دستور قرآن برای مبارزه با بد حجابی

اگر منافقان و کسانی که در دل هایشان مرضی هست و شایعه افکنان در مدینه, از کارشان باز نایستند, تو را سخت بر آنان مسلط می کنیم تا جز مدتی اندک در همسایگی تو نپایند از رحمت خدا دور گردیده و هر کجا یافته شوند گرفته و سخت کشته خواهند شد در باره کسانی که پیشتر بوده اند همین سنّت خدا جاری بوده است و در سنّت خدا هرگز تغییری نخواهی یافت

۱) دولت نهم ، دولت عدالت و مهروزی است و فرصت خوبی را برای بازگشت به نسخه شفا بخش قرآن برای حل معضلات اجتماعی فراهم کرده است.

این دوره را باید غنیمت شمرد و طعم شیرین عمل به فرامین آسمانی کتاب خدا را برای نسل های آینده به یادگار گذاشت .

یکی از ناهنجاری های اجتماعی ، رعایت نکردن حجاب در فضاهای عمومی است . بعد اجتماعی حجاب بیش از بعد شخصی آن اهمیت دارد و هر کدام را باید جدا گانه تحلیل و بررسی کرد.

میل نفسانی انسان به مظاهر فساد و نبود تربیت صحیح اسلامی و پیش‌گیری های لازم ، همواره معضلات جبران ناپذیزی را متوجه همه افراد می کند که ضروری است برای شناخت و درمان آن به کتاب قانون اسلام یعنی قرآن مراجعه نمود.

۲) قرآن کریم به صراحت دستور برخورد با اراذل و مزاحمان نوامیس مردم را صادر کرده است. این دستور بلافاصله پس از طرح مسئله حجاب ، آمده است:

« لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِی الْمَدِینَةِ لَنُغْرِیَنَّکَ بِهِمْ ثُمَّ لَا یُجَاوِرُونَکَ فِیهَا إِلَّا قَلِیلًا * مَلْعُونِینَ أَیْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَقُتِّلُوا تَقْتِیلًا * سُنَّةَ اللَّهِ فِی الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِیلًا *الاحزاب۶۰_۶۲*

اگر منافقان و کسانی که در دل‌هایشان مرضی هست و شایعه افکنان در مدینه، ‏‏[‏‏از کارشان] باز نایستند، تو را سخت بر آنان مسلط می کنیم تا جز [‏مدتی] اندک در همسایگی تو نپایند. از رحمت خدا دور گردیده و هر کجا یافته شوند گرفته و سخت کشته خواهند شد. در باره کسانی که پیشتر بوده اند ‏‏[‏‏همین] سنّت خدا ‏‏[‏‏جاری بوده] است؛ و در سنّت خدا هرگز تغییری نخواهی یافت.

۳) حجاب در دین اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. دین مبین اسلام ، همزمان با صدور دستور العمل مبارزه با افرادی که امنیت و سلامت اجتماعی را برهم می زنند، شرح وظایفی نیز برای بانوان مسلمان در نظر گرفته است . برابر این نگاه، حجاب در جامعه اسلامی، یکسان نیست! به دیگر سخن جدای از فلسفه حجاب ، طیف بانوان در محجب بودن ، گسترده است و همه در این موضوع همگون نیستند. برای بیان فلسفه حجاب در اسلام نیازمند پژوهش فراگیری هستیم اما در یکی از آیات به نکته مهمی در باره رعایت حجاب با چادر برمی خوریم :« ... ذَلِکَ أَدْنَی أَنْ یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا» *الاحزاب۵۹* این برای آن‌که شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند ‏‏[‏‏به احتیاط] نزدیک‌تر است، و خدا آمرزنده مهربان است. در این آیه ، حجاب برتر به مثابه یک نشان احترام برانگیز مطرح شده که بانوان با شخصیت را از آزار بیماردلان مصون می‌دارد.

۴) زنان جامعه اسلامی را با توجه به سن و شخصیت اجتماعی، می توان به سه دسته تقسیم کرد . این تقسیم بندی از آموزه های انسان‌شناسانه قرآن کریم به دست می‌آید:

گروه الف) سالمندان :

در فرهنگ دست خورده و نامتقارن امروز ما ، پیرزنان چنان به حجاب و چادر و ابسته‌اند که گویی دخترکان دم بختند و دوشیزگان نیز چنان در سطح شهر می چرخند که انگار کودک‌اند!

اما فرهنگ قرآنی حجاب ، چیز دیگری است؛

« وَالْقَوَاعِدُ مِنْ النِّسَاءِ اللَّاتِی لَا یَرْجُونَ نِکَاحًا فَلَیْسَ عَلَیْهِنَّ جُنَاحٌ أَنْ یَضَعْنَ ثِیَابَهُنَّ غَیْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِینَةٍ وَأَنْ یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَهُنَّ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» *النور۶۰ *

و بر زنان از کار افتاده ای که ‏[‏دیگر‏]‏ امید زناشویی ندارند گناهی نیست که پوشش خود را کنار نهند ‏[‏به شرطی که‏]‏ زینتی را آشکار نکنند؛ و عفّت ورزیدن برای آنها بهتر است، و خدا شنوای داناست.

گروه ب) عموم زنان (شهروندان عام) :

بازهم در شهرهایمان مناظری را می‌بینیم که نشان از ناهمگونی تمسخرآمیزی دارد . حجاب که خود عاملی برای پیش‌گیری از ناهنجاری و فساد است گاهی به خاطر تربیت غلط و ناآگاهی، به شیوه زشت و بی‌مفهومی استفاده می شود . این جاست که مانتو و مقنعه یا چادر از نقش اصلی خود خارج می شود و زنان و دخترانی دیده می شوند که گرچه به اصطلاح، محجبه هستند اما به بدحجابی مبتلا شده‌اند . آرایش و زینت با حجاب، تصویر کریهی از یک زن و شخصیت او به نمایش می گذارد که ابتذال آن از بی حجابی بدتر است. این معضل، ریشه‌های بسیاری دارد اما شاید پافشاری بر یک مدل خاص پوشش (چادر) بدون اطلاع‌رسانی از جایگاه آن یکی از مهمترین دلیل ها باشد.

قرآن عزیز اما نگاه دیگری دارد : « وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَی جُیُوبِهِنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُنَّ أَوْ التَّابِعِینَ غَیْرِ أُوْلِی الْإِرْبَةِ مِنْ الرِّجَالِ أَوْ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلَی عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَی اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» *النور۳۱*

و به زنان با ایمان بگو: «دیدگان خود را [‏از هر نامحرمی]‏ فرو بندند و پاکدامنی ورزند و زیورهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعاً از آن پیداست. و باید روسری خود را بر گردن خویش ‏[‏فرو‏]‏ اندازند، و زیورهایشان را جز برای شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان ‏[‏همکیش‏]‏ خود یا کنیزانشان یا خدمتکاران مرد که ‏[‏از زن] بی نیازند یا کودکانی که بر عورتهای زنان وقوف حاصل نکرده اند، آشکار نکنند؛ و پاهای خود را ‏‏[به گونه ای به زمین] نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته می دارند معلوم گردد. ای مؤمنان، همگی [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه کنید، امید که رستگار شوید.

گروه ج : بانوان ویژه (شهروندان خاص):

نباید شک کرد که جامعه یکدست نیست . لایه‌های مختلف جامعه بر اساس قدرت ، امکانات، شغل، رفاه ، فرهنگ و حتی جغرافیا متمایز می‌شود. این لایه‌ها از نظر اسلامی تنها از منظر درجه ایمان و سطح معرفت و آگاهی قابل تعریف است . بدین ترتیب مردمان به دو دسته عام و خاص تقسیم می‌شوند . عامه مسلمانان تکالیف معین و عمومی دارند اما طبقه خاص مومنان، موظف به اجرای تکالیف بیشتر و جداگانه‌ای هستند . دولتمردان ، روحانیان ، رجال سیاسی و هر قشر و شخصیتی که در تقسیم بندی سازمان حکومت اسلامی از جایگاه و یا نسبتی بهره‌مندند بایستی از حرمت ویژه ای در جامعه برخوردار باشد ضمن آنکه تکلیف دشوار‌تری دارند و در صورت تخلف مجازات سنگین تر.

چادر ، حجاب کامل و برتر اسلامی در درجه اول ، مربوط به این طبقه است و علت آن شناخته شدن جهت حفظ احترام است . در واقع ، چادر یک نشان ویژه برای بانوان باشخصیت و محترم است .

این تمایز را در آیات قرآن نسبت به خانواده پیامبر صلی الله علیه وآله و بانوان مؤمنه به آشکاری درک می کنیم :

« یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ أَدْنَی أَنْ یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا» *الاحزاب۵۹*

ای پیامبر، به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو: «پوشش‌های خود را بر خود فروتر گیرند. این برای آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند ‏‏[‏‏به احتیاط] نزدیک‌تر است، و خدا آمرزنده مهربان است.

« وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ » *الاحزاب۵۳*

و چون از زنان ‏[‏پیامبر‏]‏ چیزی خواستید از پشت پرده از آنان بخواهید؛ این برای دلهای شما و دل‌های آنان پاکیزه تر است.

۵) نباید از خاطر دور داشت که حجاب ، ارتباط اجتماعی زن و مرد ، مسئله شغل ، نوع کار با در نظر گرفتن جنسیت ، آموزه‌های تربیتی جامعه اسلامی ، امر به معروف و نهی از منکر و ده‌ها موضوع مرتبط با مهندسی فرهنگ جامعه ، نیازمند مطالعه، بازنگری و اصلاح است که این مهم با بازگشت به قرآن میسر خواهد شد . امید است که با اقدامات مدبرانه ، آگاهانه و دلسوزانه دولت و نیروی انتظامی، فرصت مناسبی برای طرح این موضوعات در محافل علمی پیش بیاید .

قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَی لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ » *النور۳۰*

به مردان با ایمان بگو: «دیده فرو نهند و پاکدامنی ورزند، که این برای آنان پاکیزه تر است، زیرا خدا به آنچه می‌کنند آگاه است.

حامد عبداللهی