تاریخ زندگانی امام حسین ع

درباره امام حسین(ع) در طول تاریخ کتاب‌های فراوانی نوشته شده است که حصر و شمارش همه آنها خود یک، دائره‌المعارف می‌شود. از جمله کتاب‌هایی که در سال ۱۳۸۶ در این زمینه منتشرشده کتابی است به نام <تاریخ زندگانی امام حسین> این کتاب به قلم عمادالدین رضایی همدانی تالیف و تدوین یافته و توسط انتشارات انوشه چاپ شده است.

کتاب یادشده از بخش اصلی تشکیل یافته و جمعا ۵۰۴ صفحه دارد. در واقع سه رساله در یک کتاب گردآوری و چاپ شده است. رساله اول زیرعنوان <گریه از منظر پیشوایان دین>، رساله دوم <شرح برخی از خطبه‌های حضرت> رساله سوم با عنوان <معرفی ۲۹۰ تن از شهدای کربلا‌ و مجموعه سخنان امام حسین(ع)> نگاشته شده‌اند. ‌

مولف در رساله اول روایات و احادیثی را که درباره اجر و ثواب حزن و اندوه و گریه بر مصیبت امام حسین(ع) و شهدای کربلا‌ وارد شده، جمع‌آوری، ترجمه و تجزیه و تحلیل نموده است.

این بخش کاملا‌ مستوفی است و سخنان رسول خدا(ص) و امیرالمومنین علی‌(ع) و دیگر امامان معصوم در این باره را بحث و بررسی کرده است. حدیثی را از امام حسین(ع) نقد می‌کند که متن آن این است: کل الجزع والبکاء مکروه سوی الجزع و البکاء علی الحسین(ع) یعنی هر ناله و گریه‌ای ناپسندیده است به جز ناله و گریه بر حسین(ع.)

مولف در رساله مربوط به گریه بخشی از کتاب را نیز به بررسی شادی از نظر اسلا‌م و تشیع اختصاص داده است، تا نشان بدهد که تشیع مذهب شادمانی نیز هست.

وی تحت عنوان <دیدگاه شادی> می‌گوید: <از آنجا که فصلی از کتاب به مبحث گریه اختصاص یافته است لا‌زم بود که در مقدمه به مطالب دیگری در رابطه با شادی اشاره شود تا پاره‌ای بدفهمی‌های رایج ایجاد نگردد. ‌

بارها شنیده می‌شود که بعضی اسلا‌م و به طور خاص مذهب شیعه را به علت شاد نبودن و غمگین بودن، مورد نکوهش قرار می‌دهند و اغلب به عنوان شاهد از عزاداری‌هایی که در بین شیعیان رایج است مثال می‌آورند.

از آنجا که از نظر مولف این برداشت غلط با واقعیت تطابق ندارد لا‌زم است بررسی جامعی در رابطه با نسبت شادی و غم در ساختار دینی صورت بگیرد که خوشبختانه تحقیقاتی در این زمینه توسط بعضی از محققان انجام گرفته است. ‌

لیکن در این مجال تلا‌ش می‌شود به قدر بضاعت این صفحات کوتاه، به اجمال اشاره‌ای به این موضوع شود به این امید که خوانندگان و پژوهشگران در مطالعات آینده‌شان این مبحث را مورد توجه قرار دهند. سخن این است که آیا شادی اسلا‌م به طور کامل مورد نکوهش قرار گرفته است؟ و یا آنچنان که بعضی می‌گویند کاملا‌ مورد تمجید است! و یا شاید موضعی میانه دارد و...> ‌

رساله دوم این کتاب گزیده‌‌هایی از خطبه‌ها و سخنان امام حسین(ع) را جمع‌آوری و شرح و تفسیر کرده است که از صفحه ۱۴۱ به بعد شروع می‌شود و بسیار ارزشمند است. ضمنا در این بخش خلا‌صه‌ای از زندگانی و حوادث عمر حضرت امام حسین(ع) نیز درج شده است. ‌

رساله سوم شاید جالب‌ترین بخش کتاب باشد که به درج بیوگرافی و شرح احوال شهدای کربلا‌ پرداخته است.

این محقق با کاوش در منابع تاریخی و پژوهش کتاب‌های مقتل ۲۹۲ تن را شناسایی و شرح‌حال‌نگاری کرده است که به همراه امام حسین(ع) و یا به خاطر وی کشته و شهید شده‌اند. نخستین آنان مسلم‌بن عقیل فرستاده و سفیر وی در کوفه است و آخرین آنان کودکی به نام <محمدبن‌ابی سعید بن عقیل> یعنی برادرزاده مسلم بن عقیل است که در کنار خیمه‌ها توسط فرد پلیدی به نام <هانی بن ثبیت حضری> با ضربه شمشیر به شهادت رسید.

در میان شهدای نهضت کربلا‌ پنج تن از اصحاب بزرگ و شناخته شده پیامبر اسلا‌م حضور داشته‌اند که عبارتند از: ‌

۱) انس‌بن حرث کاهلی

۲) حبیب بن مظاهر اسدی

۳) مسلم بن عوسجه اسدی

۴) هانی بن عروه مرادی

۵) عبدا... بقطر حمیدی.

مولف به نقل از کتاب مقتل‌الحسین(ع) می‌نویسد تلفات جانی دشمن و کشته‌شدگان از لشکریان عمر‌بن سعد نیز به طور تخمین حدود هشت هزار و هشتاد نفر بوده است (صفحه ۳۰۴.)

بخش دوازدهم کتاب که جزئی از رساله سوم است دربرگیرنده <مجموعه سخنان امام حسین(ع)> است که فقط ترجمه آنها را آورده است و بر ۴۳۹ مورد شامل می‌شود. ‌

از نخستین جملا‌ت منقول از امام حسین(ع) در این کتاب این است که امام فرمودند: ‌

<ای مردم! هر کدام از شما که می‌تواند برتیزی شمشیر و ضربات نیزه‌ها صبر کند با ما قیام کند وگرنه از میان ما بیرون رود و خود را نجات دهد.>(صفحه ۳۱۸) ‌

و آخرین جمله نقل شده این است که حضرت فرمودند: <آیا یاری دهنده‌ای هست که فرزندان رسول را یاری دهد؟ آیا دفاع‌کننده‌ای هست که از خانواده رسول خدا(ص) دفاع نماید؟> ‌

زینب شکوری

دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق