ده جستار داستان نویسی

ده جستارداستان نویسی کتاب هایی که در دو دهه ی اخیر، همراه با رشد کمی و کیفی داستان نویسی ایران، درباره ی مباحث نظری و آموزشی داستان نویسی منتشر شده کم نیستند، اما اغلب این کتاب …

ده جستارداستان نویسی کتاب هایی که در دو دهه ی اخیر، همراه با رشد کمی و کیفی داستان نویسی ایران، درباره ی مباحث نظری و آموزشی داستان نویسی منتشر شده کم نیستند، اما اغلب این کتاب ها یا ترجمه اند یا اقتباس از کتاب های مختلف خارجی. کم تر هم پیش آمده که انتخاب این کتاب ها یا مقالات حاصل درگیری مستقیم نویسندگان یا مترجمان شان با کار داستان نویسی بوده باشد. به طور طبیعی مثال ها و مصداق های آن مباحث هم داستان های خارجی بوده اند.

ده جستار داستان نویسی جزو معدود کتابهایی است که حاصل تجربه و کنکاش مستقیم نویسنده در مباحث پایه یی داستان نویسی است. برخی از عناصر، انواع و شیوه های داستان نویسی با استفاده از داستان های ایرانی و خارجی در این ده جستار مورد بحث قرار گرفته اند. بحث هایی مثل داستان شاعرانه، داستان گوتیک، چگونه گی شیءشدن اجزاء و خود داستان، برعکس بودن شیوه ی روایت با موضوع آن، و تعریف نکته هایی مثل گره افکن و گره گشا و نسبت میان آن ها، بحث هایی هستند که دست کم برای خواننده ی ایرانی علاقه مند به داستان تازه گی خواهند داشت.

بحث هایی هم چون شیوه ی همینگ وی و مقایسه ی آن با شیوه ی کارور، تفاوت شخصیت اصلی با دیگر شخصیت ها و امکان تبدیل شیء به شخصیت اصلی، تعریف انواع کشمکش، کارکردهای راوی کودک، تردید در تعریف های رایج درباره ی شخصیت و تیپ هم بحث هایی هستند که با نگاهی جزیی نگر و با زبان ساده ی فنی بیان شده اند تا علاوه بر فهم بهتر این مقولات، کاری باشند در جهت آموزش نوشتن داستان و نقد، و همین طور بهتر خواندن و دقیق تر فهمیدن پیچیده گی های داستان و در نتیجه لذت عمیق تر بردن از آن. این تلاش ها همه در جهت دوری از رشد یک جانبه ی داستان نویسی است. چون اگر رشدی در داستان نویس ایران اتفاق افتاده ـ که افتاده ـ طبیعی است که این رشد نمی تواند یک جانبه و فقط در داستان نویسی باشد، چون در این صورت ناقص و در نتیجه موقت خواهد بود.

توجه به مقولات نظری داستان نویسی و نقد داستان و همین طور کمک به پرورش خواننده ی خوب و حرفه یی، از جنبه های مهمی است که می تواند به رشد داستان و فهم ما از خود داستان کمک کند. یعنی نه فقط داستان نویس برای فراتر رفتن از خود و آن چه پیش تاستان هم برای بهتر فهمیدن داستان و عمیق تر کردن لذت داستان خوانی اش از چنین مقولاتی بی نیاز نیست.

کتاب ده جستار داستان نویسی نوشته حسین سناپور در تابستان سال ۱۳۸۳ توسط انتشارات نشر چشمه برای علاقمندان منتشر شده است.