احتمال سقوط ون

ون جیابائو, نخست وزیر چین که در زمره خوشنام ترین سیاستمداران این کشور است به هدفی برای تندروهای حزب کمونیست تبدیل شده که به دنبال حذف او از ساختار سیاسی کشور هستند

ون جیابائو، نخست‌وزیر چین که در زمره خوشنام‌ترین سیاستمداران این کشور است به هدفی برای تندروهای حزب کمونیست‌ تبدیل شده که به دنبال حذف او از ساختار سیاسی کشور هستند.

گزارشی که اخیرا در یکی از روزنامه‌های با نفوذ هنگ‌کنگ منتشر شد دریچه‌ای به اختلافات داخلی حزب کمونیست و بین دو جناح اصلاح‌طلب حزب و حامیان همیشگی پلیس مخفی این کشور گشود که اختلافات عمیقی بر سر جهت‌گیری‌های آتی کشور دارند.

محبوبیت‌ وی بویژه در سال‌جاری و با اقداماتی چون سفر به استان زلزله‌زده سیچوان و ملاقات با بازماندگان زلزله، دلجویی از مردمی که گرفتار طوفان‌های برفی شده بودند و دفاع از سیاست چین در قبال تبت به اوج رسید. او که ۶۶ سال دارد و در بین دوستانش پدر بزرگ خوانده می‌شود از محدود رهبران ارشد چینی است که صفحه‌ای را در سایت FaceBook از سایت‌های اجتماعی که هر روزه میلیون‌ها نفر از آن بازدید به عمل می‌آورند به خود اختصاص داده است.

رقابت‌های درون حزبی بلافاصله پس از تظاهر به اتحاد و همگرایی در آستانه برگزاری بازی‌‌های المپیک پکن سر برآورده است. ماهنامه هنگ‌کنگی کایفانگ که به داشتن منابع دست اول در داخل طبقه حاکمان چین مشهور است در آخرین شماره خود به بالا گرفتن منازعات درونی در حزب کمونیست اشاره کرد و از گسترده شدن طی هفته‌های گذشته آن خبر داد.

به نوشته این نشریه جناح تندور حزب کمونیست از طریق عوامل خود در شاخه تبلیغاتی حزب و روزنامه خلق، ارگان رسمی حزب هجمه گسترده‌ای را علیه ون به راه‌انداخته‌اند و حمایت او از ارزش‌‌هایی چون دمکراسی و حقوق بشر را به منزله عدم پای‌بندی او به آرمان‌‌های حزب به تصویر می‌کشند. این روند موجب شده کشتی اصلاحات حزب به صخره‌های مخالفت برخورد کرده و در آستانه غرق شدن قرار گیرد.

همین هفته گذشته بود که طرح اصلاحات ارضی چین به حال تعلیق در آمد و با افزایش فشارها ون از ریاست یکی از کمیته‌های اجرایی حزب کناره‌گیری کرد. کایفانگ در مطلب خود فهرستی از حملات رسانه‌ای اخیر علیه ون را ردیف کرده بودکه با توجه به سنت حزب حاکم نمادی از به مخاطره افتادن موقعیت اوست.

یکی از مهم‌ترین منتقدان ون کسی نبود جز چن کوئیان،‌ جانشین رئیس شورای مشورتی خلق که مجموع‌ای است با طیف وسیعی از کارکردها که هیچ سنخیتی با نامش ندارد. چن در یادداشتی بدون اشاره مستقیم به نام ون ادعا کرده بود برخی در چین دوست دارند با ساز غربی‌‌ها برقصند. روزنامه خلق روز ۱۰ سپتامبر سرمقاله‌ای تحت عنوان «چطور دنیا را از دریچه تئوری آنچه از آن تحت عنوان ارزش‌‌‌های جهانی یاد می‌شود» باید دید.

بسیاری از مردم چین امروز ون را یکی از معدود چهره‌‌های مردمی در ساختار قدرت این کشور می‌پندارند. او در اکثر موارد با ژو انالی، از انقلابیون کهنه‌کار که بعدها منتقد دیدگاه مائوئیسم شد، مقایسه می‌کنند.

مردم دنیا اولین بار در سال ۱۹۸۹ میلادی با ون آشنا شدند که به هرماه ژائو زیانگ،‌ دبیر کل حامی اصلاحات حزب کمونیست برای مذاکره با دانشجویان معترض به میدان تیان‌‌آن‌من می‌رفت. به فاصله چند روز پس از ملاقات این دو با نمایندگان دانشجویان بود که تانک‌ها وارد کارزار شدند. بعدها زیانگ از ساختار حزب کنار گذاشته شده و ون برای مدتی ناپدید شد.

او در سکوت راه خود را به سوی پلکان ترقی گشود و در سال ۲۰۰۳ میلادی به نخست‌وزیری رسید. مارس گذشته بود که هوجیان تائو، رئیس‌جمهور طی حکمی ون را برای یک دوره ۵ ساله دیگر در سمت خود ابقا کرد. ترکیب این دو اقتصاد چین را با اعمال سیاست‌هایی چون تقویت حقوق کارگران و حفظ جایگاه غالب دولت در اقتصاد بازار به سمت اردوگاه چپ متمایل کرده است.

وی با اظهاراتش در مورد ارزش‌‌های دموکراسی و حقوق بشر در مصاحبه‌هایش با رسانه‌های خارجی ‌خود را در معرض انتقادات قرار داده است اگرچه اصرار دارد به خط‌مشی رسمی دولت دال بر غیر ممکن بودن اعمال دموکراسی در چین به دلیل آن که به هرج و مرج منجر خواهد شد، وفادار و معتقد است.

با وجود رضایت عمومی از عملکرد ون گمان می‌رود هو در مقام ریاست‌جمهور چندان هم به عزل وی بی‌رغبت نباشد. این اقدام تعادل موجود بین جناح‌های درون حزبی را برهم زده و موقعیت شخص رئیس‌جمهور را تقویت می‌کند. به اعتقاد تحلیلگران امور چین در صورت قربانی شدن ون در این بازی سیاسی لی ککیانگ، معاون نه‌چندان مشهور او به احتمال زیاد جانشینش خواهد شد.

با وجود افول اقتصادی‌ای که چین را تهدید می‌کند و نسل نوظهوری از رهبران سیاسی که بیشتر به ملی‌گرایی گرایش دارند تا میراث انقلابی حزب گمان می‌رود اعتبار و مشروعیت پکن بیش از پیش در معرض خطر قرار گیرد. این مساله باعث شده برخی تحلیلگران این گونه استنتاج کنند که دولت و حزب کمونیست در شرایطی قرار ندارند که چهره‌های معتبر و مشهور را به نفع افراطیون بدنام کنار بگذارند.