چالش ۳جانبه آمریكا

«پاول كندی» مورخ معروف آمریكایی در اجلاس «دانش جهان» كه از تاریخ ۱۲ ۱۰ ماه اكتبر سال جاری در «سئول» پایتخت كره جنوبی برگزار شد, هشدار داد جایگاه آمریكا به عنوان قدرت بلامنازع جهان در حال افول است

«پاول كندی» مورخ معروف آمریكایی در اجلاس «دانش جهان» كه از تاریخ ۱۲-۱۰ ماه اكتبر سال جاری در «سئول» (پایتخت كره جنوبی ) برگزار شد، هشدار داد: جایگاه آمریكا به عنوان قدرت بلامنازع جهان در حال افول است.

وی ضمن تشبیه قدرتهای پویا به تخته شطرنج گفت: چنانكه آمریكا به چالشهای قریب الوقوع پیرامون جایگاه مسلط جهانی خود توجه نكند، با ریسك به كنار گذاشته شدنش روبرو خواهدشد.

امروزه، آمریكا در سه جبهه درگیر است؛ عملیاتهای تروریستی كه امنیت آن را به خطر می اندازد، رقابتهای شدید اقتصادی كه با آن روبرو است و افول قدرت فرهنگی از جایگاه كنونی . به احتمال زیاد، آمریكا به عنوان ابرقدرت بدون رقیب جهان با ظهور رقبای اقتصادی جدید به ویژه در آسیا بر روی صفحه شطرنج بازیهای جهان ، درحال افول است.«آسیا یكی از نگرانیهای حیرت آور است كه «چالشهای نظامی و اقتصادی جدی برای آمریكا به نمایش گذاشته است. چین و هند هر دو در سالهای اخیر افزایش تولیدات داخلی را تجربه كرده اند و می خواهند دسترسی ناوگانهای آمریكا به دریاهای آسیا رامحدود كنند.

براساس پیش بینی «گلدمن ساچ» پیرامون وضعیت اقتصادی درازمدت جهان ، چین تا سال ۲۰۵۰ اولین قدرت اقتصادی جهان و آمریكا دوم و هند سوم خواهد بود. چین، بزرگترین صادركننده كالا در جهان است. شركتهای آمریكایی ، كالاهای چینی و هندی را مصرف و برای استفاده از خدمات ارزانتر از نیروی كار هند استفاده می كنند.

پاول كندی ، كارشناس مشهور «امپراتوران بزرگ» معتقد است كه قدرت امپراتوران به سه چیز است ؛ توان نظامی ، بهره وری اقتصادی و قابلیتهای سیاسی. كتاب وی تحت عنوان «ظهور و سقوط امپراتوران از قرن پانزدهم تا بیست و یكم» موضوع اختلاف برانگیزی بوده كه مورد توجه رهبران جهان و صاحبان قدرتهای مركزی قرار گرفته است.

ارزیابی منتقدانه وی از كشور خود (آمریكا) ، هشت سال پس از انتشار كتاب «ظهور و سقوط امپراتوریهای بزرگ» توجه مشتاقان زیادی را به خود جلب كرده است.

وی می گوید: آمریكا از نظر نظامی «گستردگی امپراتوری» را دارد، ولی بدون تطبیق آن با نیازها و اولویتهای ملی خود دراین زمینه، هزینه می كند.

بین تعهدات بین المللی آمریكا و عملیات نیروهای نظامی آن در اجرای این تعهدات، عدم توازن در حال گسترشی وجود دارد كه نمونه آن استقرار نیروهای نظامی آمریكا در عراق، افغانستان، آلمان و هائیتی است . به همین خاطر است كه علی رغم برخورداری از بالاترین رقم بودجه دفاعی در جهان كه معادل بودجه دفاعی ۱۹۱ كشور جهان است، هنوز هم این كشور در معرض تروریسم قرار دارد. چون با گسترش هرچه بیشتر قدرت نظامی ، گروههای تروریستی به جای مقابله با ارتش منظم، به هدفهای آسانتری همچون افراد غیرنظامی و سفارتخانه ها حمله خواهند كرد.

چالشهای نظامی : مهم است مشخص شود كه برای قدرت استراتژیك آمریكا چه مناطقی از جهان از اهمیت برخوردار است. درحال حاضر ، «مواردی وجود دارد كه در اولویت منافع آمریكا نیست و باید در سطح آژانسهای بین المللی با آنان برخورد شود.»در مورد جابه جایی نیروهای آمریكایی مستقر در كره جنوبی لازم است «برنامه دقیق و حساب شده» به جای تخلیه كامل درنظر گرفته شود، آن هم پس از تأیید نهایی بازرسی موفقیت آمیز تسلیحات هسته ای كره شمالی.

چالشها در جبهه اقتصادی : اتحادیه اروپا و كشورهای برزیل ، روسیه ، هند و چین به عنوان حریفهای جدیدی كه هم به صورت گروهی و هم به گونه فردی، قدرت اقتصادی آمریكا را كه از هزینه های زیاد نظامی و كسری بودجه فدرالی رنج می برد، تهدید می كنند. اروپا كه به عنوان یك قدرت متحد و بلوك واحد اقتصادی عمل می كند، قادر است با استفاده از توانایی های خود، قدرت اقتصادی آمریكا را مورد آزمایش قرار دهد. وادار كردن شركت «مایكروسافت » به پرداخت ۶۵۰میلیون دلار جریمه و تهدید واشنگتن به افزایش مالیات بر كالاهای صادراتی آمریكا پس از بستن مالیات بیشتر به آهن وارداتی ازسوی اروپا توسط آمریكا، نمونه هایی ازتوانمندیهای اتحادیه اروپا به شمار می روند.

ایالات متحده آمریكا درچهارسال گذشته به دلیل جنگ عراق، افغانستان و امدادرسانی به توفان زدگان «كاترینا، با كسری بودجه زیادی مواجه بوده است كه بزرگترین كسری بودجه جهان محسوب می شود. درحالی كه دولت فدرال، ارقام هزینه های جنگ عراق و افغانستان را از لیست كسری بودجه خود حذف كرده است.

چالشهای فرهنگی: آمریكا كه زمانی با جینهای آبی و «ام تی وی» و شركتهای بین المللی خود، دنیا را تحت تأثیر قرارداده بود، درحال حاضر، قدرت نرم افزاری فرهنگی را ازدست داده است. تصاویر پخش شده از جنگ عراق و افغانستان و نحوه كمك رسانی به افرادی كه در توفان كاترینا گرفتار شده بودند، دلیل افول آشكار از آن موقعیت است.میزان مقبولیت سیاست آمریكا به پایین ترین سطح خود رسیده است. نظرسنجی بنیاد «پیو» كه یك مؤسسه آماری بین المللی است، بیانگر این پسرفت مقبولیت و مشروعیت است.

پاول كندی، برای بازسازی چهره تخریب شده بین المللی ایالات متحده آمریكا، براهمیت فعالیتهای عملی این كشور تأكیدمی كند و می گوید: اتخاذ «سیاست تضمینی» كه به متحدین تضمین دهد كه از قدرت خود سوءاستفاده نمی كند و دركنار آن ایجاد سازمانهای بین المللی و ابزارهایی كه بتواند قدرت آمریكا را حفظ كند، تنها راه برون رفت از این وضعیت است.

وی گفت: اگر او سیاستگذار در صحنه سیاسی آمریكا بود، تلاش می كرد بدون سروصدا كاركند و به دیگر كشورها بفهماند كه می خواهد با همكاری دیگران و به صورت چندجانبه اقدام نماید و به عبارت دیگر «بازی تیمی» انجام دهد.

البته این امر مستلزم این است كه رویكردهای منفی خود در قبال قراردادهای بین المللی همچون بایكوت پروتكل كیوتو و دادگاه جنایتكاران بین المللی را تغییردهد.

* پاول كندی: نویسنده ای توانا و صاحب كتابها و مقالات متعددی ازجمله كتاب پرسروصدای «ظهور و سقوط امپراتوران» و «آمادگی برای قرن بیست و یكم» است و درحال حاضر به عنوان استاد رشته تاریخ در دانشگاه ییل آمریكا تدریس می كند و به دلیل دیدگاهش پیرامون افول هژمونی آمریكا، از وی به عنوان واپسگرا (declinist) نام برده می شود.