عصر پایداری

این روزها به شكل های مختلف هنرمندان متعهد در جهان سعی می كنند با ساخت و نمایش آثار هنری درباره جنایات صهیونیست ها, به مردم یادآوری كنند جان و حقوق انسان ها در لبنان به خطر افتاده است

این روزها به شكل های مختلف هنرمندان متعهد در جهان سعی می كنند با ساخت و نمایش آثار هنری درباره جنایات صهیونیست ها، به مردم یادآوری كنند جان و حقوق انسان ها در لبنان به خطر افتاده است.

مفهوم اصلی و درونمایه این آثار «مقاومت» و پایداری انسان های بی دفاعی است كه در مبارزه ای نابرابر می خواهند وجدان جهانیان را نسبت به آزادی و عدالت زنده نگهدارند.

روزگاری نه چندان دور الجزایری ها و ویتنامی ها و امروز مردم لبنان با مقاومت در برابر تهاجم اسرائیل به انسان های آگاه متذكر می شوند هنوز مقاومت وجود دارد. اما وظیفه هنرمندی كه می خواهد روحیه مقاومت را تبلیغ و ترویج كند چیست؟ آیا یك عكس صرفاً خبری یا نوشتن سرمقاله ای در مدح حزب الله و ذم سربازان متجاوز كافی است؟ به نظر می رسد برای جاودانگی روحیه مقاومت باز این اكسیر فناناپذیر هنر است كه به هنرمند اجازه می دهد آثاری خلق كند كه در ظاهری هنری مفهومی انسانی و متعالی را بیان كند.

وقتی می شنویم سینماگران ایرانی در سینما فلسطین جمع شده اند و اعتراض خود را نسبت به حمله اسرائیل به جنوب لبنان اعلام می كنند، وقتی هنرمندان تجسمی آثار حجمی، خط، تذهیب، نقاشی و... خود را به منظور كمك به كودكان بی سرپرست لبنانی به فروش می گذارند، وقتی عكس هایی از جنایات قانا در پیاده روهای شهر دیده می شود، وقتی نقاشان با نقاشی های طوماری شان مردم را دعوت به مشاركت در خلق اثر هنری با مضمون مقاومت می كنند، آن وقت است كه درمی یابیم هنرمندان ایرانی پا به پای هنرمندان متعهد جهان، پرچم مقاومت را برافراشته اند.

اما یك سؤال مطرح می شود و آن این كه آیا ضرورت ساخت یك مجسمه یا به عبارتی یك یادمان با موضوع مقاومت مردم لبنان در برابر حمله گسترده سربازان اسرائیلی نباید مورد توجه قرار گیرد؟ همه می دانیم هر روزی كه از مقاومت مردم جنوب لبنان می گذشت، یك پیروزی برای حق جویان مسلمان منطقه بود و نباید این پیروزی سرنوشت ساز فراموش شود.

روزگاری عنوان می شد كه ساخت یك مجسمه ماه ها و شاید چند سالی طول بكشد. اما شیوه های جدید در هنرهای تجسمی مسأله زمان را برطرف كرده است. یك ویدئو آرت، یك اینستالیشن محیطی، یك كار حجمی و یا یك نقاشی گروهی می تواند هم در برگیرنده مفهوم مقاومت بوده و هم دارای ارزش های هنری باشد.

یادمان باشد كه گرایش اصلی انقلاب اسلامی فرهنگ و هنر بوده و دیگر احتیاجی به اثبات ندارد كه اثر هنری ای كه روحیه مقاومت را در مردم زنده كند، از هر سلاح و موشكی مؤثرتر است.

بررسی چند نمونه شاخص از هنر مقاومت می تواند راهگشای این بحث در زمینه های مختلف هنری باشد.

●تابلوی عصر عاشورا

نقاشی «عصر عاشورا» به قلم استاد فرشچیان از اولین نمونه های جامع و هنری هنر مقاومت است كه یادآور اولین پایمردی در عرصه جنگ حق علیه باطل بوده است. فرشچیان اگرچه شمایل امام حسین(ع) را در نقاشی خود به تصویر نمی كشد، اما با تأكید بر حضور پررنگ حضرت زینب(س) و اسب حضرت به دو صورت واقعی و تمثیلی به بیننده متذكر می شود راه امام ادامه دارد و در این پایداری، نقش تبلیغی و ترویجی حضرت زینب(س) بسیار حیاتی و سرنوشت ساز است. از این رو شاید بتوان گفت اولین شكل هنری بیان هنر مقاومت، سخنرانی پرشور حضرت زینب(س) در بارگاه یزید است؛ سخنانی كه از یك سو به شعر مقاومت می ماند و از سوی دیگر بهترین الگو برای هنرمندان متعهد برای نشان دادن تأثیر مقاومت در بیننده است.

●مجسمه میدان فلسطین

این مجسمه كه بیشتر یك یادمان از مقاومت انتفاضه است، از حجم قابل قبولی برخوردار بوده و وضعیت آن در میدان به گونه ای است كه برای عابرین و رهگذران اهالی میدان جلب توجه كرده و در اولین برخورد با مجسمه، مفهوم درونی آن را درمی یابیم. فضاهای پر و خالی درون سطح كلی كه نشان دهنده كشور فلسطین است، با تركیب بندی نامتعارفی با نیم تنه های مبارزین فلسطینی عجین شده و سمبلی از ایستایی و پویایی را توأماً به بیننده انتقال می دهد.

عكس ملاقات افسران نیروهای هوایی با امام(ره)

این عكس در زمان خود تأثیری شگرف در اتحاد همه صنوف، به خصوص وحدت مردم با ارتشیان داشت. تقسیم خط افقی تصویر در یك سوم بالای كادر، تكرار فرم كلاه افسری و سلام نظامی افسران، قرارگیری امام(ره) در نقطه طلایی تصویر همگی حاكی از قدرت و استحكام در عكس است. چاپ این عكس در تیراژ زیاد و تكثیر آن توسط مردم گواه انتقال درست پیام استقامت و پایداری در مبارزه علیه رژیم شاه بود.

●تانك های سوخته عراقیان

در بسیاری از شهرهای ایران یكی از تانك های سوخته عراقیان در ورودی آن یادآور هشت سال دفاع مقدس برای اهالی شهر محسوب می شود. این كه دشمن به عمق صدكیلومتری ایران توسط یگان زرهی خود نفوذ كرده اما به مدد استقامت رزمندگان ایرانی آنها، مجبور به عقب نشینی شده اند . با تاكید به وجود واقعی یك تانك سوخته در میدان اصلی شهر امكان پذیر است. احساس كودكانی را در نظر بگیرید كه با دستان كوچك خود بدنه سرد و فلزی تانك را لمس می كنند و از این كه پدرشان با گرمای خون خود دشمن را شكست داده ، مغرور و سرافرازند.

سهیلا نیاكان