ولنتاین؛ اسفندگان نیست

چندسالی است که از چند روز مانده به ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن) که روز ولنتاین یا روز عشق ورزی نامگذاری شد؛ درست از زمانی که رنگ و روی شهر با قلب ها و عروسک های قرمز و شکلاتی شاد می شود این بحث …

چندسالی است که از چند روز مانده به ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن) که روز ولنتاین یا روز عشق ورزی نامگذاری شد؛ درست از زمانی که رنگ و روی شهر با قلب ها و عروسک های قرمز و شکلاتی شاد می شود این بحث بار دیگر مطرح می شود که چرا مردم ما با این همه تمدن و فرهنگ باید روز عشق ورزی فرنگی را جشن بگیرند و همزمان گروهی از کارشناسان به دنبال جایگزینی روزی برای این روز در میان تقویم رسمی و باستانی ایران می گردند. در میان ۳۶۵ روز سال چه روزی بهتر از ۲۹ بهمن یا جشن اسفندگان که نزدیک ترین مناسبت به این روز است؟،اما آنچه مورد توجه بسیاری از کسانی که مدعی هستند جشن اسفندگان جانشین ولنتاین است، قرار نمی گیرد این است که فراتر از اینکه ما در یک دهکده جهانی زندگی می کنیم و اشکالی ندارد که یک آیین جهانی را گرامی بداریم تفاوت ماهیت این دو روز با یکدیگر است. در تاریخ آمده است که «سنت ولنتاین کشیش مسیحی اهل رم بود که در قرن سوم میلادی درست زمانی که کلادیوس دوم امپراتور رم ازدواج و عشق ورزیدن را برای تقویت سپاه خود برای مردان جوان ممنوع کرده بود، مخفیانه پسران و دختران را به عقد یکدیگر درمی آورد. همین سرپیچی هم در نهایت باعث اعدام این کشیش در ۱۴ فوریه ۲۹۶ میلادی شد. بعد از به رسمیت شناخته شدن مسیحیت در رم و ۲۰۰ سال بعد در سال ۴۹۸ میلادی پاپ اعظم آن زمان با بزرگداشت ولنتاین روز مرگ او را به نام روز عشق نامگذاری کرد و از آن زمان، این روز به نام روز عشق نامگذاری شد.

این آیین با رشد ارتباطات و نزدیک شدن راه های جهان در سراسر دنیا مرسوم شده و به ایران ما نیز رسیده است.

اما جشن اسفندگان در باورهای ایرانی روز ستایش زن و زمین است.

در تقویم آریایی و ایرانیان قدیم هفته مفهوم نداشت و هر روز از ۳۰ روز ماه به یک نام خوانده می شد و طی ۱۲ ماه سال هر روزی که با نام ماه همسان می شد با پسوند«گان» جشن گرفته می شد. پنجمین روز از هر ماه به نام سپندارمذ نامگذاری شده بود. سپندارمذ (یکی از شش امشاسپند ایزدان مقرب اهورا مزدا) ایزدبانوی مادری و زمین بود. فرشته ای که آبادی و خرمی را در زمین مستقر می کرد. به همین دلیل در تقارن نام او با نام ماه جشن بزرگی در ایران زمین برپا می شد.

سپندارمذ که به سپنته آرمیتی نیز ملقب است ایزدبانویی است که تیر را برای آرش آماده می کند که مرز ایرانیان را مشخص کند.

در روز ستایش مادر زمین که براساس نوشته های مختلف از جمله «آثار الباقیه» ابوریحان بیرونی به جشن مزدگیران یا مژدگیران مشهور بود زنان به حرمت روز ستایش سپنته آرمیتی از کار خانه معاف می شدند و استراحت می کردند.

فرزانه ابراهیم زاده