بنزین و یك عادت ایرانی

شاید روزی كه بوعلی سینا, در گوشه تنگ و تاریك خانه كوچكش قلم در دست گرفت و بر سر لوحه یكی از پوستین ها عبارت «پیشگیری بهتر از درمان است» را نوشت, هیچ گاه نمی توانست تصور كند كه هزار سال بعد, اخلافش این كلام را هر روز در گوش یكدیگر زمزمه می كنند

شاید روزی كه بوعلی سینا، در گوشه تنگ و تاریك خانه كوچكش قلم در دست گرفت و بر سر لوحه یكی از پوستین ها عبارت: «پیشگیری بهتر از درمان است» را نوشت، هیچ گاه نمی توانست تصور كند كه هزار سال بعد، اخلافش این كلام را هر روز در گوش یكدیگر زمزمه می كنند و آن را مدام تكرار می كنند. اما هیچ گاه به آن عمل نمی كنند.

راستش، این ماجرا به یك عادت و رویه در زندگی ما ایرانی ها بدل شده است. انگار قرار نیست هیچ گاه این سخن نغز شنیده شود و به آن هم عمل. ماجرا، حكایت پرتب و تاب بنزین است.

هنگامی كه در سال ۵۷ به منظور افزایش ظرفیت پالایشی كشور اقدامات اولیه صورت گرفت، مصرف بنزین به عنوان یك معضل هنوز مطرح نشده بود. اما پس گذشت چند سال و با گسترش تولیدات خودروسازان، تقاضا برای مصرف بنزین روز به روز گسترش یافت و امروز با وجود افزایش ظرفیت پالایشگاه ها، هنوز چشم به دروازه های ورودی كشور برای واردات بنزین داریم.

مصرف روزانه بنزین در كشور به مرز ۷۵ میلیون لیتر رسیده است و این در حالی است كه كمتر از ۴۰ میلیون لیتر از بنزین مصرفی، تولید داخل است. با این خبر می توان به این موضوع پی برد كه دوباره، بحران باعث چاره اندیشی شده است.

هر چند در طول سال های اخیر و در پی تحقق برنامه های چهارم توسعه، با سرمایه گذاری ۱۷ میلیارد دلاری در ساخت و توسعه پالایشگاه ها، می توان امیدوار بود كه تا سال ،۸۹ تولید بنزین داخل به مرز ۱۲۰ میلیون لیتر، یعنی سه برابر تولید امروز برسیم.

اما با نگاهی به آمار و با توجه به رشد ۸۴ درصدی مصرف بنزین در هشت سال گذشته، آیا می توان امیدوار بود كه این میزان از تولید، پاسخگوی نیاز چهار سال آینده خواهد بود؟! با توجه به این نكته كه در تحقق تمام اهداف نیز موفق باشیم.

مشكل اصلی شاید در این آمار و ارقام نباشند. شاید عدم توجه به مدیریت مصرف، امروز ما را با این مشكل روبه رو كرده است. مشكلی كه در هر سال باعث صرف هزینه ۵ الی ۶ میلیاردی به منظور واردات بنزین می شود.

اگر در همان روزهایی كه به گسترش و توسعه پالایشگاه های كشور برای تأمین بنزین مصرفی توجه می شد، به نحوه مصرف جامعه نیز دقت می كردیم و مصرف مهار نشده ای را الگوی این سال ها نمی كردیم، شاید افزایش مصرف بنزین، ارقامی متعادل تر و باورپذیرتری را پیش رویمان می گشود.

با افزایش تولید خودروسازان از سویی و تردد خودروهای مسن و عدم رعایت استانداردهای روز جهانی، مصرف بنزین روز به روز افزایش می یابد و تقاضا برای مصرف این محصول هر روز بیشتر می شود. بنابر این بسیار بدیهی است كه اگر تصور كنیم كه در چهار سال آینده، چنانچه به مدیریت مصرف به عنوان یك مبنای اصلی توجه نكنیم، تولید ۱۲۰ میلیون لیتر در هر روز، كفاف مصرف داخلی را نكند و ما همچنان چشم به دروازه های ورودی كشور داشته باشیم. چقدر خوب است كه قبل از آن كه به فكر درمان باشیم از بروز یك بحران جلوگیری كنیم تا چالشی به نام بنزین در آینده مثل امروز بروز نكند.

عباس ثابتی راد