مصرف مکمل فقط برای حرفه ای ها

وقتی بحث مبارزه با دوپینگ مطرح می شود بلافاصله در ذهن ورزشکاران این جمله نقش می بندد که در ورزش علمی امروز دنیا بدون مصرف مکمل عذایی نمی توان به رقابت پرداخت و در سطح دنیا و المپیک افتخارآفرین بود

وقتی بحث مبارزه با دوپینگ مطرح می‌شود بلافاصله در ذهن ورزشکاران این جمله نقش می‌بندد که در ورزش علمی امروز دنیا بدون مصرف مکمل عذایی نمی‌توان به رقابت پرداخت و در سطح دنیا و المپیک افتخارآفرین بود. این حرف درستی است و به واقع در ورزش علمی امروز دنیا که همه اجزای آن با علم به روز می‌شود، نقش تغذیه علمی هم غیرقابل انکار است، اما تغذیه هم ساز و کاری دارد و ورزشکاران باید به‌هوش باشند و به صورت خودسر سراغ مکمل‌هایی نروند که عوارض جسمی زیانبار و بعضا غیرقابل جبرانی برای آنها در پی داشته باشد. در این رابطه ذکر چند نکته زیر را ضروری می‌دانم:

۱ـ در درجه اول همه ورزشکاران باید دقت داشته باشند که مصرف مکمل غذایی تنها به ورزشکاران حرفه‌ای آن هم پس از انجام معاینات دقیق پزشکی و پیکرسنجی توصیه می‌شود و فردی که با هدف حفظ سلامتی و با قهرمانی محدود به ورزش می‌پردازد، اساسا نیازی به مصرف مکمل ندارد؛ چرا که تغذیه روزمره هم کالری مورد نیاز بدن این ورزشکاران را تامین می‌کند.

۲ـ ورزشکاران حرفه‌ای هم به هیچ عنوان نباید به صورت خودسر اقدام به مصرف مکمل کنند. آنها باید تحت نظر متخصص تغذیه یا متخصص پزشکی ورزشی که اشراف کامل به مباحث دوپینگ داشته باشد، مکمل غذایی مصرف کنند؛ چرا که فرآیند تجویز این مکمل‌ها بر عکس شیوه مصرف آنها به هیچ عنوان ساده نیست و ممکن است عوارض خطرناکی برای بدن ورزشکار داشته باشد. در نتیجه، این متخصص است که می‌داند ورزشکار چه رشته‌ای به چه میزان کالری نیاز دارد و چگونه باید کالری مورد نیاز بدنش را تامین کند. علاوه بر این، پس از انجام آنتروپومتری (پیکرسنجی) و انجام پاره‌ای آزمایش‌ها و معاینات عمومی نظیر اندازه‌گیری میزان آب، چربی و پروتئین ورزشکار و دیگر معاینات عمومی، مکمل مجاز و میزان مصرف آن به ورزشکاران توصیه می‌شود. به عبارتی پس از مطالعه ساختار بدن یک ورزشکار به او مکمل تجویز می‌شود.

۳ـ در شرایطی که مصرف خودسرانه این مکمل‌ها ممکن است عوارضی چون به خطرافتادن سلامت کلیه و کبد و حتی گرفتگی عروق مغز و قلب را به دنبال داشته باشد و ما این موضوع را بارها مشاهده کرده‌ایم، برخی مربیان که هیچ شناختی از مبحث دوپینگ و عوارض آن ندارند نسبت به تجویز این مکمل‌ها اقدام می‌کنند. این در حالی است که از نظر وزارت بهداشت و وزارت ورزش این امر تخلف محسوب می‌شود و برخورد قانونی لازم با متخلفان صورت می‌گیرد. مربی یک ورزش از جمله بدنسازی یا هر ورزش دیگری تنها در یک صورت حق این کار را دارد که همزمان متخصص تغذیه یا پزشک باشد.

۴ـ مصرف مکمل علاوه بر خطر مثبت‌شدن نمونه دوپینگ یک ورزشکار، تیغ دولبه‌ای است که به‌مراتب بیش از آن منفعتی که به بدن ورزشکار می‌رساند، برای بدن او عوارض دارد و سلامتش را به خطر می‌اندازد و نباید صرف مشاهده این مکمل‌ها در ویترین برخی اماکن، نسبت به تهیه آنها اقدام کرد.

۵ـ آموزش را مهم‌ترین محور مبارزه با دوپینگ در بین ورزشکاران می‌دانیم و در راه مبارزه با دوپینگ این مهم یک اصل محسوب می‌شود. با وجود این، به همه ورزشکاران توصیه می‌کنیم از مصرف هرگونه مکمل بدون هماهنگی با متخصص پزشکی ورزشی و تغذیه خودداری کنند و براحتی خود را در عوارض جسمی و حتی اجتماعی دوپینگ گرفتار نکنند.

دکتر رضا سعیدی‌

افسر مبارزه با دوپینگ