فوتبال یعنی برزیل چرا ایران صعود نكند

وقتی برزیل در جام جهانی بازی دارد, تمام كشور از حركت بازمی ایستد انگار برای ۹۰ دقیقه هیچ چیز دیگری وجود ندارد هیچ كس كار نمی كند و حتی در خیابان ها هم مردم را به ندرت می یابید همه اینها به خاطر فوتبال است خونی كه در رگ های من جریان دارد, بسیار متفاوت است این فوتبال است كه مرا ترسیم كرده و هرچه دارم و هستم از این ورزش شكل می گیرد روزی از من پرسیدند اگر مربی فوتبال نباشم, چه خواهم بود, صرفاً گفتم كه «یك مرد ناامید خواهم بود »

● به قلم رنه سیموئز مربی برزیلی تیم ملی امید ایران

از سال ۱۹۳۰ كه اولین دوره جام جهانی در اروگوئه برگزار شد، این مسابقات دائماً متحول شده و شركت كنندگانش فزونی گرفته اند تا به آنجا كه بدل به مهمترین رویداد ورزشی جهان شده است. حتی در برخی مواقع تماشاگران مسابقات جام جهانی فوتبال سه برابر ناظران المپیك برآورد شده اند.

در ایران نیز چشم ها متوجه شروع دوره جدید این پیكارها است و تیم ملی این كشور مهیای بازی ۱۱ ژوئن (۲۱ خرداد) خود با مكزیك و سپس مسابقات بعدی خود می شود. همیشه در شروع یك دوره جام جهانی همگان به تاریخچه این پیكارها رجوع می كنند تا از احتمالات و شرایط موجود باخبر شوند. نتایج دوره های گذشته و همچنین بازی های اخیر تیم ها این را نیز مشخص می كند كه چه چیزی در دوره جدید در انتظار آنها است. با این حال پیشتاز و قهرمان بزرگ این مسابقات، كشور من برزیل بوده است. من همیشه گفته ام نگرش برزیل به فوتبال از برخی جهات همانی است كه مثلاً در اسپانیا نسبت به گاوبازی وجود دارد.

در گاوبازی هدف غایی كشتن گاو است. در این راستا كافی است ماتادور وارد میدان شود و با هر وسیله ای كه مورد نظرش است كه چاقو و حتی اسلحه را نیز شامل می شود، جان گاو را بگیرد. با این حال گاوبازی در اسپانیا چیزی فراتر از این است و در ورای آن اهداف و ظرافت های دیگری وجود دارد و این ورزش حالت یك باله خشن را نیز دارد.

در انگلیس سال ها به فوتبال و فلسفه آن به مثابه كشتن گاو نگاه شده و به جای ظرافت فنی، فقط هدف عمده شده است. آن هدف هجوم هرچه سریع تر به سمت دروازه و گشودن آن است. برزیل چنین نیست. مردم این كشور مایل اند كه ابتدا از باله و نمایش هنری بهره مند شوند و در میدان بخرامند و سپس گل بزنند و برنده شوند؛ نه این كه هدف گل زدن نباشد، اما هدف اصلی زیبا بازی كردن است. چیزی كه اگر حاصل آید، طبعاً به گلزنی هم منجر خواهد شد. همین مسئله است كه تفاوت بزرگ بین برزیل و سایرین را رقم زده و بیهوده نیست كه كشور من با ۵ بار قهرمانی، یك ركورددار در جام جهانی است.

با این حال عصر ارتباطات و نزدیك شدن روزافزون كشورها به یكدیگر سبب شده كه حتی تیم های خشك و كم هنر از جمله انگلیس نیز در افكار خود تجدیدنظر كنند و قسمتی از هنر مورد بحث را آموخته و به اجرا بگذارند. با این وجود برخی از تفاوت ها محوناشدنی است. امكان ندارد كه در برزیل بشنوید: «من طرفدار تیم فلامنگو هستم»، برعكس چیزی كه می گویند، این است: «من فلامنگو هستم.» آنها از این طریق می خواهند نشان بدهند كه چگونه فوتبال با روح و جان مردم برزیل عجین شده و غیرقابل تفكیك از آن است.

وقتی برزیل در جام جهانی بازی دارد، تمام كشور از حركت بازمی ایستد. انگار برای ۹۰ دقیقه هیچ چیز دیگری وجود ندارد. هیچ كس كار نمی كند و حتی در خیابان ها هم مردم را به ندرت می یابید. همه اینها به خاطر فوتبال است. خونی كه در رگ های من جریان دارد، بسیار متفاوت است. این فوتبال است كه مرا ترسیم كرده و هرچه دارم و هستم از این ورزش شكل می گیرد. روزی از من پرسیدند اگر مربی فوتبال نباشم، چه خواهم بود، صرفاً گفتم كه: «یك مرد ناامید خواهم بود.»

در دوره جدید جام جهانی بیش از هر زمانی بازی تیمی در شكل گیری نتیجه نهایی سهم خواهد داشت. تیم ها بسیار فشرده و منسجم خواهند بود و دفاع اصل اساسی خواهد بود و تیم ها برخلاف سال ۲۰۰۲ از نظر جسمانی سالم تر و شاداب تر خواهند بود. مسئله انطباق زمانی هم برخلاف جام قبلی، عمده و دشوار نخواهد بود و البته كسی نمی تواند منكر نقش مسائل فنی و فردی هم بشود.

در این زمینه آخر تیمی نمی تواند با برزیل برابری كند و همین مسئله سبب می شود كه خواه ناخواه این تیم را امید اول قهرمانی بدانیم. با این حال حساب های قبل از شروع مسابقات را رها كنید زیرا ممكن است در صحنه بازی ها چیزهای دیگری روی بدهد. برزیل از این مسئله مطلع است و بنابراین نباید اجازه بدهد كه خوشبینی های بیش از حد این تیم را از پای درآورد.

می توان رقبای بالنسبه خوب را برای برزیل مثال آورد. اگر دفاع را اصل اول بشمریم، تیم های فرانسه، پرتغال و اسپانیا در ۱۷ ، ۱۸ بازی آخرشان كمترین گل را پذیرا شده اند. شاید بپرسید چرا اینگونه به قضیه نگاه كرده ایم و در آن صورت باید تصریح كنیم كه در ۱۰ دوره از ادوار گذشته جام جهانی تیمی قهرمان شده كه كمترین گل خورده را داشته است.

ویژگی مهم و متفاوت جام جهانی این است كه چیزی به نام بازی های خانگی و دور از خانه وجود ندارد و از مرحله حذفی به بعد شما هستید و یك مسابقه. اگر حذف نكنید، حریف شما را حذف می كند و به همین خاطر است كه می بینید احتیاط شرط و سیاست اصلی حاكم بر مسابقات می شود. تیم ها آنقدر صبر می كنند تا اشتباهی از حریف سربزند و با استفاده از آن رقیب را ناكام و حذف كنند.

اكثر فاتحان ادوار قبلی جام جهانی منهای اروگوئه كه كلاً غایب است در این دوره نیز برای قهرمانی صاحب شانس اند. آلمان میزبان و بنابراین مدعی است، آرژانتین بازیكنان فنی متعددی دارد، انگلیس، فرانسه و البته ایتالیا هم جزء این لیست هستند. اما ایران، این تیمی است كه بازیكنان عالی متعددی دارد و تجربه اش هم كم نیست و قابلیت های زیادی دارد. با این حال در این سطح از فوتبال جهان همین ها كفایت نمی كند و باید راهش را بلد باشید. منظورم این است كه بدانید در هر مسابقه و در هر مقطع از آن چگونه بازی كنید. بازی حریف را بخوانید و بدانید كه در هر زمانی به كدام سیستم احتیاج دارید. با این وجود آیا ایران می تواند از گروهش بالا بیاید و از تمام حدود و ثغور قابل پیش بینی فراتر برود؟ چرا كه نه. چه كسی فكر می كرد سنگال، تركیه و كره جنوبی در جام جهانی قبلی آن كارها را صورت دهند؟ اگر بلد باشید كه چطور شرایط را كنترل كنید، حتی می توانید از تیم قوی تر از خودتان نیز ببرید. در بسكتبال باید در كمتر از ۲۴ ثانیه توپ را از خود جدا و پرتاب كنید، در والیبال پس از سه بار لمس توپ باید آن را از خود جدا كنید و به داخل زمین حریف بیندازید. در فوتبال این محدودیت ها وجود ندارد و تاكتیك های پرشماری برای كنترل یك بازی وجود دارد و از آن طریق می توانید حریف را تسلیم كنید.

به عنوان مثال مكزیك تیمی است كه هرگاه دور از خانه اش بازی می كند، قابلیت هایش آشكارا نزول می كند. وقتی مربی جامائیكا بودم با مكزیك دو بار در خانه رقیب دیدار كردیم و هر دو را باختیم، اما در مسابقات دور از خانه دو برد و دو تساوی به نام ما نوشته شد.

آنگولا تا حدی ناشناخته است. در مورد آنان هر چیزی امكان پذیر است. از نظر من پرتغال قوی ترین تیم این گروه است. با این حال بازیكنان ایران باید خودشان را قبول داشته باشند.

بازیكنان ایران باید بدانند كه از هر جهت زیر نظر جهانیان خواهند بود و این روزها یك راه برای نشان دادن صلاحیت های یك كشور، كسب نتایجی خوب در جام جهانی فوتبال است. برای این تیم آرزوی بیشترین موفقیت را دارم و خود من از بزرگ ترین طرفداران آن خواهم بود.