نارسایی قلبی

نارسایی قلبی به مفهوم ناتوانی نسبی قلب در پمپ کردن خون به درون سیستم گردش خون است. بدین ترتیب این بیماری موجب کمبود خون در اندام‌ها و در نتیجه ضعف و بی‌حالی شده و از طرفی تجمع …

نارسایی قلبی به مفهوم ناتوانی نسبی قلب در پمپ کردن خون به درون سیستم گردش خون است. بدین ترتیب این بیماری موجب کمبود خون در اندام‌ها و در نتیجه ضعف و بی‌حالی شده و از طرفی تجمع خون در سیستم وریدی موجب ورم در اندام‌ها بخصوص پاها می‌شود.

اما علت ایجاد این بیماری چیست؟ مهم‌ترین دلیل بروز بیماری نارسایی قلبی، انفارکتوس قلبی است. انفارکتوس قلبی به مفهوم از بین رفتن قسمتی از عضلات قلب است که اگر وسعت آن زیاد باشد کارکرد قلب ضعیف شده و توانایی پمپاژ خون را از دست می‌دهد. یکی دیگر از علل نارسایی قلبی، بیماری دریچه‌های قلب است. تنگی دریچه‌های میترال یا آئورت باعث می‌شود حتی با وجود سلامت عضلات قلب پمپاژ خون به راحتی صورت نگیرد. نارسایی دریچه‌های قلب نیز باعث پس زدن خون شده و درصدی از پمپاژ خون به هدر می‌رود.

بیماری‌های مادرزادی قلب از علل اصلی آسیب دریچه‌ها هستند. این کودکان از ابتدای تولد دچار علایم نارسایی قلب هستند. گاهی نیز قلب در سنین بزرگسالی به دلایل مختلف دچار خرابی دریچه‌ها شده و نارسایی قلبی ایجاد می‌شود. از مهم‌ترین علل آسیب دریچه‌ها در سنین نوجوانی و جوانی رماتیسم قلبی است. این بیماری عمدتا دریچه میترال را که بین دهلیز و بطن چپ قرار گرفته است دچار آسیب می‌سازد.

تنگی دریچه میترال مانع ورود خون به بطن چپ و نارسایی قلبی می‌شود. نارسایی دریچه میترال نیز ممکن است بر اثر رماتیسم قلبی ایجاد شود ولی مهم‌ترین دلیل ایجاد نارسایی میترال، انفارکتوس قلبی است. نارسایی دریچه میترال موجب برگشت خون به داخل ریه‌ها و علایم نارسایی قلبی می‌شود.

از دیگر علل مهم نارسایی قلبی فشار خون طولانی مدت است. فشار خون باعث ایجاد مانع سر راه پمپاژ قلب به داخل سیستم گردش خون می‌شود. برای غلبه بر این فشار عضلات بطن چپ ضخیم شده و پس از مدتی فضای حفره بطن چپ را پر می‌کند و به این ترتیب پر شدن بطن دچار اشکال شده و عملکرد قلب تضعیف می‌شود. برای تشخیص نارسایی قلب راه‌های متعددی وجود دارد که بهترین راه اکوکاردیوگرافی است. توصیه می‌شود در کسانی که دچار ادم اندام‌ها هستند برای بررسی وجود نارسایی قلبی اکوکاردیوگرافی انجام شود. اکوکاردیوگرافی در واقع سونوگرافی قلب است که در آن شدت انقباض قلب و وضعیت دریچه‌ها به خوبی نشان داده می‌شود.

خوشبختانه داروهای مفیدی برای درمان نارسایی قلبی موجود است. یکی از این داروها دسته دارویی مدرها یا ادرار آورهاست که با افزایش دادن میزان ادرار باعث کم شدن حجم خون و برطرف شدن ورم در اندام‌ها می‌شود. دیگوکسین دارویی است که قدرت انقباضی قلب را زیاد می‌کند ولی متاسفانه دارای عوارضی است که استفاده از آن را بسیار محدود کرده است.

دکتر رضا کریمی

متخصص بیماری‌های داخلی