ترجمه مفهومی از قرآن کریم (آیه پنجم از سوره قصص)

یکی از آیات معروف که بعد از انقلاب در ایران مکرر مورد استفاده واقع شده است, آیه ۵از سوره قصص است:
وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ …

یکی از آیات معروف که بعد از انقلاب در ایران مکرر مورد استفاده واقع شده است, آیه ۵از سوره قصص است:

وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهًٔ وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ ۶۴۸۳۱;۵۶۴۸۳۰; : خواستیم منت نهیم بر کسانی که در زمین فرو دست وضعیف ‏شده بودندو آنان را پیشوایان گردانیم و ایشان را از وارثان کنیم .

ایه در رابطه با داستان فرعون و موسی است. مادر موسی ع از قومی است که توسط حاکم وقت مرتد و واجب القتل به حساب می آید.پس می ترسد فرزند پسر او به قتل رسد. ولی خداوند به او وحی و الهام می کند که فرزند را به آب بسپرد .این طفل به مرکز حکومت می رسد. وبقیه داستان که همه می دانند.اما دراینجا چه کسی رهبر واقعی مورد تایید الهی است؟منظور از وارث چیست؟آیا امام و وارث باید ضرورتا دارای حشمت و شوکت و قدرت و اقتدار باشد؟اگر امام را پیشوا معنا کنیم .مساله تا حدی قابل توجیه است .هر چند که اکثر پیامبران جز حضرات سلیمان و یوسف به امامت همراه با امارت نرسیدند.حتی اکثزیت امامان شیعه هم چنین بودند.پس منظور ازرهبر و پیشوا نمی تواند به معنای داشتن قدرت سیاسی باشد.و اگر وارث راهم اضافه کنیم .هیچ پیامبری در کاخ نمی نشست و تاج برسر نمی نهاد و وارث اموال و خزاین و تاج وتخت سلاطین نمی شد.تا مردم را به کمک آن راهبری و یا تحت کنترل و سلطه گیردو به عکس هم چنان به مشی و روش گذشته خود و حشر ونشر با مردم در شکل عادی وساده ادامه می دادند.نمونه کامل آن دررفتار موسی ع و عیسی ع و پیامبر خاتم ص بود و یا برخی از خلفای راشدین و امام همام ع ,که در در زندگی عادی در اوج قدرت در میان مردم و در نهایت سادگی ودر همان حال ضعف نام برده در قرآن بودند.پس وارث به چه معنی است؟وارث حکام بودن هم معنای خاص دارد. وارث بازمانده است. اگر کسی مثل موسی با زور و کمک خدای تعالی قدرت را از فرعون می گیرد ,نمی تواند نام وارث داشته باشد.

منظور از وارث چیست؟آیا خداوند آنان را وارث حکام و فرعونهای زمان کرده است؟اگر خدا اراده می کند آنان راوارث کند وارث دین خود می کند . رهبر مردم را به توحید و خداشناسی وبه سوی دستورات الهی یا همان ارث دعوت می کند . خداوند منا ن از طریق پیامبران خویش دستوراتی به همه انسانها داده و فرموده اگر آنها را اجرا کنند به او نزدیک و مومن به خدا می شوند.این دستورات ساده و روشن و قابل اجرا در همه دوره هاست.نیاز به طول و تفصیل ندارد .واجرای انها تنها وتنهابه نفع خود انسانهاست. این کلیات در سوره مومن و مومنون و .. بیان شده است. وبه علاوه اجرای آنها شرایطی هم دارد : از هر کس به قدر توان خواسته شده و اراده آزاد و علاقه قلبی و عدم اجبار در آن شرط اساسی است.پس منظوراز وارث کسی است که دستور الهی را درک و فهم و اجرا کند.یعنی این ارث و میراث معنوی است. میراث دینی والهی است . و معمولا آنان که آلوده به قدرت و ثروت کلان و انبوه می شوند از محرومان و مستضعفان خواسته ونا خواسته دور شده و شامل آنان نیستند .نه در باطن و نه در ظاهر . آیه هم از گزینش از میان مردم دربند و عادی سخن می گوید .

پس وارث و راهبر در واقع همان مفهوم عرفانی از اولیا پنهان خداوند را تداعی میکند.ممکن است پیرزن یا پیر مردی یا جوانی با ظاهر بسیار عادی و در میان مردم عوام باشدواساسا با توجه به ضرورت و مصلحت الهی کسی به آنها توجه نکرده و آنان را به حساب نیاورند.اما اینها دنیا و امور دینی و دستورات الهی را با قدرت معنوی خود اداره می کنند.آنها به غیب ایمان دارند . خقوق الهی را رعایت می کنند.از خدا درکارها حساب برده و در هه حال به یار او هستند .مردم از آنان آسیبی نمی بینند. مهربانند و تا حد امکان در کمک به آنان از هیچ کوششی فرو گذار نیستند .

از ترجمه مفهومی قرآن کریم :علی باقری