روزنامه اطلاعات برگزار شد.در این همایش از یکی از دبیران فاضل و دانشمند قدیمی دبیرستان حکیم نظامی که در سالهای ۱۳۲۹ و ۱۳۳۰ در این دبیرستان به تدریس ادبیات فارسی مشغول بود، به نام دکتر محمدامین ریاحی که در آن تاریخ حیات داشت و به علت کهولت و کسالت در همایش آن روز شرکت نکرده بود و نام او با خدمات ارزنده و کتاب‌های ارزشمندی که تألیف کرده و ذکر آن در سطور بالا رفت و در تاریخ فرهنگ ایران ثبت است، تجلیل شایسته به عمل آمد و لوح سپاس با بشقاب مزیّن به تمثال ایشان تقدیم شد.

بیست و یکمین همایش تاریخی انجمن دانش‌آموختگان دبیرستان حکیم نظامی قم نیز امسال برای اولین بار در شهر قم و در محلّ همان دبیرستان و در تالار آل‌یاسین این دبیرستان در تاریخ جمعه ۱۹ آبان ۹۱ برگزار شد که بسیار مورد استقبال حضار قرار گرفت.

از برنامه‌های جالب این اجلاس، تقدیم لوح تقدیر به ۲۶ نفر از دانش‌آموزانی بود که در کنکورهای سال جاری قبول شده بودند، همراه با تقدیم مبغلی وجه نقد به آنها.

همچنین به ۲۵ نفر از دانش‌آموزان ممتاز و برجستة فعلی دبیرستان هم لوح تقدیر و مبلغی وجه نقد داده شد.

باید بگویم که عده‌ای از شاگردان قدیمی این دبیرستان (حدود ۶۰ سال پیش) از هرگونه کمک و راهنمایی در بهتر برگزارکردن این همایش دریغ نکرده‌اند و حتی در مسائل مادی کمک‌های قابل توجهی نموده‌اند که به ذکر نام تنی چند از آنها می‌پردازم: آقای شاهرخ ظهیری، آقای محمد جوادی، آقای محمد خطیبی، آقای مهندس احمدی ندوشن، آقای جهانگیر امیرحسینی، آقای دکتر عباس پوستی، محمد گرامی، دکتر تقی ارجمند، شادروان عبدالعلی میرزائی و عباس فرساد.

از مجموع دبیران سالهای ۱۳۱۷ (سال افتتاح دبیرستان) تا سال ۱۳۳۳ (سال دریافت دیپلم ششم این‌جانب) جمعاً ۳۴ نفر از بهترین و ممتازترین چهره‌های علمی و فرهنگی کشور که در این دبیرستان خدمت کرده‌اند، به رحمت ایزدی پیوسته و شش نفر آنها در قید حیاتند و سایة آنها بر سر شاگردانشان است که عبارتند از: آقایان دکتر غلامعلی اخروی، دکتر عباس حرّی، زکریا سردشتی، اکبر رادافشار، دکتر سیدمحمد غروی و دکتر مهدی حاتمی که در سال جاری در بیست و یکمین گردهمایی، ۳ نفر آنها در قم حضور بهم رسانیدند. این سه تن، آقایان دکتر عباس حرّی، دکتر مهدی خاتمی و زکریا سردشتی بودند.

امروز پس از گذشت هفتاد و چهار سال از آن روزگار و با توسعة شهر قم از هر نظر، این شهر اکنون بیش از دهها دبیرستان کامل و مجهز و دانشسرا و دانشگاه دارد که محصول این مؤسسات، جوانان تحصیل‌کرده و کاردان و دانش‌پژوهی هستند که در کنکورهای دانشکده‌های مختلف کشور، مخصوصاً در رشته‌های ممتاز و بالا قبول شده‌اند و موجب مباهات و افتخار شهر قم و استادان خود هستند.سازمان آموزش و پرورش استان قم با یک شعبة مرکزی و ۴ شعبة آموزش و پرورش در ۴ نقطه شهر به ترقیات و پیشرفت‌های بزرگ فرهنگی نائل آمده است که اکنون دارای دهها دبیرستان مجهز، دانشسرا و دانشگاه با رشته‌های مختلف تحصیلی است.

دانش‌آموختگان این دبیرستان با علاقه‌ای که به پایگاه قدیمی دانش‌اندوزی خود دارند، از مسئولین آموزش و پرورش قم و سازمان میراث فرهنگی قم تقاضا دارند که در حفظ و نگهداری این بنا کوشا باشند و تعمیرات لازم و اساسی را که در حال حاضر نیاز مبرمی برای این بناست، به انجام رسانند.این ساختمان با قدمت ۷۴ ساله و سابقة درخشان خود، هم‌اکنون در حال تخریب بوده و نگهداری آن به عنوان یک بنای تاریخی و میراث فرهنگی، ارزشی بسیار برای آموزش و پرورش کشور دارد.بجاست که این بنا همچون یک موزة تاریخی نگهداری شود و در حفظ و حراست آن کوشش به عمل آید و مورد بازدید اهل فرهنگ و ادب قرار گیرد.

در خاتمه از مسئولان آموزش و پرورش قم و سازمان میراث فرهنگی این شهر این انتظار می‌رود حال که استاد دانشمند و فاضل پیشین این دبیرستان و بنیانگذار مؤسسه ملی زبان در تهران جناب آقای دکتر عبّاس حرّی با سعه صدر و بزرگواری، هزینة ساخت کتابخانه‌ای مجهّز برای این بنا را تقبل کردند که بسیار مورد نیاز است، نهایت همکاری و مساعدت را در انجام و تسریع کار بنمایند. یقین است که نام نیک آنها در تاریخ آموزش و پرورش قم و در کنار نام‌آوران این دبیرستان ماندگار و جاویدان خواهد ماند.تابلو سردر دبیرستان با کاشیکاری که اخیراً نصب شده، بدین شکل است:

«دبیرستان ماندگار امام صادق(ع) حکیم نظامی سابق، تأسیس ۱۳۱۷»

دکتر علی محسنی

دکتر علی محسنی (گرد آورنده و تنظیم کننده این مطالب ) متخصص گوش و حلق وبینی و از شاگردان قدیمی دبیرستان حکیم نظامی قم درسالهای تحصیلی (۳۳ـ۱۳۲۷) است.



همچنین مشاهده کنید