جادوی واژه ها جهان را تسخیر می کند هری پاتر

«هری پاتر, روح مسیحیت جوانان را گمراه می کند» کتابی که از سوی پاپ «بندیکت» شانزدهم, رهبر کاتولیک های جهان اینگونه توصیف می شود, اکنون همه نگاهها را به خود معطوف داشته است

«هری پاتر، روح مسیحیت جوانان را گمراه می کند» کتابی که از سوی پاپ «بندیکت» شانزدهم، رهبر کاتولیک های جهان اینگونه توصیف می شود، اکنون همه نگاهها را به خود معطوف داشته است. گواه این مدعا میلیونها نسخه ای است که در قالب ۶جلد مجزا به تمامی دنیا ارسال شده است. جالب ترین واکنش به این کتاب را نه در میان کودکان که بایستی در میان بزرگسالان جست وجو کرد و یافت. آن هم نه در حالت عادی که در زندان:

«مقامات زندان گوانتانامو گفتند: کتاب «هری پاتر و شاهزاده دورگه» به شدت زندانیان این زندان را به خود مشغول داشته است.» علاقه به مطالعه این کتاب مرز نمی شناسد. بسیاری از ایرانیان نیز در حالتی از انتظار بازار کتاب را تحت نظر گرفته اند. این اتفاق از همان روزی شکل گرفت که یکی از ناشران با فاصله ای اندک از چاپ ششمین جلد از کتابهای «هری پاتر» با نصب یک آگهی بر در و دیوار خیابان انقلاب، خبر از ترجمه این اثر داد. فروشندگان کتاب در حالی از توزیع این کتاب در بازار خبر می دهندکه به گفته آنها تاکنون ۱۳مترجم خبر از ترجمه این کتاب پرفروش داده اند.

استفاده از عناصر اسطوره ای و توجه به جادو به عنوان مناسک آیینی انسانهای پیش ازتاریخ، یکی از ویژگی های بارز نهفته در درون کتاب هری پاتر است. «یوسف علیخانی» نویسنده در تحلیل این نکته با اشاره به استفاده از عنصر جادو در دیگر آثاری از این دست و مقایسه آن با جادوی نهفته در هری پاتر چنین می گوید:

«وقتی به تاریخ داستانهای افسانه ای و جادویی نگاه می کنیم متوجه می شویم که پیش از هری پاتر نمونه های دیگری از این دست وجود داشته است. داستانهای هزار ویک شب، سیندرلا و یا آلیس در سرزمین عجایب از جمله این کتابهاست. اما به نظر من توجه به هری پاتر و استقبال بی سابقه از آن به دلایل دیگری باز می گردد.» وی می افزاید:

« به گمانم اینکه یک کودک یتیم به نام هری پاتر با یک عینک مخصوص قادر به انجام کارهای مشکل است، برای خوانندگان ایجاد جذابیت می کند. چرا که انسان در طول تاریخ نشان داده که خیلی دوست دارد مشکلاتش به شکلی ساده و جادویی حل شود.» وی در تشریح عوامل دیگر به شجاعت شخصیت اصلی این داستان اشاره کرده و می گوید:

«شجاعت هری پاتر در رویارویی با مشکلات یکی دیگر از عوامل موفقیت این شخصیت داستانی است. این شجاعت در کنار میل به شهرت و برانگیختن احترام دیگران، همه از عوامل موفقیت این کتاب اند.» «علیخانی» در ادامه می افزاید:

«تمامی کودکان فکر می کنند که خانواده هایشان آنها را نمی فهمند، بنابراین با علاقه به شخصیت افسانه ای و قهرمان هری پاتر جذب می شوند ودوست دارند همانند او قهرمان شوند تا توجه دیگران را به خود جلب کنند.» از سوی دیگر وی تأکید می کند:

«همه ما دوست داریم خیر بر شر پیروز شود واز آنجا که موضوع اغلب داستانهای کودک و نوجوان پیروزی خیر بر شر است، هر بار که هری پاتر بر آدم بدها پیروز می شود، اقبال به خواندن خود را دوچندان می کند.» رولینگ در تمامی این موارد برای بیان عقاید دوطرف ماجرا، به ساختارهای اسطوره ای و استفاده از عناصر جادویی پایبند می ماند.

«فتح الله بی نیاز» توجه به این عناصر را از منظر روانشناسی مورد بحث قرار داده و می گوید: «یونگ معتقد است که اسطوره ها به دوره ما انتقال پیدا کرده اند به این معنی که در درون هر یک از ما به زندگی خود ادامه می دهند. فروید البته این نکته را قبول ندارد و آن را نشانه یک بیماری می داند. با این حال به اعتقاد یونگ این یکی از نشانه های انسان مدرن است.

به نظر من کسانی چون «یونگ» و حتی «فریزر» توجه ما را به این نکته جلب می کنندکه بشر امروز حتی مدرن ترین افراد، گرایش ناخودآگاهی به جادو و قصه های شاه پریان دارد. وقتی ما براساس این گزارش ناخودآگاه به متنی دست پیدا می کنیم که از چنین عناصری استفاده کرده به سمت آن کشش پیدا می کنیم. به نظر من این یک نوع هم حسی است. به این معنا که اسطوره برای بسیاری از ما سرگرم کننده است.»

رولینگ برای تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطب خویش علاوه بر توجه به جادو به عنوان یک عنصر سرگرم کننده از عناصر آشنای دیگر نیز بهره گرفته است. «یوسف علیخانی» در مورد این عناصر می گوید: «نکته مهم دیگر توجه به ساخت پلیسی این کتابهاست. تمامی کودکان و نوجوانان از داستانهای جنایی و پلیسی لذت می برند. رولینگ نیز با آگاهی از این نکته از این اسلوب استفاده کرده و توانسته به خوبی هری پاترش را محبوب سازد.»

کلمات در صفحات کتابها آتش می زنند. جهان به کام آتش می رود و ققنوسی از دل آن برمی خیزد.، این کتاب است، کتاب چیزی است که نوشته می شود. کتاب چیزی است که خوانده می شود» روزی مارکز از پس بیان این کلمات به نجوا چنین گفته بود: «بعد از این چیزی وجود ندارد، هر آنچه هست، مرگ و نابودی است.

http://zohrehn.blogsky.com/?Date=۱۳۸۴-۰۶