۷۲ نت

نگاهی به آلبوم های موفقی که درباره واقعه کربلا خلق و منتشر شده است

بسیار گفته‌اند که موسیقی ایرانی با دین همراه است و در مناسبت‌های مختلف، دین را همراهی می‌کند. نمونه مشخص این اتفاق را می‌توان در آلبوم‌های موسیقی مشاهده کرد که در رثای امام حسین(ع) خلق شده است. در آستانه اربعین امام حسین(ع) مروری بر آثار آیینی موسیقی می‌کنیم که با همین موضوع تولید شده‌اند.

● «وداع» سراج

از معروف‌ترین آثار عاشورایی می‌توان به آلبوم «وداع» حسام‌الدین سراج اشاره کرد. آلبوم «وداع» در دو بخش ۶۰ دقیقه‌ای منتشر شد. تهیه و انتشار آلبوم از سال ۸۱ تا ۸۴ به طول انجامید. در این آلبوم از شعرهای «عمان سامانی» استفاده شده است. محتشم کاشانی و عمان سامانی از معروف‌ترین شاعران عاشورایی به شمار می‌روند. سراج پیش از انتشار این آلبوم، آلبوم دیگری به نام «نینوا» را سال ۵۹ منتشر کرده بود. «نینوا» اولین آلبوم موسیقی حرفه‌ای سراج است.

● «مولای عشق» عصار

«بوی خون در کوچه‌ها آید همی‌/‌یاد یار مهربان آید همی...» مطلع آهنگ «مولای عشق» است. آلبوم عاشورایی علیرضا عصار با نام «مولای عشق» اسفند ۸۲ و درست در میانه محرم همان سال منتشر شد. آلبومی که از هفت قطعه تشکیل شده و حال و هوای کاملا محرمی دارد. دکلمه‌های این آلبوم را عصار همراه مهدی شریفی اجرا کرده است. این آلبوم یکی از آثار ماندگار در حوزه موسیقی عاشورایی است. عصار جزو اولین خواننده‌های پاپ ایران است که آثارش بسیار مورد توجه قرار دارد. آخرین آلبوم عصار سال ۸۹ منتشر شد.

● آهنگران، کویتی‌پور و دیگران

آلبوم‌های معروف «غلامعلی کویتی‌پور» به نام «غریبانه ۱ و ۲» سال ۸۲ منتشر شد. این آلبوم به پیشنهاد مجتبی شاه‌علی، مدیر موسسه فرهنگی و هنری نوای رامشه تهیه شد. برای انتخاب خوانندگان این آلبوم‌ها قرار بود از افرادی استفاده شود که صدایشان حزین باشد. در نهایت به این نتیجه رسیدند که از کویتی‌پور دعوت کنند. انتشار این آلبوم منجر به شکل‌گیری جریانی شد که پای بسیاری از آهنگسازان را برای کار در حوزه موسیقایی عاشورا باز کرد. آلبوم «آتش و عطش» صادق آهنگران نیز با تنظیم محمد میرزمانی، محرم سال ۸۵ منتشر شد. آلبوم «هفتاد‌و‌دو» هم که سال۹۰ منتشر شد به دو زبان عربی و فارسی خوانده شده بود. رسول رسولی، موسیقی و تنظیم این آلبوم را بر عهده داشته و خوانندگی اثر را نیز مرتضی حیدری آل‌کثیر و مهدی المومن انجام داده‌اند.

● موسیقی بوشهری

در میان تمام​ سبک‌های موسیقی و الحان آیینی و محلی کشور، موسیقی مذهبی بوشهر جایگاه ویژه‌ای دارد. شاید بتوان موسیقی بوشهری را که به قیام عاشورا می‌پردازد، از منحصر به‌فردترین موسیقی‌‌های این مرز و بوم دانست. اصالت، پایبندی به سنت، ریتم، هیجان، شور، یکدستی و هماهنگی‌ای که در مراسم عزاداری و نوحه‌خوانی بوشهری دیده می‌شود، خیلی منسجم و متفاوت است.

در این میان، می‌توان به آلبوم ماتم یک و دو از «محسن شریفیان» اشاره کرد؛ کسی که با گروه موسیقی بوشهری‌اش شهرت جهانی دارد.

این موزیسین آبان سال ۹۱ «اهل ماتم» را در قالب دو آلبوم منتشر کرد. مجموعه اول شامل ۲۱ قطعه بود و در آن نوحه‌های پامنبری، مرثیه‌خوانی و نوحه‌های عزاداری مردانه گنجانده شده بود. نکته جالب این‌که او پیش از انتشار این آلبوم، طی سال‌های ۸۱ تا ۸۴ کتابی پژوهشی با عنوان «اهل ماتم» هم منتشر کرده است.

● پرده عشاق

«پرده عشاق» عنوان ​ مجموعه​ای صوتی از نغمه‌های مداحان و مرثیه‌خوانان گذشته ایران است که اولین‌بار سال ۸۵ با هدف ارائه الگویی مناسب از مداحی و نغمه‌های ایام عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) با تدوین و گردآوری سیدمحمد سادات‌اخوی و مدیریت تولید سیدعباس سجادی در قالب یک مجموعه نفیس منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان نغمات آیینی ویژه محرم و صفر قرار گرفت. این مجموعه یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های صوتی در حوزه مداحی اهل بیت است که زمان انتشار خود با استقبال خوبی از سوی مردم و برخی مداحان جوان قرار گرفت. در متن معرفی این آلبوم آمده است؛ مجموعه «پرده عشاق» حکایت عجیبی دارد اما در نهایت نمونه‌ای است در معرفی ساده کسانی که بیش از زمین در آسمان شناخته شده‌اند. کسانی که به معنای واقعی فقیر آل محمد(ص) و سرمایه‌داران حقیقی بهشت بوده‌اند. کسانی که به تاکید خودشان هرچه آبرو و دارایی داشته‌اند از آستان خاندان رسول اکرم(ص) گرفته‌اند.

● اثری متفاوت

«خسوف» به آهنگسازی «دکتر محمدسعید شریفیان» راوی موسیقی‌ای است که واقعه عاشورا را بیان می‌کند. این اثر در فاصله سال‌های ۷۵ تا ۷۸ ساخته شده اما برای اولین بار سال ۸۲ از سوی ارکستر سمفونیک تهران و با همکاری نوازندگان و خوانندگانی از ارکستر کرایوای رومانی به اجرا درآمد و برای ضبط این آلبوم از ارکستر فیلارمونیک و گروه کر اولتینای رومانی به رهبری الکساندرو یوزوب استفاده شده است.

در این اثر بخش‌هایی از اشعار بیژن ترقی، خواجه عبدالله انصاری و حسان با یکدیگر تلفیق شده. این سمفونی شامل هشت بخش در دو سی دی بـا ترکیبی از موسیقی کلاسیک غربی و موسیقی کلاسیک ایرانی ارائه شده است. بسیاری این آلبوم را بی‌نظیرترین اثر موسیقایی در موضوع عاشورا می‌دانند. شریفیان تحصیلکرده رشته موسیقی است. او آهنگساز مجموعه‌های تلویزیونی و پژوهشگر در زمینه موسیقی است. نزدیک به دوسال روی نوحه‌ها و متون مختلف عاشورایی در ایران تحقیق کرده و ماحصلش این آلبوم است.

● آلبوم​های مدرس

آثار امیرحسین مدرس در زمینه نواهای عاشورایی بسیار مشهورند. مدرس را هم به صدایش می‌شناسیم، هم به چهره‌اش در تلویزیون و سینما به عنوان مجری و بازیگر. اواسط سال ۸۵ وارد گروه سون شد و اولین آلبوم عاشورایی‌اش با نام «ماه نی» در زمستان سال ۸۵، اوایل محرم منتشر شد و در مدت کمی با استقبال خوبی روبه‌رو شد. این آلبوم که ۱۲ قطعه دارد، اشعار و نوحه‌های قدیمی بازخوانی شده‌ در رثای امام حسین(ع) هستند.

بعد از آن، به فاصله پنج سال، آلبوم بعدی‌اش با نام «خورشید» با دکلمه «امین تارخ» در محرم ۹۰ روانه بازار شد.

در این آلبوم هم هشت قطعه از بازخوانی نوحه‌های قدیمی گنجانده شده بود. آلبوم‌های مدرس از بهترین آثار موسیقایی کشور در حوزه هنرهای آیینی محسوب می‌شود. او سال گذشته آلبوم «خطبه خوان رستاخیز» را نیز منتشر کرد. این آلبوم روایتگر بخشی از تاریخ بعد از واقعه عاشوراست. به گفته مدرس این اثر به خطبه‌های امام سجاد(ع) بعد از واقعه عاشورا و در برابر یزید می‌پردازد.