میگرن

با میگرن و عوامل تاثیر گذار و محرک آن آشنا شده و نحوه درمان آن را آموزش ببینید

میگرن چیست؟

میگرن سردرد با دردی ضربانی است که معمولاٌ در یک طرف سر شدیدتر است. درد اغلب به قدری شدید است که فعالیتهای روزانه را مختل می‌کند و اگر درمان نشود، از چهار ساعت تا سه روز ممکن است طول بکشد بیش از یک نفر از هر ده امریکایی و یک نفر از هر شش زن در آمریکا مبتلا به میگرن هستند، اما ممکن است به اشتباه به آنها گفته شود که سینوس یا سردرد تنشی دارند. غذاها، استرس و هورمونها ممکن است میگرن را تحریک کنند.

علائم میگرن

درد ضربان دار معمولاٌ در یک سمت سر نزدیک به شقیقه و چشمها، ایجاد می‌شود. میگرن ممکن است باعث شود نسبت به نور یا فعالیت ملایم مانند بالا رفتن از پله خیلی حساس شوید. بسیاری از مردم تهوع، استفراغ یا مشکلات بینایی را نیز تجربه می کنند. درد ممکن است خیلی شدید بوده و افراد را مجبور به رها کردن کار یا فعالیت کند.

میگرن و هاله

حدود ۲۰ درصد از افرادی که از میگرن رنج می‌برند، حدود بیست دقیقه تا یک ساعت پیش از شروع درد، هاله می‌بینند. این ممکن است شامل نورهای چشمک زن، خطوط موجدار، یا نقاط بوده و یا تاری دید یا نقاط کور در میدان دید باشد. به این حالتها " میگرن کلاسیک" می‌گویند.

علائم هشدار دهنده میگرن

برخی از مردم ممکن است پیش از آغاز میگرن، تغییراتی در خلق داشته باشند. افراد ممکن است تحریک پذیر ، برانگیخته، و یا افسرده شوند. برخی دیگر نیز ممکن است احساسهایی مانند بو یا طعم عجیب را تجربه کنند. حتی ممکن است خستگی، خمیازه های مکرر یا تجربه تنش عضلانی داشته باشند. حدود یک چهارم مردم این مرحله را تجربه میکنند که می تواند تا بیست و چهار ساعت پیش از هر گونه سردرد اتفاق بیفتد.

علت میگرن

علت دقیق میگرن هنوز به خوبی مشخص نشده است اما این مشکل عصب شناختی (مربوط به سیستم عصبی) محسوب میشود. تصور بر این است که مواد شیمیایی مغز، رگهای خونی و عصبهای مغز در آن دخیل هستند.

محرک: نور چشمک زن

میگرن ممکن است با علل مشخصی مانند نورهای چشمک زن آغاز شود. این می‌تواند انعکاس برف یا آب، لامپهای فلورسانت، پرده سینما یا تلویزیون باشد. استفاده از عینک آفتابی پلاریزه در بیرون و استفاده از لامپ فلورسانت طیف نور طبیعی در خانه، می‌تواند مفید باشد.

محرک: اضطراب و استرس

استرس هیجانی یک محرک متداول برای میگرن است. اگر چه اجتناب کامل از استرس ممکن است غیر ممکن باشد، اما ورزشهای آرام کننده می‌توانند به غلبه بر آن کمک کنند. انجام دم و بازدم آرام که ریه ها را مانند یک بالون پر از هوا کرده و سپس خالی می‌کند، می‌تواند مفید باشد. در برخی از مردم تصور یک منظره آرامش بخش یا گوش دادن به موسیقی مورد علاقه می‌تواند موثر باشد.

محرک: کمبود خواب یا غذا

افراد مستعد میگرن لازم است برنامه منظمی برای خواب و غذا داشته باشند. قند پایین خون ناشی از حذف وعده غذایی، می‌تواند باعث شروع علائم میگرن شود. خوردن بیش از حد قند نیز باعث افزایش ناگهانی و سپس افت قند خون می‌شود. در طول روز آب بنوشید تا از بی آب شدن بدن اجتناب کنید و حداقل شش تا هشت ساعت در شب بخوابید.

محرک: تغییرات هورمونی

در بسیاری از زنان، میگرن با سیکل قاعدگی مرتبط است و چند روز پیش از دوره قاعدگی یا در حین آن که سطح استروژن کاهش یافته است، اتفاق میافتد. استفاده از داروهای ضد التهاب پیش از شروع سردرد در برخی از خانم ها می‌تواند مفید باشد.

محرک: غذاهای سردرد

افرادی که از میگرن رنج می‌برند اغلب بیان می‌کنند که غذاهای مشخصی سردرد آنها را تحریک میکند. غذاهای متداول محرک سردرد عبارتند از پنیر، شکلات، مونوسدیم گلوتامات (MSG)، سس سویا و گوشتهای فراوری شده. اگر چه مطالعات علمی هیچ غذای ویژه ای را به عنوان محرک میگرن تایید نکرده است.

محرک: تیرامین

غذاهای ذخیره شده کهنه و تخمیر شده میزان زیادی تیرامین دارند (ماده ای که از تجزیه اسید آمینه تیروسین به وجود می آید). تیرامین می‌تواند موجب انقباض و سپس انبساط رگهای خونی شده و احتمالاً برخی از انواع میگرن را تحریک کند. برخی از متخصصان توصیه می‌کنند غذاهای کهنه یا تخمیر شده مانند پنیر، سس سویا، ترشی و پپرونی را محدود کنید.

کافئین: مفید یا مضر

کافئین در ترکیب با برخی از داروهای مسکن، می‌تواند موجب آرام شدن سردرد شود. بیشتر افرادی که از میگرن رنج میبرند می توانند بدون هیچ مشکلی، یک تا دو فنجان قهوه در روز بنوشند. اما مصرف بیش از حد کافئین میتواند هنگام از بین رفتن تاثیر محرکش، به سردرد منجر شود.

یافتن محرکهای فردی

با یادداشت روزانه، محرکهای میگرن خود را پیدا کنید. هر زمانی که از میگرن رنج میبرید، درمورد علائم هشدار دهنده (پیش نشانه ها)، محرکها و شدت آن یادداشت بردارید. اگر برخی از محرکهای فردی خود را شناسایی کنید میتوانید از سردردهای آتی جلوگیری کنید.

چه کسانی به میگرن دچار می‌شوند؟

احتمال میگرن در زنان سه برابر مردان است. اگر خویشاوند نزدیکی دارید که به میگرن مبتلا است، احتمال بیشتری دارد که شما نیز به میگرن دچار شوید. کارشناسان معتقدند میگرن می‌تواند در ارتباط با جهش در ژنهایی باشد که بر نواحی خاصی در مغز تاثیر می‌گذارند. میگرن در میان افراد مبتلا به صرع، افسردگی، آسم، اضطراب، سکته و برخی از اختلالات وراثتی و عصب شناختی دیگر شایعتر است.

میگرن در کودکان

حدود ۵ درصد از کودکان دارای مشکلات سردرد از میگرن رنج میبرند. میگرن هم در دختران و هم پسران وجود دارد اما پس از بلوغ در دختران شایعتر است. کودکان ممکن است علائمی بیش از سردرد داشته باشند از جمله درد معده (میگرن شکمی) یا استفراغ شدید و مکرر (استفراغ سیکلی). اگر کودکی دچار عدم تعادل در پا ، بی قراری و رنگ پریدگی شد یا حرکات غیر ارادی چشم یا استفراغ داشت، ممکن است نوعی میگرن به نام سرگیجه حمله ای خوش خیم داشته باشد.

تشخیص میگرن

میگرن عمدتاٌ از روی علائم تشخیص داده می‌شود اما پزشک ممکن است اسکن مغزی انجام دهد تا احتمال بیماریهای دیگر سردردزا، مانند تومور مغزی یا خونریزی مغزی را رد کند. سی تی اسکن از پرتوهای ایکس ویژه ای استفاده می‌کند تا تصویر مقطعی از مغز ایجاد نماید. ام آر آی از پالسهایی فرکانس رادیویی و میدان مغناطیسی استفاده می‌‌کند تا تصویری از مغز ایجاد نماید.

محاسبه بار سردرد

پیش از شروع درمان، پزشک ممکن است بار سردرد شما را ارزیابی کند (این که زندگی شما چه مقدار تحت تاثیر میگرنتان قرار گرفته است). در پرسشنامه ساده ای از شما سوال می‌شود که چند مرتبه کار، مدرسه یا فعالیتهای دوران فراغت یا خانوادگی را به خاطر میگرن، از دست داده اید.

درمان: داروهای بدون نسخه

ترکیبی از مسکنهای متداول و ضد التهابها می‌توانند در کاهش علائم میگرن موثر باشد: آسپیرین، ناپروکسن سدیم، ایبو پروفن، استامینوفن. برخی از این داروها ویژه درمان میگرن طراحی شده اند. اگر چه مصرف بیش از حد ممکن است سردرد را بدتر کند یا منجر به زخمها یا مشکلات دیگر گوارشی شود.

درمان: تریپتان

تریپتان رایجترین داروی تجویزی برای میگرن است که هنگامی که زود مصرف شود بیشترین تاثیر را دارد. تریپتانهای متداول عبارتند از ناراتریپتان ( Amerge)، الموتریپتان (Axert)، تروواتریپتان (Frova)، سوماتریپتان (Imitrex)، ریزاتریپتان ( Maxalt)، واله تریپتان (Relpax)، ناپروکسین سدیم ( Treximet) و زولمی تریپتان (Zomig). افراد مبتلا به فشار خون بالا، بیماری قلبی، سکته و دارای شرایط دیگر ممکن است نتوانند تریپتان مصرف کنند. به دلیل احتمال تداخل جدی دارو، باید پیش از مصرف درباره داروهای دیگری که مصرف میکنید، مانند ضد افسردگی یا دارهای ضد تشنج، با پزشک خود صحبت کنید. عوراض تریپتان شامل تهوع، سرگیجه، بی حسی، مور مور شدن و درد سینه است.

درمان: ارگوتامین | ergotamines

اگر تریپتان ها برای شما موُثر نباشد، ممکن است پزشکتان دی هیدرو ارگوتامین (Migranal) یا ارگوتامین (کافرگات یا میگرگات) را به صورت قرص، اسپری بینی یا تزریق تجویز کند. این داروها رگهای خونی را تنگ کرده و می‌توانند باعث تهوع، سرگیجه، درد عضله یا مزه بد در دهان شوند. اینها معمولاً به اندازه تریپتانها موثر نیستند و ممکن است با داروهای دیگر تداخل ایجاد کنند.

آیا درمان شما موثر است؟

پس از این که دو یا سه بار سردرد خود را با داروهای تجویز شده درمان کردید از خود چند سوال ساده بپرسید. آیا واقعا موُثر بود؟ اگر نه باید با پزشک خود درباره تغییر درمان صحبت کنید. باید دارو را ابتدای حمله میگرنی مصرف کنید (حداقل دو ساعت اول شروع حمله).

محدودیتهای استفاده از دارو

مصرف بیش از حد دارو گاهی اوقات منجر به سردردهای مزمن می‌شود. نباید داروی تجویز شده را بیش از دو بار در هفته مصرف کنید. با توقف یا کاهش تدریجی مصرف (تحت نظر پزشک) می‌توانید از سردرد مزمن خلاص شوید. داروهای مسکن حاوی مخدر تنها زمانی باید مصرف شوند که داروهای دیگر در تسکین درد موثر واقع نشده اند، چون ممکن است اعتیاد آور باشند.

درمان: داروهای پیشگیرانه

اگر میگرنتان مکرر یا بسیار شدید است شاید لازم باشد هر روز دارو مصرف کنید تا از حمله جلوگیری به عمل آورید. تیمولول ((Blocadren، دیوالپراکس سدیم ((Depakote، پروپرانولول (Inderal) و توپیرامات (Topamax)، داروهای متداول و تایید شده پیشگیرانه هستند. این داروها برای درمان فشار خون بالا یا پیشگری از تشنج طراحی شده اند.

درمان جایگزین: بیوفیدبک

تمرین بیوفیدبک و تن آرامی می‌تواند برای شما تسکینی مشابه مصرف دارو به همراه داشته باشد. بیو فیدبک از یک نمایشگر استفاده می‌کند تا به شما یاد دهد شروع تنش عضلانی و تغییرات دمای بدن را که علائم استرس هستند را شناسایی کنید.

درمان جایگزین: طب سوزنی

طب سوزنی شیوه ای از طب چینی است که از سوزنهای بسیار کوچک استفاده می‌کند و آنها را در محلهای خاصی از بدن وارد می‌کند تا جریان انرژی در بدن را متعادل کند. برخی از محققان دریافته اند که طب سوزنی باعث آزاد سازی مواد شیمیایی در مغز می‌شود که بر کاهش درد تاثیر می‌گذارد اما مطالعاتی که بر روی کارایی طب سوزنی در کاهش علائم میگرن انجام شده، نتایج متفاوتی را نشان داده است.

مزیت سالخوردگی

میگرن اغلب بین سنین بیست تا شصت سالگی رخ میدهد. با این که افراد مسن هنوز دچار میگرن می‌شوند اما اغلب با افزایش سن شدت و دفعات آن کاهش یافته و حتی ممکن است به طور کامل از بین برود. مدیریت خوب میگرن می‌تواند به رهایی همیشگی از میگرن کمک کند.

چه زمانی به درمان سریع نیاز دارید؟

هر سردرد جدیدی که به طور غیر معمول شدید است یا بیش از چند روز طول می‌کشد باید توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرد. همچنین باید الگوی تغییرات سردرد، مانند محرکهای جدید، را به اطلاع پزشکتان برسانید. اگر سردرد همراه با گیجی، تب، سفتی گردن یا فلجی دارید، به فوریتهای پزشکی مراجعه کنید.