شستشوی مداوم مثانه، از سیستیت هموراژیک پس از پیوند سلول‌های خون‌ساز آلوژنیک، جلوگیری می‌کند

● مقدمه:
سیستیت هموراژیک، یکی از عوارض سخت پس از پیوند سلول‌های خون‌ساز در بدخیمی‌های خونی است که بستری شدن بیمار را در بیمارستان طولانی می‌کند و یا باعث مرگ می‌شود. یکی از …

مقدمه:

سیستیت هموراژیک، یکی از عوارض سخت پس از پیوند سلول‌های خون‌ساز در بدخیمی‌های خونی است که بستری شدن بیمار را در بیمارستان طولانی می‌کند و یا باعث مرگ می‌شود. یکی از شایع‌ترین داروهایی که به عنوان قسمتی از این رژیم درمانی استفاده می‌شود، سیکلوفسفاید است که باعث این عارضه رنج‌آور می‌‌گردد، البته عوامل دیگر مانند بوسولفان نیز به‌عنوان عامل تخریبی دستگاه ادراری محسوب می‌شود. بهترین درمان این عارضه، جلوگیری از ایجاد آن است. شستشوی مداوم مثانه، می‌تواند با استفاده از رقیق کردن متابولیت‌های سمی شیمی‌درمانی و کاهش تماس آنها با اوروتلیوم، از ایجاد این عارضه جلوگیری کند...

روش انجام:

در یک مطالعه بالینی غیرتصادفی‌سازی شده، ۸۰ بیمار واجد شرایط که تحت پیوند سلول‌های خون‌ساز قرار گرفته بودند، وارد شدند. سپس ۴۰ نفر از آنها شستشوی مداوم مثانه داده شدند. در این بیماران، ۱۲ ساعت قبل از اولین دوز سیکلوفسفاماید، یک کاتتر فولی ۳ راهه جایگذاری و با نرمال‌سالین با سرعت ۳۰۰ میلی‌لیتر در ساعت شستشو داده شد. کاتتر، ۴۸ ساعت پس از آخرین دوز برداشته و اولین نمونه‌ ادرار پس از خارج کردن کاتتر برای آزمایش و کشت فرستاده شد. ۴۰ بیمار واجد شرایط دیگر نیز به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند که شستشوی مثانه داده نشدند. برای جلوگیری از رخداد سیستیت هموراژیک، برای همه بیماران mesna، هیدراتاسیون و آلکالیزاسیون نیز انجام شد.

نتایج:

بین دو گروه اختلافی از نظر سن، جنس و نوع بیماری اولیه وجود نداشت و تحت رژیم‌های درمانی یکسانی قرار داشتند. سیستیت هموراژیک در ۵/۳۲ درصد بیماران گروه مورد و ۵۰ درصد گروه شاهد مشاهده شد که اختلاف معنی‌‌داری نداشتند. میان بیمارانی که دچار عارضه شدند، اختلاف‌ معنی‌داری میان درجه و شدت عارضه دیده نشد، اما طول مدت سیستیت هموراژیک در بیماران گروه شاهد به طور معنی‌داری بیشتر از گروه مورد بود. از سویی، بروز سیستیت هموراژیک دیررس در گروه با شستشوی مداوم مثانه به طور معنی‌داری از گروه شاهد کمتر بود (P=۰.۰۰۹). همچنین طول مدت بستری شدن گروه مورد نیز کمتر بود (P<۰.۰۰۱).

نتیجه‌گیری:

به طور کلی، شستشوی مداوم مثانه علاوه بر استفاده از mesna، هیدراتاسیون و رژیم‌های آلکالیزه‌کننده به خوبی تحمل می‌شود و عوارض سیستیت خون‌ریزی دهنده را کم می‌کند، بنابراین می‌تواند در بیماران مورد پیوند سلول‌های خون‌ساز مفید باشد.

نویسندگان: ملوک حاجی‌بابایی، کامران علی‌مقدم، احمدرضا شمشیری، مسعود ایروانی، بابک بهار، اسدالله موسوی و همکاران. دانشکده داروسازی و مرکز تحقیقات خون و انکولوژی و پیوند مغز استخوان دانشگاه علوم‌پزشکی تهران.

Urologic Oncology (IF=۲.۵۶۱), ۲۶ (۲۰۰۸); ۴۳-۴۶.