تفرقه در بازی های همبستگی

از نام خلیج فارس نمی توان گذشت

اشتباه و بی‌تدبیری ستاد برگزاری مسابقات کشورهای اسلامی باعث شد تا حالا سیاست کشور با چالشی بزرگ روبه‌رو باشد.

سازمان ورزش که می‌خواست با حک کردن نام خلیج همیشگی فارس بر روی مدال‌های بازی‌های تهران ۲۰۰۹، پاسخی دندان‌شکن به بازی‌های کشورهای حوزه خلیج دهد با بی‌تدبیری حالا کشور را در مرحله انتخاب گذاشته است. حالا ایران یا باید از بزرگترین مسابقات ورزشی پس از انقلاب را که قرار بود در تهران برگزار شود و هزینه‌ای گزاف برای برگزاری آن پرداخته بگذرد یا با نرمش در برابر خواسته غیرمعقول دولت‌های عربی نام خلیج فارس را از روی مدال‌ها بردارد که قدمی خلاف منافع ملی کشور و قوت بخشیدن به ادعاهای خلاف واقع این دولت‌ها برای تصاحب خلیجی است که از قرن‌ها پیش مزین به نام «فارس» است. خلیجی که خط قرمز همه مردم سرزمین ایران در تقابل با اعراب محسوب می‌شود.

میزبانی دومین دوره بازی‌های کشورهای اسلامی ۴ سال قبل به ایران سپرده شد و از همان زمان این بازی‌ها به عنوان بزرگترین رویداد تاریخی برگزار شده در تاریخ مسابقات ورزشی ایران به مهم‌ترین هدف مسئولان ورزش در دو دولت هشتم و نهم تبدیل شد و ستاد متمرکز برگزاری مسابقات کشورهای اسلامی تلاش زیادی برای برگزاری هرچه باشکوهتر مسابقات بر عهده گرفت. تحرکی که از یک سال قبل به اوج رسیدو هزینه‌ای ۵۰ میلیاردی برای برگزاری بازی‌ها در ردیف بودجه سال ۸۸ کشور قرار گرفت

این بازی‌ها که قرار است با شرکت ۵۶ کشور اسلامی در تهران برگزار شود به دلیل شرکت بیش از ۷ هزار ورزشکار از نظر کمیت بزرگترین رویداد تاریخ ورزش کشور محسوب می‌شود و از نظر کیفیت هم پس از میزبانی بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴، مهمترین بازی‌هایی است که میزبانی آن به ایران سپرده می‌شود.

این اهمیت باعث شده بود تا مسئولان ورزش کشور که در عرصه ورزش قهرمانی با ناکامی در المپیک، فوتبال مقدماتی جام جهانی و کشتی روزگاری تلخ را سپری می‌کنند با به رخ کشیدن توان‌شان در میزبانی از رقابتی بزرگ نشان دهند تا حدی توان عملی کردن وعده‌های شان را درباره میزبانی بازیهایی در سطح المپیک دارند.

این برای محمد علی‌آبادی که فارغ از نتایج انتخابات ریاست جمهوری در روز ۲۲ خرداد بی‌شک به عنوان رئیس کمیته ملی المپیک این شانس را خواهد داشت که بیش از ۳ سال دیگر در ورزش حاضر باشد، فرصتی بزرگ به حساب می‌آمد. به همین دلیل او توانست با تلاش بسیار دولت و مجلس را متقاعد به پرداخت مبلغی ۵۰ میلیارد تومانی برای انجام بازی‌ها کند و همچنین سازمان ورزش و دولت هم مکلف شدند تا درصورت نیاز به بودجه بیشتر برای برگزاری هرچه بهتر مسابقات از ردیف بودجه‌های جاری شان با صرفه‌جویی، مبالغ درخواستی را در اختیار ستاد برگزاری مسابقات بگذارند.

این بازی‌ها اگرچه با انتقاد صریح آیت‌الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید روبه‌رو شد اما این توجیه که نیت برگزاری بازی‌هایی در جهت تقریب مسلمین نشانه‌ای از اقتدار کشور است از سوی بسیاری از مقامات عالیرتبه کشور حمایت شد تا ستاد برگزاری بازی‌ها با جدیت وارد مرحله‌ای جدید از اقدامات آماده‌سازی سالن‌های ورزشی برگزاری مسابقات شود. مرحله‌ای که مرحله بازدید نمایندگان ویژه کنفدراسیون تقریب ورزش کشورهای اسلامی بود. درست همزمان با سفر دبیرکل عربستانی ستاد برگزاری بازی‌ها بود که این مسابقات بزرگ و مهم برای ایران با چالشی اساسی روبه‌رو شد.

مشکل این بود که ستاد برگزاری بازیها در سازمان ورزش ایران که می‌خواست با این مسابقات پاسخی به برگزاری مسابقات خلیج کشورهای اتحادیه عربی داده باشند. این تصمیم اینگونه پیش رفت که نقشه ایران در روی پشتی مدال‌های بازی‌ها حک شد. نقشه‌ای که در بخش آب‌های سرزمینی آن نام خلیج فارس و دریای خزر نقش بسته بود. نام خلیج فارس که باعث شد تا هیأت عربی بازدید‌کننده در بدو ورود به تهران با اعتراض به آن اعلام کند تیم‌های عربی حاضر نیستند این مدال‌ها به گردن ورزشکاران‌شان بیفتد.

این اتفاق چالشی بزرگ برای ایران بود. کشورهای عربی که تا پیش از این خارج از مرزهای سرزمینی ایران با جعل تاریخ از نام مجعول خلیج عربی برای آبهای سرزمینی ایران استفاده می‌کردند، این بار در تهران و در حضور رئیس سازمان ورزش ایران خواسته‌ای نامعقول را داشتند که پذیرش آن برای مسئولان ایران دشوار بود. این خبر با انتشار رسانه‌ای موجی از انزجار افکارعمومی را به همراه آورد. درحالی که هنوز هیأت عربی در تهران بودند و در ادامه بازدیدشان به اصفهان رفتند، مسئولان ورزش با این مقامات مذاکره می‌کردند. نخستین بحث این بود که طرف مقابل اصرار دارد نام فارس از کنار واژه خلیج برداشته شود. این اقدام اما تنها پاک کردن یک اسم نبود که رخدادی تلخ و شکستی بزرگ برای یک ملت می‌توانست باشد. اینگونه موج اعتراضات به راه افتاد و ستاد بازی‌ها راهی غیر از این ندید که چنین موضوعی را تکذیب کند. حسن میرزا آقابیک دبیر برگزاری بازی‌ها در این باره به خبر می‌گوید: «درست است که آنها چنین ایده‌ای را مطرح کردند اما ما چنین حرفی را خیلی صریح رد کردیم. شک نکنید آنها هم حرف ما را پذیرفته‌اند وگرنه در ایران نبودند.» درست به عکس گفته میرزاآقابیک، قذدر نماینده عربستانی و دبیر برگزاری جهانی بازی‌ها با تاکید بر اختلاف نظر میان آنها و سازمان ورزش ایران به خبرنگار ایسنا می‌گوید: «برای هر مشکلی راه حلی وجود دارد و ما معتقدیم مشکلات مطروحه هم قطعاً پیش از شروع بازی‌ها حل خواهد شد.»

او معتقد است دو طرف باید کمی از مواضع خود عقب بنشینند تا مسابقاتی که با نام همبستگی برگزار می‌شود با چالش روبه‌رو نشود. این عقب‌نشینی اما برای ایران آیا می‌تواند به معنای پاک شدن نام خلیج فارس باشد؟ در پاسخ به این پرسش جواد آرین‌منش نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس می‌گوید: «این اصلاً قابل قبول نیست که سازمان ورزش از حقوق یک ملت کوتاه بنشیند. اصلاً مهم نیست که حتی این بازی‌ها لغو شود اما تحت هیچ شرایطی نباید در برابر کشورهایی که از خود اختیار ندارند و تحت تأثیر لابی‌های صهیونیستی هستیم کوتاهی کنیم.» او در ادامه می‌گوید: «نباید اصلاً تصمیمی چالش‌برانگیز گرفته می‌شد. گاهی نا آگاهی و کوتاهی نهادهای دولتی اینگونه باعث می‌شود که فرصت در اختیار فرصت‌طلبان قرار بگیرد.»

مشکل از آنجا ناشی شده بود که ستاد برگزاری بازی‌ها برای مسابقات همبستگی اسلامی که ۲۰ کشور اصلی از ۳۰ تیم آماده برای حضور در بازی‌های تهران آن را کشورهای اتحادیه عرب تشکیل می‌دهند تصمیمی تنش برانگیز اتخاذ کرده است. درحالی که تحریم این کشورها از یکسو و قرار داشتن دبیرخانه بازی‌ها در کشور عربستان این قدرت را به اعراب می‌دهد که حتی بتوانند بازیها را تحریم کنند.

میرزاآقابیک اما با قاطعیت می‌گوید حتی اگر بازی‌ها تحریم شود هم نام خلیج فارس از مدال‌ها پاک نمی‌شود. او در پاسخ به اینکه چرا برای چنین تصمیمی با وزارت امورخارجه هماهنگی انجام نگرفته است می‌گوید: «ما فقط می‌خواستیم نقشه کشور را روی مدال‌ها بیندازیم پس دلیلی به هماهنگی نبود حالا هم اطمینان داشته باشید اگر بازی‌ها را لغو کنیم هم نام خلیج فارس را از نقشه ایران بر‌نمی‌داریم.» او درحالی این جمله را می‌گوید که لغو بازی‌ها یا بدتر از آن پاک شدن نام «خلیج فارس»؛ هر دو شکستی دیپلماتیک برای ورزش و سیاست خارجی کشور است. اینکه ایران یا از مواضع ملی باید عدول کند و یا به تفرقه در همبستگی اسلامی تن در دهد. شاید بهتر است همان طور که آقابیک می‌گوید امید داشت که اعراب برگزاری بازی‌ها را به شکلی که هست بپذیرند که این بی‌شک حق مردم کشور میزبان است البته اگرر سازمان ورزش ایران اقتدار کافی برای این رویداد بزرگ ملی را داشته باشد.